DSC00457

Skuteczność kontroli jest niewielka.²i|0biektywna ocena skuteczności jest czynnością skomplikowaną, ale.dającą konkretne informacje O stanie państwa. Społeczne wyobrażenia o skuteczności kontroli polegają na wyobrażeniach intuieyjńychi\0 charakterze swej wiedzy na temat kontroli zapominają strony konfliktu oczekujące na kontrolerów.

(10 Obiektywnie usprawiedliwione okolicznościami wystąpienie do organów kontroli trąd naznaczeniu, a nawet może być tam skrajnie zbagatelizowane, jeśli z wypowiedzi przedstawicieli środowiska albo z ich pisma wynika:

nieznajomość istoty zagadnień* kfc$i$ęh4pjypzą; zarzuty lub po? dejrzenia skarżących,

-    nieuprawdopodobnienię występowania niepokojących zjawisk uzasadniających kontrolę,

-    mpjyw intrygancki, czerpanie inspiracji z plotek lub tzw. wieści publicznej,

-    nadmierna ogólnikowość doniesienia, która może być rezultatem asekuracji (źle pojmowanej ostrożności) albo odporności na wie*

-    dzę.

W praktyce można spotkać (tysiące wystąpieńpdtycźjcy,Gh^prze? stępczej wręcz działalności spółek i przedsiębiorstw, choć autprżyl^Mj. pism nie rozróżniają rodzajów spółek i nie mają nawet minimalnej wiedzy o kontroli działalności przedsiębiorstw; opierają się na swojej intuicji, znamionach zewnętrznych zjawiska i przekonaniu, że u każdego można coś zakwestionować, jak się dpbrze poszuka. Takie postawy wpływają również na ogólną społeczną ocenę działalności kontrolnej i stają się zarzewiem następnych konfliktów.

* (Jt0) Wystąpienie o podjęcie interwencji lub kontroli powinno zawsze zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Trafny wybór podstawy prawnej należy pozostawić profesjonalistom i żądać, aby uzasadnili swe stanowisko. Przy braku szczegółowych podstaw prawnych zawsze można odwołać się do treści i motywów prawodawczych przepisu ogólnego (np. tryb skargowy K. p. a.). Korzystniejsze jest osadzenie stwierdzeń na gruncie konkretnych, nawet ogólnych przepisów prawa (trzeba je wskazać), niż oplątywanie sprawy literackim gadulstwem. Czytając niektóre wystąpienia kierowane przez skonfliktowane środowiska do organów centralnych i służb kontroli w bardzo konkretnych sprawach, można niekiedy dojść do przypuszczeń, że:

²¹ Por, Cezary Kosikowski: „Prawo zarządzania gospodarką narodową”, PWN, Warszawa 1991, s. 330-334 oraz limę prezentowaną przez dwumiesięcznik „Kontrola państwowa”, organ centrali NIK.

- u autorów wystąpień czyn wyprzedza świadomość,

| 'ftiektórzy z nich uczyli się - wbrew temu, co wynika z ich tytułów ^zawodowych i pieczątek - nie z podręczników, lecz z gazet.

Q ORĘŻ ŻYWEGO SŁOWA

Wszystkie fazy konfliktu wymagają sprawnego władania słowem. Nie wystarczy mieć rację, porządek w głowie i mocne argumenty. Trzeba jeszcze umieć wypowiedzieć swoją kwestię, optymalnie sformułować zapytania, odeprzeć zarzuty przeciwnika i przedstawić własne, pochwycić zręcznie konkluzję, utrzymać w napięciu uwagę słuchaczy i wygrać każdy element ich przychylności - choćby incydentalnej i ulotnej.

Żywym słowem można osiągnąć wiele wśród swoich i tyleż samo w warunkach konfrontacji stron konfliktu. Deklaracja intencji, prezentacja własnego stanowiska, zawężenie obszaru spraw spornych, dyskusja, osiąganie porozumienia i drogi do kompromisu, sformułowanie ustaleń gaszących konflikt to tylko przykłady potrzeb i możliwości związanych z funkcjami żywego słowa.

Nie.hależy zapominać o istotnych różnicach między sprzeczką i trudnym nawet osiąganiu porozumienia w wąskim gronie a publicznym przemawianiem do wielu osób ^różnorodnych oczekiwaniach i różnej znajomości rzeczy. Mówca powinien wiedzieć, co chce powiedzieć i dlaczego, kontrolować sytuację oraz mieć jasność, na jaką formę wypowiedzi się decyduje. A więc czy jest przygotowany na podanie słuchaczom komunikatu o faktach, czy chce skomentować wydarzenia? Czy jego wystąpienie ma tylko obudzić krytycyzm' słuchaczy, czy też zainicjować dyskusję? Co zrobić, gdy komunikat wywoła próby polemiki i okaże się, że fakty są wątpliwe, wnioski naciągane, a ustalenia czyniono niedopuszczalnymi sposobami?

Oto kilka wskazówek praktycznych dotyczących przemawiania i daru słuchania:

* Mówisz do żywych ludzi, a nie do sitka mikrofonu lub do pulpitu mównicy. Szukaj kontaktu wzrokowego ze słuchaczami, bacz na ich reakcję, koryguj argumenty i dygresje. Dobrze jest wybrać sobie wzrokiem reagującego słuchacza w 4-5 rzędzie i mówić jakby do niego, a nie w przestrzeń.

I Obserwuj dyskretnie swoich słuchaczy w różnych fazach wystąpienia i w miarę potrzeby uzupełniaj rozumowanie; oświetlaj sprawę od innej strony i wytrwale nawiązuj rwący się kontakt intelektualny, gdy zauważysz, że Cię nie rozumieją.