DSC00457 (14)

cxx ECHA 1 WYDANIA W WIEKU XV1II-XX

pie o języku polskim powtórzył dosłownie za panem Kryskim część jego wywodów, nie powołując się, niestety, wcale na to szanowne źródło⁴®.

W r. 1761 ukazało się trzecie z rzędu, niestety nie całkowite, wydanie dzieła Górnickiego. Rejowy domorosły „człowiek poczciwy" i wytworny Górnickiego dworzanin, tak poróżnieni ze sobą za życia obu autorów, tak rozbieżni w poglądach, zbliżyli się do siebie na łamach Pana Podsfolego, który i jednego, i drugiego w różnych szczegółach przypomina. Powiada pan Podstoli wyraźnie: „Z rozrzewnieniem .nieraz mi czytać przyszło ową księgę Dworzanina polskiego, napisaną przez Górnickie-I go"⁴⁷. Ksiądz biskup warmiński okazał się pierwszym światłym wielbicielem tego dzieła⁴⁸.

Odtąd zainteresowanie dziełem Górnickiego utrzymuje się stale, choć w mierze ograniczonej. W ciągu XIX i XX w. ukazuje się kilka wydań (1828,1858,1886,1905,1914,1926,1928,1950), w dość równomiernych czasowych odstępach⁴⁹ Pod koniec ^{1 2}

zeszłego wieku zaczynają się pojawiać studia specjalne i monograficzne opracowania. tWyjątkowym^ f wprost zjawiskiem jest anonimowy przekład p fze kTa d U na jeżyk ni emi prki y r 1856.j__

Nie można pominąć wreszcie Irefteksów Dworzanina w nowszej literaturze polskiej.| Widać je wcale wyraźnie [w Promethidionie JNorwida “J dostrzegano je w |żywocie i myślach Zygmunta Pod-fiiipskiego Weyssenhoffa ^s,,|a nawet Brantóme, Mon-taigne i Rabelais Iw stylizacjach staropolskich Boya-Żeleńskiego |sporo od Górnickiego przejęli”.

W. ^Sieroszewskiego Pan Twardowski powtarza długi ustęp z początku drugiej księgi Dworzanina, a wreszcie J, Parandowski w oparciu! o wstęp do wydania z r. 1928 i o dział anegdot szkicuje wcale misterny obrazek obyczajowy pt. Z dworu Zygmunta Augusta ⁶⁴.

Pozycja »Dworzanina« w literaturze. IGómickl umniejszył znacznie literacką wartość oryginału

so Wykazał to przekonywająco T. Makowiecki, „Pro methidion" Norwida a „Dworzanin" Górnickiego (»Ruch Lite racki² III, 1928).

⁵¹    Wł. Bogusławski Dworzanin polski z końca XIX \ (»Bibl. Warszawska² 1898 I).

⁵²    W. Borowy, Boy jako tłumacz (Studia i rozprawy Wrocław 1952), rozdział pt. „Stylizacje staropolskie".

53    w. Sieroszewski, Pan Twardowski, Warsza 1929, II, s. 246—248.

m — w podręczniku Balicfciego-Maykowskiego Miej sc Lwów 1930, s. 211—218.

1

** Tamże, s. 326—327.

“ 11 2,13. Na związki z Dworzaninem wskazuje J. Krzy-a n o w s k i we wstąpię i przypisach do wydania Pana Pod-łiego (Bibl. Nar. I 101, Kraków 1927).

2

Pisząc o Dworzaninie w artykule O tłumaczeniu ksiąg nada Krasicki: „Górnicki Dworzanina zupełnie przekształcę włoskiego tak kunsztownie uczynił polskim, iż mu sią ła i kopii, i oryginału należy".

Omawiam je pokrótce w Notach bibliograficznych obec-

WYtl&lUd.