DSC00175 (17)

Zyskowność podmiotu związana jest z ciągłym polepszaniem jego standingu finansowego (a głównie pomnażaniem zainwestowanego kapitału). Zyski określają rozmiary, do jakich podmiot może poprawić swoją, kondycję poprzez zaangażowanie środków w działalności w otoczeniu. Związek z zyskownością oznacza związek z ogółem aktywów firmy, a nie tylko ze zmianami w stanie posiadanych przez niego środków pieniężl nych. Pomiar zysków przebiega w jednostkach pieniężnych, stąd często] spotkać się można z określeniem „zarabiania pieniędzy” w odniesieniu do osiągania zysków. Jednak błędem jest utożsamianie zysku z dostępnymi; środkami pieniężnymi, nie można nim spłacić długów, nie jest on również miarodajnym i rzetelnym wskaźnikiem sytuacji finansowej firmy (a więc głównie płynności jej środków oraz wypłacalności).

Wypłacalność podmiotu związana jest bezpośrednio z jego zdolnością do spłaty zobowiązań w terminie. Podmiot zdolny do spłaty długów w terminie określa się jako wypłacalny, w przeciwnym wypadku staje się on niewypłacalny.^,4)

Zobowiązania spłacane są głównie w formie przepływu środków pieniężnych, a więc ten, kto koncentruje się na problemach wypłacalności, jest jednocześnie związany ze środkami pieniężnymi firmy, jej roszczeniami do posiadania tych środków, obowiązkiem płacenia nimi oraz możliwością angażowania w te transakcje, które powodują zwiększenie stanu środków pieniężnych podmiotu.

I

Przetrwanie w długim okresie wymaga od podmiotu zarówno osiągania zysków, jak i zachowania wypłacalności. Jednak spełnienie pierwszego warunku nie pociąga za sobą zaistnienia drugiego, i vice ver-sa. Działalność zyskowna niekoniecznie musi pociągać za sobą fakt, że firma dysponuje wymaganą kwotą środków pieniężnych, a działalność, w toku której generowana jest gotówka wcale nie musi być zyskowna. Fiima osiągająca zyski może nagle znaleźć się w dużych kłopotach finansowych, nie mogąc spłacić zobowiązań w terminie, a firma wypłacalna może pozostawać nie zyskowna nawet przez dłuższy czas.

W sprawozdawczości finansowej, zarówno zachodniej, jak i polskiej istnieją dwie kategorie sprawozdań finansowych:

1.    sprawozdanie przedstawiające stan zasobów i roszczeń w określonym momencie czasowym - bilans oraz

2.    sprawozdanie stanowiące raport o przepływach zasobów - np. rachunek zysków i strat.

14) Patrz szerzej: E. Śnieżek, Rachunek przepływów pieniężnych w teorii i praktyce rachunkowości; FRRwP, Warszawa 1994

istotne przesunięcie nacisku z bilansu na rachunek zysków i strat i w zewnętrznej sprawozdawczości finansowej wydobyło na światło dzienne i uwypukliło fakt, iż rachunek zysków i strat, mimo swej niezaprzeczalnej przydatności informacyjnej, nie jest w stanie w krótkim okresie kompleksowo ująć i w sposób pełny odzwierciedlić przepływów jasobów w działalności podmiotów gospodarczych.

Główne powody takiego stanu rzeczy wydają się tkwić w fakcie, iż:

•    rachunek zysków i strat koncentruje się wyłącznie na tych przepływach zasobów, które stanowią część działalności, związanej z tworzeniem dochodu;

•    niemożliwe jest zatem wyróżnienie w rachunku zysków i strat różnych rodzajów zasobów zużywanych w procesie tworzenia dochodu;

•    nie jest również możliwe przedstawienie w rachunku zysków i strat zmian w stanie zasobów, wynikających z działalności inwestycyjnej oraz finansowej podmiotu.

Zyskowność i wypłacalność są pojęciami ściśle ze sobą związanymi. Długookresowa wypłacalność zależy od długookresowej zyskowności.

W długim okresie nie ma „recepty” na uzyskanie środków pieniężnych do spłaty długów, jeżeli firma jest nie zyskowna. Jednak w krótkim okresie zyskowność i wypłacalność nie muszą występować jako dwa warunki konieczne dla prosperity firmy. Podmiot zyskowny w poszukiwaniu gotówki do sfinansowania wzrostu należności, zapasów i majątku trwałego może akceptować nierealne warunki spłaty kredytów, co w efekcie spowoduje jego niewypłacalność - z uwagi na fakt, że nie będzie on w stanie spłacić w terminie swoich długów.

Z drugiej strony działalność podmiotu może być nie zyskowna, jednak firma pozostaje wypłacalna nawet przez szereg lat, bo wartość zgroma-i dzonej gotówki przewyższa wielkość zobowiązań, których termin spłaty wypada w danym okresie obrachunkowym. Płynność jest ściśle związana z wypłacalnością. Pojęciu „płynność” nadaje się przynajmniej dwa znaczenia:

1-jest ono używane dla określenia charakteru utrzymywanych przez podmiot składników aktywów, czyli określa się stopień „łatwości” ich zamiany na gotówkę (co jest zresztą bardzo często trudne do precyzyjnego określenia);