DSC00556 (7)

XXH

działalności wodza plemion kaukaskich SzamyJa oraz Kozaków naddunajskieh zbiegłych spod ucisku caratu*,^

Stan zdrowia Darasza ciągle się pogarszał, niszczyła go gruźlica, zabijała atmosfera panująca wśród emigracji, głód i nędza, ..życic z duła nu dzień, bez myśli, bez celu, bez najmniejszego planu"”'.

Zmarł IM sierpnia 11152 roku. „Jeden z najmilszych wam braci, wasz wybraniec .marł" - donosiłu ogółowi Centralizacja ..Demokracja poniosła w nim struli; jednego z najśmiel-szych. najżarliwszych i najwierniejszych swoich obrońców" — pisał Demokrata Dolski". Za trumną zmarłego szli z Komitetem Centralnym Demokracji Europejskiej przedstawiciele wszystkich uciśnionych przez europejską reakcję narodowości: Francuzi Włosi, Niemcy, Węgrzy, Polacy „reprezentanci krwi i cierpień, a zarazem woli i celów ujarzmionej ludzkości; spojeni jedną myślą oswobodzenia Europy" oddali cześć ostatnią dla wytrwałości i poświęcenia się zmarłego, który, tak jak oni, wierzył w przyszłe braterstwo ludów.

Scharakteryzowanie całej działalności publicystycznej W. Darasza niemożliwe jest z dwu względów: 1) artykuły w ..Demokracie Polskim" oraz szeregu innych pism Towarzystwa były nie podpisywane w myśl istniejących wówczas przepisów; 2) zniszczone zostało archiwum Darasza, które mogło dostarczyć cennych w tej sprawie informacji.

Ideologia Darasza, wyrażająca się w jego pismach, szła po linii wytyczonej przez program Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Po klęsce jx»wstania listopadowego najważniejszym osa Towarzystwa zagadnieniem była wałka o odzyskanie niepodległości oraz sprawa urządzenia nowej Polski — ludowej i demokratycznej Towarzystwo, nie chcąc powtórzyć błędów powstania listopadowego, już wcześnie* zaczęło zastanawiać stę ,.ik należy przygotować następne, aby zapewnie mu

i f fl b k u i ( k i, W kra )v < nad Boi far* m, npr, M. Tyrnwie*, Wre-{ML M i ft.

* i. ft I * # i k iH    1 kf \*k9 ■ bl, u BS