DSC00611

(zynnlki uszkadzające

Czynniki uszkadzające «ą bardzo różnorodne i moZna pogrupować je    «-

Niedotlenienie. Jest to najczęstsza przyczyna uszkodzeń komórek ó/ kiórcj wiele czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych. 00 ua/kod/ema %*//*• ńtr* niedotlenieniem dochodzić mo/c w wyniku niedokrwienia (np miażdżyca, zakrzepy, /nxm ma możliwości witania tlenu przez krew (np. anemia, zatrucie CO) lub zaMrA/z* utleniających w komórkach (np. cyjanki blokujące oksydazo cytochromową).

Czynniki fizyczne. Są to urazy mechaniczne, termiczne, elektryczne, nagie zrmaąyctiri^H i promieniowanie elektromagnetyczne.

Czynniki chemiczne i leki. Zaliczamy tu różne substancje chemiczne, w tym typowe k ói trujące, jak: arsz.cnik. cyjanki, sole rtęci, insektycydy, herbicydy. CCL lub toksyczne jak: alk/M. środki narkotyczne i inne leki. Pamiętać jednak należy, że wiele substancji normalnie metoktycz-nych. ale podanych w wysokich stężeniach, jak np. glukoza. NaCI czy tlen powodować nogą także uszkodzenia komórek.

Czynniki biologiczne. Komórki mogą zostać uszkodzone przez wiele rodzajów wim\ów. riketsji. bakterii, grzybów i pasożytów. W przypadku bakterii, najczęściej czynnikami uszkadzającymi są wydzielane przez nie egzotoksyny lub uwalniane po ich zabiciu endotoksyny. Klasycznym przykładem jest uszkodzenie komórek wywołane przez Clostridium perfigenet. Bakterie te wydzielają fosfolipazę C. która uszkadza błonę komórkową, co prowadzi do zaburzenia homeostazy wodno-clektrolitowej komórki. Często do uszkodzeń komórki prowadzi także odpowiedź immunologiczna na antygeny bakteryjne. Inaczej wygląda mechanizm uszkodzenia komórek w infekcji wirusowej. Kwasy nukleinowe wirusa zostają wbudowane w genom komórki. Efektem tego może być namnaźanic wirusa lub transformacja nowotworowa komórki

Reakcje immunologiczne. Jednym z przykładów są choroby autoimmunoagresyjne. w których dochodzić może np. do efektu cytotoksycznego.

Czynniki genetyczne. Najczęściej są to zmiany wrodzone w aparacie genetycznym powodujące uszkodzenie komórek o różnym nasileniu. Jako przykłady wymienić tu można thalasemię oraz braki i niedobory enzymatyczne powodujące nadmierne magazynowanie w komórkach wielocukrów. białek lub lipidów (choroby spichrzeniowe).

Zaburzenia w odżywianiu. Dotyczy nie tylko niedoborów, ale także nadmiaru substancji odżywczych i to zarówno substancji odżywczych podstawowych, jak i witamin i mikroelementów. Jako klasyczny przykład można tu wymienić stłuszczenie komórek wątrobowych jako wynik nadmiernej podaży lipidów.

Entropia komórki uszkodzonej

Jak wiadomo, komórka utrzymuje wartość entropii na odpowiednio ruskim poziomie kosztem energii wewnętrznej. Z kolei niedobory energii wewnętrznej pokrywa komórka dzięki pobierana odpowiednich substratów i ich właściwemu metabolizmowi.

Nieznaczny wzrost wartości entropii powyżej granic dopuszczalnych wiąże się ze zmianami odwracalnymi w komórce (adaptacja i uszkodzenia odwracalne). Jeżeli wzrost entropii jest więkizy.

376