DSC00637

Nlń

rafaim

PIH

■

Na inny rejon kanałów sodowych działają środki znieczulające miejscowo (anestctyki lokalne) takie jak: prokaina, lignokaina. Zawarty w nazwie tych leków efekt znieczulający wiąże iię i upośledzeniem przewodnictwa nerwowego. W przeciwieństwie do poprzednio wymienio-oych Środków, leki miejscowo znieczulające nie wykazują specyficzności w odniesieniu wyłączać do kanałów sodowych, lecz zastosowane w wyższym stężeniu hamują również przepływ jonów potasowych. Leki te. dzięki dobrej rozpuszczalności w lipidach przenikają przez błonę komórkową do aksoplazmy. Jeżeli kanał jest aktualnie otw arty, to w nikają do jego wnętrza od Strony ujściacytoplazmatycznego i lokują sic mniej wiecej w połowie długoSci kanału, w okolicy struktury bramkującej (rys. 24.1). W ten sposób blokują one dalszy przepływ Na* w komórkach już pobudzonych, a ich działanie porównuje sie do efektu „korka umieszczonego w szyjce butelki”.

Obie wyżej wymienione grupy substancji działających na kanały sodowe me wpływają na zmiany potencjału błonowego. W przeciwieństwie do tego zastosowanie substancji, które stabilizują kanały w stanie otwarcia, przy zachowanym przepływie jonów (weratrydyna. akonityna. toksyna skorpiona amerykańskiego) prowadzi do znacznej depolaryzacji błony. Miejscem działania tych substancji są głębsze rejony kanału, pełniące funkcje czujnika napięcia, albo struktury bnmkująoej.

Zastosowane w większych dawkach substancje działające na kanały sodowe wpływają również na transport jonów K .

Stosunkowo często punkt docelowy działania farmakologicznego stanowi pompa sodowo-potasowa błon komórkowych. W związku z tym. że działanie tej pompy uzależnione jest od jej aktywności ATPazowej, leki działające na ATPazę zmieniają aktywność pompy.

Leki dsfełąjące na kanały wapniowe

Środki bezpośrednio zwiększające przepływ przez kanały wapniowe, czyli wykazujące efekt jcnoforowy (np. BAY K 8644, CGP 28392) stosowane są jak dotąd wyłącznie w badaniach laboratoryjnych. Pośredni wpływ na otwarcie kanałów wapniowych wywierają leki działające na receptory 0-adrcneigiczne, które zwiększają stężenie cAMP, co prowadzi do uaktywnienia kinazy białkowej odpowiedzialnej za fosforylacjc białek tworzących kanały.

Największe praktyczne zastosowanie w lecznictwie znalazły jednak substancje blokujące kanały wapniowe: pochodne dihydropiiyny (nifedypina). pochodne fenyloalkylaminy (weraparni I, isoptin), benzodiazepiny (diltiazem).

Podobnie jak anestetyki lokalne, leki blokujące kanały wapniowe są cząsteczkami hydrofobowymi. które przenikają przez błony komórkowe, po czym wiążą się z różnymi miejscami regulatorowymi kanału, co powoduje zmiany konformacyjne w budujących go peptydach.

Możliwe jest także zablokowanie kanałów wapniowych przez inne jony dwuwart ościowe (np. Mg²*) z tym. że jony te mechanicznie „zatykają" kanały, czym różnią się od wymienionych blokerów organicznych.

Kanały zależne od potencjału są bardziej wrażliwe na działanie leków hamujących przepływ jenów Ca²*, niż kanały otwierane ligandem. Dlatego też efekty lecznicze dotyczą głównie komórek mięśnia sercowego i jego układu przewodzącego oraz mięśniówki gładkiej naczyń i jelit W wyniku ograniczenia dopływu jonów Ca²* do wymienionych komórek, dochodzi do zmniejszenia siły skurczu mięśnia sercowego, obniżenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego i częstotliwości skurczu, rozszerzenia się naczyń krwionośnych.