DSC00710

®—j

HORMON

Ipnoy Monrabl

BŁONA?//

//Ą efektorK

&os

lażm

7w/^//r y^camp-*■[ '■

feiłLy * ■

RECEPTOR

<D'

Rys. 28.1. Hipoteza drogiego informatora. Hormon » ligand (H) — pierwszy informator wiąże się z receptorem na zewnętrznej stronie płazmołony. Kompleks ten powoduje takie zmiany w białku sprzęgającym G. że jest ono zdolne do aktywacji efdnora znajdującego sic po wewnętrznej stronie Nony komórko* cj. W przypadku, gdy efektoretn jest cyklaza adenytanowa (CA) prowadzi to do podwyższenia sic w cytoplazmie stężenia cAMP pełniącego role drogiego informatora. Związek ten reagując z nieaktywną kinazą białkową (Kg) powoduje jej przejście w postać aktywną (Ką). Z kolei kinaza la poprzez fosforyłacje aktywuje kolejny enzym (En i Ei — odpowiednio nieaktywna i aktywna postać enzymu), co wywołuje szereg następczych reakcji («i,«2 ...On) związanych z wystąpieniem ostatecznej odpowiedzi komórkowej. W hipotezie drogiego informatora wyróżnia się 4 etapy związane z odpowiedzią komórkową wywołaną przez pierwszy informator. I — rozpoznanie informacji. 2—przeniesienie informacji, 3—transmisja. 4 — odpowiedź komórki

Przeniesienie informacji. Pod wpływem kompleksu hormon-receptor, białko sprzęgające zmienia swoje właściwości i aktywuje enzym (efektor) znajdujący się na wewnętrznej stronie błony komórkowej.

Transmisja. Zwiększona aktywność enzymu efektorowego powoduje wzrost stężenia drugiego informatora wewnątrz komórki.

Odpowiedź. Drugi informator wpływa na aktywność enzymów cytoplazmatycznych poprzez aktywację zależnych od niego kinaz białkowych i powoduje wystąpienie odpowiedzi komórkowej.

Rozpoznanie informacji

Rozpoznanie informacji wiąże się bezpośrednio z reakcją pomiędzy ligandem i receptorem. Zrozumienie jej mechanizmów wymaga pewnych informacji dotyczących: właściwości cząsteczek sygnalizacyjnych (ligandów), budowy receptorów i powstawania kompleksów łigand-receptor.

Budowa chemiczna i właściwości cząsteczek sygnałowych

Substancje, które wywołują swoisty efekt w komórce poprzez receptory błonowe stanowią bardzo liczną grupę. Wśród nich występują hormony peptydowe, neurotransmitery, prostaglan-dyny, przeciwciała, toksyny, wirusy i lek ty ny. Cząsteczki niektórych z nich są bardzo podobne do siebie, co jednak nie przeszkadza w wybiórczym rozpoznawaniu ich przez receptory. Analizując budowę szeregu hormonów peptydowych stwierdzono, że ich określone działanie na receptor jest uzależnione od obecności w nich odpowiednich sekwencji aminokwasowych. W hormonach tych udało się wyróżnić fragmenty łańcucha odpowiedzialne za: 45f)