DSC00759

mm

m

tworowo wirusem mięsaka Rousa następuje fosforylacja łańcucha | integryny i powoduje to zmniejszenie jej powinowactwa do taliny, a przez to osłabia wiązanie cytoszkieletu z białkami błon. Poprzez oddziaływanie na swoiste receptory błon, białka substancji międzykomórkowej mogą wpływać na morfologię, aktywność metaboliczną, wzrost i różnicowanie komórek. W miejscach kontaktu komórek prawidłowych z podłożem w rzeczywistości komórki kontaktują się z białkami substancji międzykomórkowej. W miejscach tzw. kontaktów zogniskowanych (ang. focal contacts) powstają wówczas złożone układy białek zapewniające możliwość powiązania białek cytoszkieletu z białkami błon, a przez to uporządkowanie strukturalne białek cytoszkieletu i białek cytoplazmy podstawowej. Zwykle do integryny przyłączającej się do fibronektyny po stronie zewnętrznej komórki, w cytoplazmie kortykalnej dołączają się kolejno talina, winkulina, białka kapturkowe, filament F-aktyny (końcem tępym, kalmodulina i a-aktynińa. Niekontrolowana fosforylacja na tyrozynie winkuliny przez kinazy będące produktami onkogenów komórkowych (np. genów z rodziny src) powoduje, że w transformowanych komórkach białka cytoszkieletu aktynowego nie wiążą się z białkami Won. Zakłócenia zatem w organizacji połączeń komórki z białkami macierzy następują wówczas, gdy w wyniku transformacji nowotworowej zmianie ulegnie fosforylacja integiyny, fosforylacja taliny lub winkuliny, a każdy taki przypadek jest wynikiem zmiany aktywności określonego genu.

Różnice między komórkami prawidłowymi

a transformowanymi nowotworowo w hodowli    fn

Spośród rozmaitych różnic stwierdzonych między komórkami prawidłowymi i nowotworo- '■££ wy mi zasługują na uwagę, z punktu widzenia analizy zjawisk związanych z regulacją wzrostu komórek i zjawisk kontaktowych, różnice w budowie kompleksu powierzchniowego komórki mm i różnice w organizacji białek kurczliwych ektoplazmy. Zmiany w kompleksie powierzchnio-wym, w skład którego wchodzą : tzw. glikokaliks, błona plazmatyczna i związane z nią białka cytoplazmy kortykalne, obejmują między innymi:

—    różnice aktywności ATPazy stymulowanej jonami Na*, K*, odpowiedzialnej za aktywny

transport wymienionych kationów. W komórkach nowotworowych występują pewne zaburzenia    *■ ®

w funkcjonowaniu tej ATPazy (tzw. pompy sodowo-potasowej) objawiające się nadmiernym '')%& zużyciem ATP;    ^itn

—    w komórkach nowotworowych występuje bardziej intensywny niż w rosnących komór-kach prawidłowych, transport przez błonę komórkową heksoz i aminokwasów:

—    obserwowane są różnice w płynności i lepkości błony komórkowej, co może mieć zwią- ro zek, jak przypuszcza wielu badaczy, z różnicami w zdolności komórek do aglutynacji pod W wpływem lektyn;

—    zmiany w składzie glikoproteinowym powierzchni błony komórek nowotworowych, ,

W komórkach tych obserwuje się zmniejszenie powinowactwa do fibronektyn;

—z powierzchni komórek nowotworowych następuje intensywne uwalnianie do środowiska    _T

zewnętrznego glikoprotein powierzchniowych, zachowujących swe cechy antygenowe. Prawdo-    •, ₍

podobnie proces ten jest w znacznej mierze odpowiedzialny za hamowanie odpowiedzi immu-nologicznej organizmu na obecność w nim komórek nowotworowych;

—    zmiany w glikozylacji białek i lipidów błon. W komórkach nowotworowych (a także

prawidłowych podczas mitozy) oligosacharydowe reszty glikoprotein i glikolipidów błon charakteryzują się skłóconą częścią rdzeniową;    >, ‘w