DSC00783

i to. lew potwormaku są komórki niezdeterminowane. które w guzie podlegają otoczenia nieskoordynowanym i przypadkowym determinacjom i wo-;rózmeują Różnicowanie komórek gu/j prowadzi do zatrzymania dalszych podziałów i wiec zairzy mania dalszego wzroatu guza.

komórek w obrębie wytworzonego guza nic zależy ani od miejsca wszczepie-o złośliwym chara kierze do dorosłego osobnika ani od ich początkowej liczby czy liczby pasaży. Natomiast podjęcie różnicowaniu komórki jest decyzją nieodwracalną i prowa-zdołności klonu do wimoodnowy. Wykazano. Ze komórki potwomiakoraka są komórkami prawidłowymi, a karcmogcneza nie ma charakteru mutacji genomu. >ie*2ćtc komórki z guzów złośliwych wstrzyknięte do blnstocysty zarodka myszy, a nie do aa—q óomiq myszy włączały się w normalny rozwój, podporządkowując sic sygnałom isrpayarodb.

Deśmdczcma te wskazują wyraźnie, że komórki potwomiakoraka zachowują się jak komór nowotworowo wyłącznic wtedy, gdy są wszczepione do myszy dorosłej. Mają zdołność do pełnego włączenia się w prawidłowy rozwój, jeżeli zostaną wstrzyk-«k ód zarodka w odpowiednio wczesnym stadium.

Z lego typa badań wypływają wnioski ogólne:

—    tytko zgodność w czasie oddziaływania bodźców z blnstocysty względem receptorów oaytapcycfc się na wszczepionych komórkach potwomiakoraka zapewnia prawidłową morfoge-aoę> aktywne włączenie się w rozwój i prawidłową regionalizację różnicowania komórek, za-dw dawcy jak i biorcy;

—    w wielu przypadkach spadek tempa namnażania się komórek jest sprzężony z różnicowa ans komórek. Sugeruje to udział genów programu w regulacji namnażania się komórek i włączani aenMainego ciągu różnicowania komórek docelowych. W takiej ogólnej decyzji rozwojowej

mię tpełnają czynniki różnicowania komórek (patrz s. 518-520).

Mechanizmy rozpoznawania się wzajemnego komórek i wytwarzanie trwałych kontaktów między komórkami

Powstawanie błastomerów z zygoty rozpoczyna procesy wzajemnych oddziaływali między iaa&kami. W tego typu procesach pośrednikiem jest błona komórkowa. Na przykład w trakcie ratnenia się tkanki nerwowej u ssaków poszczególne neurony tworzą przejściowe kontakty zarówno między sobą. jak też i z ncuroektodermą. z której powstają w czasie ostatecznego Mcowan się listków po gastrulacji. Następnie jednak ten przypadkowy kontakt zostaje zamieniony na trwały kontakt neuronów zarówno z komórkami glejowymi, jak i z innymi torami w wyspecjalizowanych połączeniach synaptycznych.

W neurogenezie wyróżniono grupę cząsteczek regulujących niespecyficzną adhezję komórek terowych oraz grupę cząsteczek specyficznych, uczestniczących w wytwarzaniu poszczególnych synaps. Do pierwszj grupy należy grupa białek zwanych kadherynami (ang. cadherins). Nazwa ta obejmuje grupę powierzchniowych glikoprotein. których aktywacja zależy od stężenia Cr* w środowisku i które powodują zlepianie się komórek. W rozwoju zarodka myszy wyróżniono kadherynę embrionalną (E-cadherin) zapewniającą kontakty między blastomerami moruli. Kadbecyna embrionalna w rozwoju zostaje zastąpiona przez glikoproteinę N-CAM (ang. ncural cdladbesioo moleculej.-która występuje swoiście na neuroblastach różnicujących się z neuroek-todnmy. N-CAM o masie około 140 kD jest cząsteczką charakteryzującą powierzchnię wszyst-