DSC00805 (6)

Rozwiązanie

Na podstawie normy PN-63/M-85015 przyjmiemy połączenie \

średnica nominalna d — 52 mm, D ■ 58 mm, z = 8. Siła obwodowa wg wzoru 1

4M

^F i D-\-d

|2___4-1,2

d “ (5,8-+-5,2)-10^{—2 = 43,7}

D—d

Obliczymy ho⁵⁵³ o

~ ^{125 mm}- Óblic^

Przyjmiemy czynną długość styfeu wypustu z rowkiem l₀ nacisk powierzchniowy (wg wzoru 2)

F

43 700 N

P 7*    0,75-lo-h₀-z

0,75-0,125-0,0003-8 m*

19,5 MPa

Jeżeli połączenie jest spoczynkowe, warunki prący średnie (przypadek 11), _a powierzchnia robocza czopa nieutwardzona, można wg tabl. 15 przyjąć łc₀ == 6O4--4-100 MPa. A zatem czynną długość styku wpustu można znacznie zmniejszyć, np. do l₀ = 32 mm.

Zadanie. Połączenie wpustowe z zadania w par. 19 zastąpić połączeniem wielo-wypustowym o prostych zarysach boków. Warunki pracy średnie, powierzchfiięrfro-bocze czopa ulepszone cieplnie. Uwzględnić typ lekki oraz typ ciężki połączenia.

Obliczyć największą wartość przenoszonego momentu obrotowego dla obu typów połączenia -— z warunku nieprzekroczenia dopuszczalnego nacisku powierzchniowego.

21. Połączenia kołkowe i sworzniowe

Rodzaje kołków. Kołki należą do najtańszych elementów złącznyćh,j stosowanych przy niewielkim obciążeniu połączenia. Rozróżniamy kołki*

—    złączne, których zadaniem jest przenoszenie określonego obciążeni? (siły ścinającej),

—    ustalające,

—    kierujące, które zapobiegają obrotowi przy przesunięciu wzdłużny] lub przesunięciu wzdłużnemu przy obrocie,

—    zabezpieczające, które chronią element przed przeciążeniem i są śi nane podczas przeciążenia.

Zależnie od kształtu rozróżniamy kołki walcowe, stożkowe, karbom rozcięte i in. Zależnie od ustawienia kołka względem osi wału lub inn elementu rozróżniamy kołki wzdłużne, promieniowe i styczne

Połączenia za pomocą kołka wzdłużnego stosuje się w zastępstwie łączenia wpustowego do przenoszenia momentu skręcającego. Połącz za pomocą kołka promieniowego lub stycznego stosuje się do przenoś? nie tylko momentu, ale i siły wzdłużnej (w połączeniach lekko obc nych).

Postacie i wymiary kółków są objęte normami: kołki walcowe: PN-66/M-85021/

_ stożkowe: PN-55/M-85019, PN-66/M-85020 i PN-55/M-85022, _ z karbami: .PN/M-85024-^85027, '

— rozcięte (sprężyste) PŃ/tyI-85023.

Różne rodzaje kołków przedstawiono na rys. 5.5. Kołki wykonuje się w zasadzie z materiału o większej wytrzymałości niż części łączone, najczęściej ze stali St6.

Kolki walcowe, wykonane z pręta ciągnionego i szlifowane, są przeznaczone do wbijania młotkiem lub do zaprasowywania w otworze rozwier-conym (pasowanie H7/n6 lub H7/u7). Ze względu na wysoką klasę dokładności otworu wykonanie połączenia jest kosztowne; otwór na kołek wierci się i rozwierca jednocześnie w obu częściach łączonych. Droga luzowania kołka jest długa, samoczynne luzowanie się — wykluczone, zużycie kołka — duże. Kołki walcowe nie nadają się do wielokrotnego demontażu, gdyż siła zacisku maleje.

Rys. 5.5. Różne rodzaje kołków [6]: a) kołek walcowy, b) stożkowy, c) stożkowy z gwintem, d) rozcięty, e) zasada działania kołka karbowego, f) kołek karbowy z karbami zbieżnymi na całej długości; g, h, i) z karbami zbieżnymi na części długości (część gładka może służyć Jako oś), j) kołek karbowy z zaczepami do umocowania końca sprężyny, do wyciągania go obcęgami itp.

131