Limfocyty Tb I produkują lnterleukinc 2 (IL-2ł (stymulującą między innymi cytotoksyczność limfocytów) i interferon y (aktywujący makrofagij i mają wybitny udział we wspomaganiu odpowiedzi komórkowej, natomiast limfocyty Th2 produkują interleukiny 4 i 5 bcdącc czynnikami wzrostu i różnicowania limfocytów B i wspomagają głównie odpowiedź humoralną. Na przykład. Ł-» wspomaga produkcję JgE 100-1000-krotnie. a IL-5 wzmaga produkcję IgA. U człowieka nie stwierdzono dotychczas tak wyraźnego podziału limfocytów pomocniczych na Thl i Th2.
Wspomniane limfocyty T kontrsuprcsorowc są podobne, jeżeli chodzi o wyniki swego działania, do limfocytów T pomocniczych. Chronią one limfocyty Th przed działaniem limfocytów Ts.
Wśród limfocytów B najciekawszą subpopulacjc tworzą limfocyty mające cząsteczki CD5. Początkowo obecność CD5 wykrywano jedynie na limfocytach T i uważano nawet ten antygen 7a charakterystyczny marker pomocniczych limfocytów T. U dorosłego człowieka limfocyty CD5* stanowią zaledwie około 20% limfocytów krwi i śledziony, ale przeważają one (40-60%) wśród limfocytów B śledziony płodowej i krwi pępowinowej. Po urodzeniu, odsetek komórek CD5* wśród limfocytów B spada. Co ciekawe, do tej właśnie subpopulacji należą limfocyty biataczkowe w 90% przypadków przewlekłej białaczki limfatycznej.
Limfocyty B CD5" uczestniczą głównie w odpowiedzi pierwotnej. Wydają sic stanowić pierwszą linie obrony przeciw mikroorganizmom.
Od 5% do 10% limfocytów krwi stanowią tak zwane duże ziarniste limfocyty, które nie mają charakteru limfocytów B ani limfocytów T. Najważniejszą i najliczniejszą wśród nich grupą są komórki NK (natural killcrs). Komórki NK mają unikalną zdolność do spontanicznej (bez uprzedniego uczulenia) cyiotoksyczności w stosunku do komórek nowotworowych i komórek transformowanych wirusami. Są wiec one ważnym elementem odporności przcciwnowotworowej. Najbardziej efektywnymi stymulatorami aktywności komórek NK są: intcrlcukina 2. inter-lcukina 12 oraz interferony a i P- Do inhibitorów ich aktywności należąprostaglandyny. np. PGE2 i transformujący czynnik wzrostu p. Komórki NK podobnie jak komórki żerne, zalicza sic do odporności nieswoistej.
Olbrzymia większość limfocytów w narządach limfatycznych znajduje sic w ciągłym ruchu. W węzłach limfatycznych ruch ten odbywa sic głównie od kory w kierunku rdzenia. Limfocyty powstające w ośrodkach rozmnażania grudek limfatycznych przechodzą na obwód grudek, a następnie bezpośrednio do zatok promienistych, albo do rdzenia i zatok rdzennych.
Do węzła limfocyty napływają głównie drogą naczyń krwionośnych i w odcinkach żyłek po za włosowatych przechodzą miedzy komórkami śródbłonka do miąższu węzła, głównie w strefie parakortykalnej.
Cześć z napływających do węzła limfocytów (głównie T) wędruję następnie przez strefę parakortykalną, a inne (głównie B) przez korę zewnętrzną. Następnie przesuwają sic do zatok węzła, aby ewentualnie opuścić węzeł drogą naczyń limfatycznych odprowadzających.
Limfocyty napływające do węzła i opuszczające go należą do populacji tak zwanych limfocytów krążących.
Limfocyty krążące przechodzą w swej wędrówce z krwi do limfy. nie tylko przez węzły limfatyczne. ale także przez śledzionę i kępki Peyera. Należy pamiętać, że około 10-krotnie więcej limfocytów krążących przechodzi w swej wędrówce przez śledzionę niż przez wszystkie węzły limfatyczne.
547