Europejski Bank Centralny (EBC) i Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) stanowią wyspecjalizowane organy o charakterze ekonomicznym. Żadna z tych instytucji nie jest wymieniona w art. 7 TWE w gronie naczelnych organów Wspólnot.
Podstawy prawnoustrojowe funkcjonowania EBC i EBI określa prawo pierwotne (art. 105-115 TWE, Traktat o przystąpieniu do Unii Europejskiej z 16 kwietnia 2003 roku: rozdział 7 „Europejski Bank Centralny”)1, akty prawa wtórnego, statuty i regulaminy wewnętrzne. Zapisy TWE określają rolę EBC i ESBC (Europejski System Banków Centralnych) w prowadzeniu polityki pieniężnej, wska żują na EBC jako na jedyny podmiot uprawniony do emitowania banknotów we Wspólnocie, określają strukturę ESBC i skład EBC. W Traktacie o przystąpieniu do Unii Europejskiej z 16 kwietnia 2003 roku do art. 49 Protokołu nr 18 w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego dołączono ustęp określający zasady postępowania w kwestii kapitału EBC w sytuacji przystąpienia do UE kolejnych państw. Pewne działania EBC tą także regulowane w aktach prawa wtórnego, takich jak: Rozporządzenie Rady (WE) 974/98 o wprowadzeniu euro. Rozporządzenie Komisji 3065/93 o wprowadzeniu Protokołu o procedurze nadmiernego deficytu, stanowiącego załącznik
Europejski Bank Centralny i Europejski Bank Inwestycyjny "|QQ
do Traktatu ustanawiającego Wspólnotą Europejską, czy Rozporządzenie Rady (WE) nr 1467/97 o przyspieszeniu i uszczegółowieniu wdrożenia procedury nadmiernego deficytu2.
W Statucie Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego (DzU UE L 83/66) Decyzją Rady (2003/223/WE) zebranej w składzie szefów państw lub rządów z 21 marca 2003 roku w sprawie zmiany art. 10.2 Statutu dokonano modyfikacji art. 10 Statutu. Zmiany dotyczą sposobu głosowania w Radzie Prezesów w sytuacji zwiększenia liczby krajów członkowskich UŁ Najistotniejszym elementem tej zmiany jest zapowiedź wprowadzenia systemu rotacji w głosowaniu, gdy Rada Prezesów przekroczy 21 członków. Statut określa szczegółowo zadania struktur organizacyjnych EBC i ESBC, procedury kontrolne, zasady zatrudniania personelu.
Wśród podstaw prawnych działania EBC należy uwzględnić także Regulamin wewnętrzny (Rules of Procedurę). Został on przyjęty Decyzją Rady Ogólnej EBC z 1 września 1998 roku. Składa się z 10 artykułów. Uzupełnieniem tego regulaminu jest Regulamin Zarządu Europejskiego Banku Centralnego, przyjęty Decyzją Europejskiego Banku Centralnego z 12 października 1999 roku w sprawie Regulaminu Zarządu Europejskiego Banku Centralnego (EBO1999/7). Elementem uzupełniającym regulamin jest Uzupełniający kodeks kryteriów etycznych dla członków Zarządu EBC, opracowany na podstawie art. 11 ust. 3 Regulaminu Zarządu Europejskiego Banku Centralnego (2006/C 230/09)’. zaakceptowany przez członków Zarządu 16 maja 2002 roku. Został on opracowany w odwołaniu do zasad Kodeksu Postępowania EBC, przyjętego przez Zarząd 10 października 2000 roku. Siedziba Europejskiego Banku Centralnego znajduje się we Frankfurcie nad Menem.
W odniesieniu do Europejskiego Banku Inwestycyjnego podstawami prawnymi są zapisy traktatowe (art. 9 oraz 266-267 TWE) oraz statut i regulamin wewnętrzny. Źródłem reguł w zakresie postępowania EBI jest takie jego Statut, załączony w formie Protokołu A do Traktatu rzymskiego. Składa się on z 30 artykułów. Regulamin EBI został przyjęty w 1958 roku, a znowelizowany został i maja 2004 roku. Składa się teraz z VIII rozdziałów4.
Europejski Bank Inwestycyjny ma osobowość prawną i swoje działania opiera na podstawach traktatowych. Jego siedziba znajduje się w Luksemburgu.
' lf Maryi rmnęMjrtf ff«nt'~mfrW~j^1 *—* ł- "*j xf yf— I *|-*— Inilyimf—■ (.Orii£*n>-
ptpkitj). „ap.cU..S.3H7.
‘ OlUUlCitUM.
* taiiiffimmSi nnf<UmliiiiiiHlHiniiitfnilnnf|mir<iliifi rn f4t