Definicja i podział zaburzeń świadomości Świadomość jest to zdolność do uświadamiania i przeżywania bodźców docierających do nas, uwarunkowana przez neurony kory mózgowej i jądra podkorowe. Warunkiem zachowania świadomości jest integralność strukturalna i funkcjonalna półkul mózgu, tworu siatkowatego i łączących je cholinergicznych włókien nerwowych. Zakłócenia komunikacji pomiędzy korą mózgową, a pniem mózgu zawsze powodują zaburzenia przytomności. Uszkodzenia pnia mózgu i podwzgórza są powodem ciężkich zaburzeń przytomności. Zaburzenia świadomości dzielimy na: ilościowe i jakościowe.
ILOŚCIOWE zaburzenia świadomości cechują się różnym, coraz głębszym stopniem zmian jasności świadomości, od przymglenia, do śpiączki włącznie.
PRZYMGLENIE - PRAESOMNOLENTIA to nieostre, lub nie-• dokładne spostrzeganie zjawisk w otoczeniu, spadek reakcji na bodźce zewnętrzne, spowolnienie procesów myślenia, utrudnione zapamiętywanie. Chory ma zachowaną świadomość, można z nim nawiązać kontakt, ale z trudem odpowiada na pytania i słabo pojmuje ich sens.
SENNOŚĆ PATOLOGICZNA przypomina senność fizjologiczną. Występuje spowolnienie ruchowe, brak aktywności, niepełna orientacja w otoczeniu. Chory ma ciągłą skłonność do zasypiania, ale można go obudzić. Możliwy jest kontakt słowny, ale wypowiedzi pacjenta nie zawsze są sensowne. Zachowane są czynności fizjologiczne.
20 Standardy
STAN PRZEDŚPIĄCZKOWY - SOPOR. PRAECOMA - z chorym nie udaje się nawiązać kontaktu słownego, a na silne bodźce zewnętrzne reaguje poruszeniem się, grymasem twarzy, trzepotaniem powiek lub jękiem. Brak odruchu połykania i żucia.
ŚPIĄCZKA - COMA jest stanem całkowitego wyłączenia świadomości. Chory nie reaguje na żadne bodźce zewnętrzne (również bólowe), ma słabe, lub zniesione odruchy głębokie. Bezwiednie oddaje mocz i stolec, brak jest odruchu połykania.
Przejścia między poszczególnymi etapami ilościowych zaburzeń świadomości są płynne i trwają różnie długo. Ilościowe zaburzenia świadomości są zawsze sygnałem do jak najszybszego ustalenia ich przyczyny i wnikliwej oceny stanu ogólnego pacjenta. Jest to stan zagrożenia życia, szczególnie, gdy dochodzi do niemożności utrzymania drożności dróg oddechowych i zniesienia odruchów obronnych. Może dojść wówczas do zachłyśnięcia, bezdechu, niewydolności oddechowej lub nagłego zatrzymania krążenia z wtórnym, głębokim niedotlenieniem mózgu. Wyniki leczenia są wówczas złe.
JAKOŚCIOWE zaburzenia świadomości cechuje znaczne bogactwo objawów, które tworzą charakterystyczne zespoły. Są one częściej spotykane w klinice psychiatrycznej.
ZESPÓL MAJACZENIOWY występuje często w zapaleniach mózgu, chorobach gorączkowych, w zatruciach, ura-