Czy jest więc jaki powód, dla którego Stwórca byłby niegodny chwały? Przecież człowiek jest dobrem, i to doskonalszym niż zwierzę, ponieważ jest zdolny zrozumieć nakaz. I jeszcze jest doskonalszy, kiedy posłucha nakazu, a już najdoskonalszy jest wtedy, kiedy uszczęśliwia go światło wiecznej mądrości. Grzech zaś jest złem, a polega na tym, że jesteśmy niedbali, gdy chodzi o przyjęcie rozkazu czy też o jego wykonanie, czy wreszcie o wierne utrzymanie się w kontemplacji mądrości. Na podstawie tego można zrozumieć, że pierwszy człowiek, mimo swej mądrości, mógł ulec uwodzicielowi. A po tym grzechu wolnej woli nastąpiła sprawiedliwa kara wymierzona przez prawo Boże. W tym sensie trzeba rozumieć słowa Apostoła Pawła: „Podając się za mądrych, głupimi się stali."1 Py-\ cha bowiem odwraca od mądrości, a następstwem tego odwrócenia jest głupota. Głupota zaś jest pewną ślepotą, jak mówi ten sam Apostoł: „Zaćmione zostało bezrozumne serce lch.“1 A czy ta ciemność nie powstaje tylko wtedy, gdy odwracamy się od światła mądrości? Skąd zaś pochodzi to odwrócenie? Czy nie stąd, że stworzenie, dla którego dobrem jest Bóg, chce być dobrem samo dla siebie, podobnie jak Bóg jest dobrem sam dla siebie? Toteż Psalmista mówi: „W duszy mojej zapanowało zamieszanie, ponieważ zwróciła się do siebie." 3 A w Księdze Rodzaju czytamy: „Skosztujcie, a będziecie jak bogowie." *
73. Niektórzy zaś rozmyślając popadają w niepokój, ponieważ pytają w ten sposób: „Czy pierwszy człowiek odstąpił od Boga przez głupotę, czy też stał się głupi z powodu odstępstwa?" Jeżeli odpowiemy, że wskutek głupoty odstąpił od mądrości, będzie wydawało się, że był niemądry już przedtem, zanim odszedł od mądrości, i że głupota była przyczyną jego odejścia. Podobnie kiedy odpowiadamy, że stał się niemądry na skutek tego odejścia, pytają, czy odstępując postąpił mądrze, czy niemądrze. Bo jeżeli postąpił mądrze, miał słuszność i nie popełnił żadnego grzechu; jeżeli postąpił niemądrze, była już w nim — jak mówią — głupota, która spowodowała jego odstępstwo. Nie mógł przecież popełnić głupstwa bez ghi-