DSC01585

wicz założyli grupę Rokada. Stymulowała ona poznański ruch literacki młodych. Reakcją na nią była grupa Próby, która utworzyła się w 1965 roku w składzie: Anna Maciejewska, Ruta Zylberberg, Stanisław Barańczak, Franciszek Piotr Bernacki, Wojciech Jamroziak, Marek Kośmi-der i Ryszard Krynicki. Po kilku wspólnych publikacjach w czasopismach i po wydaniu almanachu, od 1966 roku z grupą związani byli już tylko: S. Barańczak, W. Jamroziak, R. Krynicki i A. Maciejewska. Grupa nie ogłosiła wspólnego manifestu ani programu aż do 1969 roku, daty jej rozwiązania. S. Barańczaka i R. Krynickiego uważano za teoretyków. Częściej niż o grupie Próby pisano o poznańskich lingwistach, myśląc o poezji Barańczaka i Krynickiego¹⁷. Wspólnotę zapewniał realizowany model poezji, który powstał z tych samych inspiracji: poezją lingwistyczną (głównie Karpowicza), poezją Przybosia i teorią Peipera.

Grupa Centrum powstała później niż Próby, bo w listopadzie 1967 roku¹⁸. W jej skład jako sygnatariusze komunikatu programowego weszli: Jacek Bierezin, Andrzej Biskupski, Jerzy Jarmołowski, Janusz Królikowski i Kazimierz Swiegocki (w 1969 roku wystąpił z grupy K. Swie-gocki, a wstąpił Jan Janiak). Grupa istniała do około 1971 roku, kiedy to w jej kręgu znalazł się Zdzisław Jaśkuła. Poza komunikatem programowym i dwoma kolumnami wierszy poeci nie manifestowali swojej obecności być może dlatego, że w przeciwieństwie do działających pod auspicjami ZSP i Orientacji grup nie byli oni związani z żadną instytucją, co niewątpliwie utrudniało wspólne wystąpienia. Program, a raczej intuicja programowa przedstawiona w komunikacie, pozwala scharakteryzować ich postawę jako antyestetyzująeą. W celu zaprezentow„ąnia swego rozumienia funkcji literatury w procesie komunikacji poeci powoływali' się na tradycję autentyzmu i poezję Stanisława Czernika, eksponując zagadnienie etyki pisarskiej kosztem problematyki artystycznej. J. Bierezin nazywał model poezji grupy „poezją etyczną”'¹⁹, a A. Bis-kupski — „realizmem poetyckim” lub „autentyzmem”²⁰. W wypowiedzi A. Biskupskiego „realizm poetycki” nie oznacza poetyckiej powinności mówienia prawdy, lecz wskazuje w sposób metaforyczny rozwiązanie artystyczne. Ma nim być. wielogłosowość jako zasada organizująca wiersz²¹.

¹⁷ Por. A. K. Waśkiewicz: Formy obecności..., s. 63—64.

S Por. tamże, s. 70—72.

| Por. J. Bierezin: W stronę etyki. O nową poezję. „Więź” 1970, nr 1, s. 37. 3 Por. A. Biskupski: Wiara w niezbywalność poezji. O nową poezję. „Więź” 1970, nr 1, s. 40.

1 Można by doszukać się pewnych zbieżności z „mozaikowatością” Kontekstu, chociaż inspiracje czerpali poeci z różnych źródeł. A. Biskupski pozostawał w krę-• gu wpływów Orientacji, a nie Nowej Fali.