2906543730

53

Zbiorowiska roślinne otoczenia jeziora Wigry są słabo poznane. Chociaż literatura fitosocjologiczna poświęcona Polsce północno-wschodniej jest stosunkowo obfita, to dotyczy ona głównie zbiorowisk leśnych (Polakowski 1962, 1963; W. Matuszkiewicz 1965; Sokołowski 1966, 1968, 1973, 1980; Czerwiński 1970, 1972, 1973 oraz wielu innych). Opisano również zbiorowiska roślinności wodnej i szuwarowej (Podbielkowski, Tomaszewicz 1977) oraz zbiorowiska strefy zarastania jeziorek dystroficznych (Sobotka 1967).

Pierwszy, bardzo pobieżny opis roślinności otaczającej jezioro Wigry dał Kulwieć (1904), a następnie Hryniewiecki (1924). Tego terenu dotyczą też niektóre prace Sokołowskiego (1968) oraz Sobótkowej (1967). Mimo to znajomość zbiorowisk roślinnych opisywanego terenu jest raczej powierzchowna. Aby chociaż w części zapełnić tę lukę, przeprowadzono badania terenowe, których celem było poznanie zróżnicowania zbiorowisk roślinnych występujących w otoczeniu jeziora Wigry, wraz z podaniem charakterystyki warunków, w których one występują. W pracy uwzględniono tylko zbiorowiska lądowe, tzn. pominięto większość przybrzeżnej roślinności szuwarowej i zbiorowiska wodne.

Prace terenowe prowadzono w sezonie letnio-jesiennym (czerwiec —wrzesień) w latach 1980 1982. W czasie tych prac identyfikowano poszczególne płaty, a ich granice nanoszono na podkład topograficzny w skali 1:10000. W przypadku gdy identyfikacja była utrudniona wykonywano zdjęcia fito-socjologiczne lub też korzystano z wykonanych właśnie, niepublikowanych jeszcze opracowań innych autorów.

Zidentyfikowano i naniesiono na mapę zbiorowiska roślinne z powierzchni ponad 110 km². W jednym przypadku wykorzystano już istniejący kartograficzny obraz roślinności sprawdzając tylko, czy nie nastąpiły zmiany w rozmieszczeniu zbiorowisk i dostosowując nazewnictwo do przyjętego systemu. Dotyczy to doliny Czarnej Hańczy, dla której istnieje mapa roślinności, będąca załącznikiem do Planu urządzeniowego gospodarstwa rezerwatowego... Stary Folwark, 1980.

Przy analizie i identyfikacji zbiorowisk przyjęto w zasadzie system jednostek zaproponowanych przez W. Matuszkiewicza (1981), z dwoma tylko ważnymi odstępstwami. W przeciwieństwie do Matuszkiewicza olsy potraktowano szeroko, łącząc je w jeden zespół Carici elongatae-Alnetum. Wyróżniono także nowy zespół torfowisk niskich, Epipactis palustris-Carex flava, którego pełna charakterystyka zostanie podana gdzie indziej (Solon, mscr.).

W ten sposób świadomie nie uwzględniono proponowanych przez różnych autorów (Pałczyński 1975; Czerwiński 1978; Sokołowski 1980) syntaksonów wydzielonych dla Polski północno-wschodniej. Postąpiono tak dlatego, że proponowane jednostki mają albo bardzo wąski zakres, albo niepewne stanowisko syntaksonomiczne lub też można je traktować jako odmiany regionalne innych, znanych zespołów.

W sumie wyróżniono 67 typów zbiorowisk roślinnych, należących do 16 klas. Większość płatów zidentyfikowano do zespołu. Gdy było to niemożliwe