' hwnklerystyka wybranych zbiorowisk roślinnych Polski 53
jednogatunkowe drzewostany, względnie trwałe, powstają przede wszystkim w skrajnie niekorzystnych dla innych gatunków warunkach klimatycznych lub glebowych. W ten sposób powstają lite drzewostany świerkowe w górach, w piętrze regla górnego oraz drzewostany sosnowe na ubogich piaskach, a także drzewostany olszowe na glebach o wysokim poziomie wody gruntowej. Na siedliskach żyźnicjszych, w mniej ekstremalnych warunkach klimatycznych, pojawiają się zwykle drzewostany wielogatunkowe. Występowanie na tych powierzchniach litych drzewostanów jest związane raczej z optymalnym
Ogromna różnorodność warunków środowiskowych, w jakich egzystują zbiorowiska leśno, wpływa na ich wewnętrzną organizację (ryc. 20). Dotyczy to przede wszystkim składu gatunkowego drzewostanów będących niejako podstawą tych lltocenoz. I.iczba gatunków drzew budujących w Polsce znaczne powierzchnie jednogutunkowych drzewostanów1 jest stosunkowo nieduża. Są to świerk pospolity (Pieca abies), sosna zwyczajna (Pinus syfoestris), jodła pospolita (Abics alba), buk zwyczajny (Fagus syhatica), dąb szypułkowy (Qucrcux robur) oraz olsza czarna (Alnus glutinosa). W naturalnych warunkach
Ryc. 20. Typy uwilgotnienia siedlisk a występowanie zbiorowisk leśnych, a - siedliska mokre, lasy rozwijają się tylko wtedy, gdy poziom SW zalega nie mniej niż 50 cm pod poziomem gruntu (np. bory bagienne, olsy), b - siedliska wilgotne, runo niemal stale w zasięgu podsiąku wody gruntowej, okresowo woda na powierzchni (np. olsy, łęgi). C| - siedliska świeże, podsiąkająca woda gruntowa zasila runo przez większą cześć roku (np. grądy, buczyny), c2 - siedliska świeże, podsiąkająca woda gruntowa zasila runo tylko okresowo (np. bory mieszane, kwaśne dąbrowy, bory świeże), d - siedliska suche, podsiąkająca woda gruntowa zasila głęboko korzeniące się drzewa tylko okresowo (np. suche bory)
Za jednogatunkowy drzewostan przyjmuje się taki, w którym drzewa domieszkowe nie przekraczają liczbowo 10% (Obmiński 1978).