DSC34

Charakterystyka wybranych zbiorowisk roślinnych Polski 93

y

Ryc. 36. Zasięg geograficzny zespołu Poieniillo~atbar-Quercetum petraeae (na podstawie Matuszkiewicz W.. Matuszkiewicz J. 1996)

Świetliste dąbrowy występują w pasie obejmującym środkową część kraju, na południowych zboczach wzgórz morenowych. Mają one w Polsce charakter kresowy, gdyż centrum ich zasięgu znajduje się w obszarze śródziemnomorskim (rye. 36),

Świetliste dąbrowy wykształcają się na wypukłych formach terenowych, na krawędziach dolin. Najbardziej odpowiednie są dla nich umiarkowanie żyzne gleby brunatne, stosunkowo suche i kwaśne, wytworzone z piasków gliniastych, z reguły z domieszką żwiru.

W głębszych warstwach profilu glebo-1_

wego odczyn jest bliski obojętnemu, podczas gdy górne warstwy mogą być zakwaszone. Świetliste dąbrowy wykształcają się przy tym na siedliskach bardziej suchych i ubogich w składniki pokarmowe, niż siedliska lasów grądowych i buczyn, które przegrywają na tych powierzchniach konkurencję.

Drzewostan (A) świetlistej dąbrowy budują w północnej części zasięgu głównie dęby szypułkowe (Quercus robur), a w części południowej i zachodniej dęby bezszypułkowe (Q. petraea), z mniejszym lub większym udziałem, a niekiedy nawet dominacją (ryc. 37). Naturalną domieszkę stanowi tam sosna zwyczajna {Pinus syfoestris). Opisywane lasy są widne, warstwa drzew osiąga w nich zwarcie do 60-70%, co pozwala na bujny rozwój podszycia, a w szczególności runa. Warstwa krzewów (B) jest słabo wykształcona i złożona głównie z leszczyny pospolitej (Corylus aveliana) i trzmieliny brodawkowatej (Euonymus verrucosus), z mniejszym udziałem jarząbu pospolitego (,Sorbus aucuparid), gruszy pospolitej (Pyrus communis) i głogów: jednoszyjkowego (Crataegus monogyna) i dwuszyjkowego (Crataegus laevigata), oraz berberysu zwyczajnego (Berberis vulgaris). Bardzo bogate jest za to runo (C) złożone z ziół kwitnących obficie wczesnym latem. Ma ono charakter mozaikowy, w jego skład wchodzą gatunki obszarów leśnych i bezleśnych, przy czym stosunkowo mało liczna jest grupa roślin właściwa ciepłolubnym dąbrowom, jak dzwonek brzoskwiniołistny (Campamda persicifolia), pięciornik biały (Potentilla alba), jaskier wielkokwiatowy (Ranunculus polyanthemos), dziurawiec skąpolistny (Hypericum montanum), pierwiosnek lekarski (Primula veris) czy miodunka wąskolistna (Pulmonaria angustifolia). Duża jest natomiast, zarówno w runie, jak i podszyciu, grupa gatunków właściwych żyznym lasom liściastym z klasy