Podręcznik Zaręby
9

obszaru, wyparcie rodzimych zbiorowisk roślinnych i pojawienie się obcych [szerzej ten temat u Baranowskiej-Janoty M. i Kozłowskiego J., 12; Kiełczewskiego i Wiśniewskiego J., 86]. Całkowite odtworzenie zniszczonej, np. przez deptanie biocenozy następuje po 15-20 latach, a przyrost roślinności może nastąpić dopiero | 5-10 latach od zaprzestania wydeptywania [21].

Szczególnie silnie na szatę roślinną oddziałuje narciarstwo zjazdowe. Dowodź tego badania przeprowadzone w Dolinie Goryczkowej w Tatrach w 2000 r., gdzie stwierdzono uszkodzenia mechaniczne 56% wszystkich kęp kosodrzewiny położonych na trasie narciarskiej oraz 12% kęp na terenach odgrodzonych, teoretycznie niedc stępnych dla narciarzy. Sukcesywne uszkadzanie pędów przyczynia się do icn usychania, co uniemożliwia wzrost kosodrzewiny w górę stoku [69, s. 729],

Przygotowywanie tras do narciarstwa zjazdowego wiąże się z wycinaniem zna-j cznych połaci lasów, co prowadzi do tzw. fragmentacji terenu leśnego, a w konsekwen-j cji nawet do poważnych zmian w stosunkach ekologicznych ekosystemu. Do wnętrza lasu dociera np. zbyt dużo światła i wiatru, co niekorzystnie wpływa na roślinność runa leśnego. Pewne gatunki, których obecność pierwotnie przyczyniała się dc bioróżnorodności fitocentrycznej lasu, zanikają, a pojawiają się gatunki obce, synant-ropijne [96].

Fragmentacja lasu, spowodowana uprawianiem narciarstwa lub innymi inwestycjami turystycznymi, bardzo niekorzystnie oddziałuje na wiele ptaków (dziuplakóv i kuraków) oraz na wszystkie większe ssaki drapieżne. Ścieżki turystyczne, narciarskie lub trasy wyciągów i kolejek przecinają szlaki wędrówek zwierząt, a także ograniczają ich przestrzeń życiową i liczbę dogodnych ostoi. Niektóre gatunki zwierząt mogą w ten j sposób całkowicie zaniknąć [96], Turyści często płoszą i niepokoją zwierzynę,! zachowując się hałaśliwie albo nawet z premedytacją niszcząc gniazda ptaków,! mrowiska i nory zwierząt. Jeśli zakłócanie życia dzikich zwierząt odbywa się w okresie! karmienia i wychowywania młodych, to zdarza się, że rodzice porzucają potomstwo, j Takie sytuacje spotyka się np. w parkach narodowych Afryki, masowo odwiedzanych przez uczestników samochodowych fotosafarP.

Spadek liczebności i zmiany sposobu życia zwierząt tatrzańskich

W Tatrach, głównie pod wpływem turystyki, znacznie obniżyła się populacja świstaka, niedźwiedzia brunatnego i kozicy [12, s. 62], W latach siedemdziesiątych było w Tatrach ok. 1000 kozic. Dzisiaj zostało ich tylko ok. 100 sztuk [234], W miejscach dużej kumulacji ruchu turystycznego obserwuje się też zmiany sposobu życia (zachowania, pożywienia) niektórych gatunków zwierząt. Wiele tatrzańskich ptaków, takich jak orzechówki, płochacze halne, kaczki krzyżówki, odżywia się resztkami jedzenia „wyżebranymi” od turystów przy szlakach turystycznych albo najbardziej zatłoczonych miejscach przy Morskim Oku, na Kasprowym Wierchu czy Włosienicy [123, s. 606], Nierzadko spotyka się też niedźwiedzie brunatne żerujące w koszach na śmieci przy schroniskach.

The National Audubon Society, Travel Ethic for Environmentaliy Responsible Travel • www.audubon.org/market/no/ethic.

24