Podręcznik Zaręby5

Rodzimy krajobraz szpecą też obiekty wznoszone w obcych stylach i z nieznanycl tradycjom regionu materiałów budowlanych, przeniesionych z odległych, całkien odmiennych kulturowo i przyrodniczo zakątków świata.

zachowała się np. na Dolnym Śląsku. Przykładem może być miasteczko Radkó’

W Polsce tak ważny dla rozwoju turystyki ład przestrzenny i estetyka krajobrazi

położone w otoczeniu Parku Narodowego Gór Stołowych. Dla architektów krajobrazu harmonijna, zwarta, nierozproszona postać miasteczka, z wyraźnie zarysowanym obrzeżem oddzielającym od otaczającego je krajobrazu otwartego, stanowi arcydziele kultury i natury. Z takim poglądem z pewnością zgodzi się dziś wielu turystów poszukujących miejsc na swój wymarzony wypoczynek. Natomiast negatywne przykłady zabudowy rozproszonej, niszczącej i zaśmiecającej naturalny krajobraz w otoczeniu parków narodowych i krajobrazowych można zaobserwować m.in. w Mało-polsce [95, s. 522-523],

Ubożenie krajobrazu Podtatrza

Klasycznym przykładem dewastacji swoistego krajobrazu górskiego jest rejon polskiego Podtatrza. Do tego zjawiska, obok wielu innych czynników, przyczynił się w znacznym stopniu także ruch turystyczny. Architekturę tego regionu zdominowało bezstylowe budownictwo - wielorodzinne, kilkupiętrowe domy stawiane na wysokich kamiennych przyziemiach. Zanikła też tradycja lokowania domów w dolinach rzecznych i na niższych wzgórzach, a w zamian za to zabudowuje się całe grzbiety górskie [111, s. 95]. Ujemny wpływ turystyki na pierwotny krajobraz Podhala zauważył już w okresie międzywojennym wielki miłośnik Tatr, prekursor ochrony przyrody w Polsce, Jan Gwalbert Pawlikowski, kiedy pisał: „Znika chata góralska nie odpowiadająca wymogom kulturalnego gościa, a na jej miejsce występują budowy rozmaitego rodzaju, zlepek pierwiastków przyniesionych ze wszystkich stron świata, często potworny, a zawsze duchowi ludu i krajobrazu obcy” [Pawlikowski J.G., wg Szafer P„ 202, s. 67].

Na ubożenie naturalnego krajobrazu przez turystykę duży wpływ ma zaśmiecanie terenu. Papiery, puszki, plastikowe butelki, foliowe opakowania stał)' się nierozłącznym elementem krajobrazu gór, lasów, łąk, brzegów rzek i jezior w czasie sezonu turystycznego. W 1992 r. w czasie akcji sprzątania Tatr po okresie wakacyjnym w ciągu I trzech dni uzbierało się w okolicach Kasprowego Wierchu 1200 kg samych tylko I odpadków szklanych [123, s. 606]. Statki wycieczkowe na Karaibach produkują rocznie I ponad 70 tys. ton śmieci [UNEP, 2002-]. Śmieci składowane w' przyrodzie stanowią t bardzo duże zagrożenie dla wszystkich elementów przyrody ożywionej czy nieożywio-1 nej, a biorąc pod uwagę sam tylko wymiar estetyczny tego zjawiska, może ono zubożyć I w sposób drastyczny każdy krajobraz, nawet w najbardziej malowniczym miejscu na li Ziemi.

UNEP, United Nations Environment Programme, Production and Consumption Branch, Tourism - www.unep.fr/pc/tourism.