MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Arkadiusz Pawlikowski
Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin 311[15].Z2.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr in\
. Jan Jureczko
dr in\
. Janusz Makówka
Opracowanie redakcyjne:
mgr in\
. Danuta Pawełczyk
Konsultacja:
mgr in\
. Gabriela Poloczek
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[15].Z2.05
 Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki mechanicznej kopalin , zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Wiadomości wstępne dotyczące przeróbki mechanicznej 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Klasyfikacja mechaniczna, sita robocze, rozdrabianie 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Przesiewacze i kruszarki 15
5.3.1. Ćwiczenia 15
5.4. Odpylanie, uławianie pyłu, odmulanie, odwadnianie i suszenie 17
5.4.1. Ćwiczenia 17
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 19
7. Literatura 37
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela  Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania
i przeróbki mechanicznej kopalin , który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć
dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik górnictwa podziemnego 311[15].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- ewaluację osiągnięć ucznia,
- wykaz literatury, z jakiej mo\
na korzystać podczas zajęć.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone ró\
nymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
- metody tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze maszyn przeróbczych),
- projekcji filmów, przez
roczy i foliogramów,
- ćwiczeń praktycznych,
- symulacji na stanowiskach w warsztatach, w rzeczywistych warunkach pracy (w kopalni),
na stanowiskach demonstracyjnych np. w ośrodkach mechanizacji górnictwa.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zró\
nicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno być realizowane za pomocą badań
kształtujących i sumatywnych. W tym celu nauczyciel mo\
e posłu\
yć się zamieszczonym
w rozdziale 6 zestawem zadań testowych.
W tym rozdziale podano równie\
:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcję dla nauczyciela,
- instrukcję dla ucznia,
- kartę odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno być realizowane z uwzględnieniem
ustalonych wymagań i zgodnie z wewnątrzszkolnym systemem oceniania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
311[15].Z2
Eksploatacja maszyn i urządzeń
górniczych
311[15].Z2.01
Dobieranie maszyn do urabiania
i ładowania
311[15].Z2.02
U\
ytkowanie urządzeń
transportowych
311[15].Z2.03
U\
ytkowanie maszyn i urządzeń
do zabezpieczenia wyrobisk
311[15].Z2.04
Eksploatowanie układów
sterowania, sygnalizacji i łączności
311[15].Z2.05
Eksploatowanie urządzeń do
wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin
311[15].Z2.06
U\
ytkowanie sieci i urządzeń
elektrycznych w wyrobiskach
górniczych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- stosować jednostki układu SI,
- przeliczać jednostki,
- rozró\
niać podstawowe wielkości mechaniczne i elektryczne oraz ich jednostki,
- analizować proste schematy kinematyczne części maszyn,
- wykonywać rysunki części maszyn,
- analizować układy hydrauliczne i pneumatyczne,
- charakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy przy obsłudze maszyn
i urządzeń mechanicznych,
- korzystać z ró\
nych z
ródeł informacji,
- obsługiwać komputer,
- współpracować w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- zdefiniować pojęcie wzbogacania i klasyfikacji mechanicznej,
- określić cel wzbogacania,
- określić rodzaje procesów stosowanych przy wzbogacaniu kopalin,
- scharakteryzować operacje przeróbcze,
- określić cel operacji przeróbczych,
- rozró\
nić produkty wzbogacania kopalin,
- dobrać metody wzbogacania kopalin,
- scharakteryzować, wyjaśnić budowę i zasadę pracy przesiewaczy i kruszarek,
- rozró\
nić rodzaje przesiewaczy i sit,
- określić cel i zasadę pracy odpylaczy,
- scharakteryzować cel i urządzenia do uławiania pyłu,
- scharakteryzować i dobrać proces flotacji dla ró\
nych kopalin,
- scharakteryzować cel odmulania, odwadniania i suszenia,
- wyjaśnić budowę urządzeń do odmulania, odwadniania i suszenia,
- scharakteryzować urządzenia do oczyszczania wody płuczkowej,
- zastosować przepisy ochrony środowiska w zagospodarowaniu wody zasolonej i innych
odpadów z przeróbki mechanicznej kopalin,
- skontrolować poziom związków szkodliwych dla środowiska,
- określić warunki bezpiecznej pracy i obsługi urządzeń do wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Modułowy program nauczania: Technik górnictwa podziemnego 311[15]
Moduł: Eksploatacja maszyn i urządzeń górniczych 311[15].Z2
Jednostka modułowa: Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin 311[15].Z2.05
Temat: Maszyny do klasyfikacji mechanicznej.
Cel ogólny: Analizowanie pracy urządzeń na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- opisać proces klasyfikacji mechanicznej,
- rozró\
niać układy przesiewania,
- rozró\
niać rodzaje sit i sposób ich montowania w przesiewaczach,
- rozró\
niać przesiewacze,
- znać budowę i zasadę pracy przesiewaczy,
- klasyfikować przesiewacze.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowanie zajęć,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu,
- prezentacji uzyskanych wyników.
Metody nauczania  uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze maszyn urabiających i ładujących),
- projekcji filmów, przez
roczy i foliogramów.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
- zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla ka\
dego zespołu uczniowskiego,
- zestaw pytań prowadzących,
- dokumentacje techniczno-ruchowe przesiewaczy,
- materiały dydaktyczne,
- poradnik górnika.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- uczniowie pracują w zespołach 2 osobowych.
Uczestnicy: uczniowie technikum górniczego kształcący się w zawodzie technik górnictwa
podziemnego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Zadanie dla ucznia: Rozpoznać i przeanalizować budowę i zasadę pracy przesiewaczy na
podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej. Na otrzymanych schematach przesiewaczy
opisać budowę oraz rodzaje sit jakie są stosowane w tych typach przesiewaczy. Opisać sposób
mocowania danego rodzaju sita.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem,
projekcji filmów, przez
roczy i foliogramów,
4. Podział grupy uczniów na zespoły.
Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego, pokazu z objaśnieniem oraz projekcja filmów, przez
roczy
i foliogramów.
Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1. Co to jest dokumentacja techniczno-ruchowa?
2. Co to jest przesiewanie?
3. Jakie znasz rodzaje przesiewaczy?
4. Jakie znasz rodzaje sit stosowanych w przesiewaczach?
5. Jakie znasz kryteria podziału przesiewaczy?
Faza II. Ustalenie
Uczniowie:
1. określają z jakimi typami przesiewaczy mają do czynienia,
2. pracując w zespołach proponują sito jakie zastosują oraz sposób jego zamontowania,
3. konsultują wypracowane w grupie rozwiązanie z nauczycielem i wnoszą ewentualne
poprawki.
Faza IV. Wykonanie
Uczniowie:
1. samodzielnie wykonują opis budowy i zasady działania przesiewacza.
2. wykonują szkic sposobu zamontowania sita,
3. dokonują klasyfikacji otrzymanych schematów przesiewaczy,
4. prezentują dobrany przez siebie układ mechanizacyjny
Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonania.
2. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Technik górnictwa podziemnego 311[15]
Moduł: Eksploatacja maszyn i urządzeń górniczych 311[15].Z2
Jednostka modułowa: Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki
mechanicznej kopalin 311[15].Z2.05
Temat: Zastosowanie przesiewaczy.
Cel ogólny: Analiza sitowa i rysowanie krzywych składu ziarnowego w ró\
nych układach
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- określić co to jest analiza sitowa składu ziarnowego,
- określić cel wykonywania takiej analizy,
- przygotować materiał do analizy (pobrać próbkę zgodnie z normami),
- przygotować odpowiedni zestaw sit,
- dokonać podziału materiału na szereg klas o odpowiednim uziarnieniu,
- określić wagowy wychód ka\
dej z klasy,
- określić procentowy wychód poszczególnych klas w stosunku do całości,
- narysować krzywe składu ziarnowego w ró\
nych układach.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowania i planowania pracy,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu,
Metody nauczania  uczenia się:
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze maszyn urabiających i ładujących),
- projekcji filmów, przez
roczy i foliogramów.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
- zestaw pytań prowadzących,
- materiały dydaktyczne,
- plansze i modele,
- poradnik górnika.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- uczniowie pracują w zespołach 2 osobowych.
Uczestnicy: uczniowie technikum górniczego kształcący się w zawodzie technik górnictwa
podziemnego.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Wykonywanie ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Zadanie dla ucznia: Wykonaj analizę sitową przygotowanego materiału i narysuj krzywe
składu ziarnowego tego materiału w ró\
nych układach.
Instrukcja do wykonania ćwiczenia:
- Zapoznaj się dokładnie z treścią zadania.
- Przeanalizuj rysunki, schematy i modele które otrzymałeś od nauczyciela.
- Ustal kolejność wykonywanych czynności podczas ćwiczenia.
- Przygotuj przybory do rysowania.
- Opisz procedurę wykonywania analizy sitowej.
- Przygotuj stanowisko badań.
- Wykonaj analizę sitową składu ziarnowego.
- Wykonaj niezbędne obliczenia.
- Narysuj krzywe składu ziarnowego w ró\
nych układach.
- Przeanalizuj jakość wykonanej pracy.
4. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.
- uczniowie prezentują swoje prace,
- nauczyciel analizuje pracę ucznia i omawia mocne i słabe strony,
- uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.
Praca domowa:
Odszukaj w literaturze jakie czynniki górniczo-technologiczne wpływają na skład
ziarnowy kopalin.
Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Wiadomości wstępne dotyczące przeróbki mechanicznej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dopasuj definicję do opisu operacji przeróbczej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na poprawność rozpoznanych procesów.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,
2) odszukać w materiałach dydaktycznych definicje dotyczące przeróbki kopalin,
3) zapamiętać definicje,
4) rozpoznać charakteryzowane przez nauczyciela operacje przeróbcze,
5) opisać rozpoznane operacje.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),
- ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
- papier formatu A4,
- przybory do pisania,
- poradnik dla ucznia,
- materiały dydaktyczne,
- literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Sklasyfikuj wskazane przez nauczyciela procesy przeróbcze.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania procesów
i ich klasyfikacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych kryteria klasyfikacji,
2) dokonać analizy procesów przeróbczych na podstawie opisów,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
3) rozpoznać i sklasyfikować operację,
4) opisać operacje przeróbcze.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),
- ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
 papier formatu A4,
 przybory do pisania,
 poradnik dla ucznia,
 materiały dydaktyczne,
 literatura wskazana przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Klasyfikacja mechaniczna, sita robocze, rozdrabianie
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz współczynnik prześwitu sita roboczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na poprawność obliczonych
współczynników prześwitu.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,
2) odszukać w materiałach dydaktycznych definicję współczynnika prześwitu,
3) odszukać w literaturze sposób wyznaczania współczynnika prześwitu,
4) obliczyć współczynnik prześwitu dla sit blaszanych o ró\
nym kształcie otworów.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),
- ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
- papier formatu A4,
- przybory do pisania,
- poradnik dla ucznia,
- materiały dydaktyczne,
- literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj na podstawie opisu budowy rodzaj zastosowanego sita.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania rodzajów
sit.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,
2) odszukać w materiałach dydaktycznych rodzaje stosowanych sit roboczych,
3) przeanalizować budowę sit,
4) rozpoznać na podstawie opisu rodzaj zastosowanego sita,
5) narysować i scharakteryzować sita,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),
- ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
- papier formatu A4,
- przybory do pisania i kreślenia,
- poradnik dla ucznia,
- materiały dydaktyczne,
- literatura wskazana przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.3. Przesiewacze i kruszarki
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj na podstawie opisu budowy i zasady działania przesiewaczy i dokonaj ich
klasyfikacji?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania
przesiewaczy i ich klasyfikacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,
2) odszukać w materiałach dydaktycznych rodzaje przesiewaczy,
3) zapoznać się z klasyfikacją przesiewaczy,
4) rozpoznać przesiewacze,
5) sklasyfikować przesiewacze,
6) opisać i narysować rozpoznane przesiewacze.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),
- ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
- papier formatu A4,
- przybory do pisania i kreślenia,
- poradnik dla ucznia,
- materiały dydaktyczne,
- literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj na podstawie opisu budowy i zasady działania kruszarki i dokonaj ich
klasyfikacji?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania
kruszarek i ich klasyfikacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
2) odszukać w materiałach dydaktycznych rodzaje kruszarek,
3) zapoznać się z klasyfikacją kruszarek,
4) rozpoznać kruszarki,
5) sklasyfikować kruszarki,
6) opisać i narysować rozpoznane kruszarki.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),
- ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
- papier formatu A4,
- przybory do pisania i kreślenia,
- poradnik dla ucznia,
- materiały dydaktyczne,
- literatura wskazana przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.4. Odpylanie, uławianie pyłu, odmulanie, odwadnianie i suszenie
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj na podstawie opisu budowy i zasady działania uławiacze pyłu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na poprawność rozpoznawania
uławiaczy i ich klasyfikacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,
2) odszukać w materiałach dydaktycznych rodzaje uławiaczy,
3) zapoznać się z klasyfikacją uławiaczy,
4) rozpoznać uławiacze,
5) opisać i narysować rozpoznane uławiacze.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),
- ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
- papier formatu A4,
- przybory do pisania i kreślenia,
- poradnik dla ucznia,
- materiały dydaktyczne,
- literatura wskazana przez nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Opisać i narysować schemat technologiczny procesu oczyszczania wód płuczkowych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania. Nale\
y zwrócić uwagę na poprawność narysowania procesu
technologicznego.
Sposób wykonania ćwiczenia.
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy wraz z potrzebnymi przyborami,
2) odszukać w materiałach dydaktycznych cel oczyszczania wód płuczkowych,
3) zapoznać się z urządzeniami słu\
ącymi do oczyszczania wód płuczkowych,
4) zapoznać się z operacjami przeróbczymi, w których wykorzystywana jest woda,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5) opisać i narysować schemat technologiczny procesu oczyszczania wód płuczkowych.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- tekstu przewodniego,
- pokazu z objaśnieniem (modele i plansze),
- ćwiczenia.
Środki dydaktyczne:
- papier formatu A4,
- przybory do pisania i kreślenia,
- poradnik dla ucznia,
- materiały dydaktyczne,
- literatura wskazana przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Eksploatowanie urządzeń do
wzbogacania i przeróbki mechanicznej kopalin
Test składa się z 20 zadań, z których:
- zadania 1 15 są z poziomu podstawowego,
- zadania 16 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. c, 4. b, 5. b, 6. c, 7. a, 8. a, 9. d, 10. a, 11. a,
12. b, 13. a, 14. d, 15. a, 16. b, 17. d, 18. b, 19. a, 20. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Określić podstawowe definicje przeróbcze A P b
2 Określić podstawowe definicje przeróbcze A P b
Rozpoznać podstawowe operacje
3 A P c
przeróbcze
4 Opisać rodzaje sit B P b
5 Opisać rodzaje sit B P b
6 Opisać rodzaje sit B P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
7 Opisać budowę przesiewaczy C P a
8 Opisać budowę przesiewaczy C P a
Scharakteryzować zasadę pracy
9 B P d
przesiewaczy
Rozró\
niać maszyny i urządzenia
10 A P a
przeróbcze
Rozró\
niać maszyny i urządzenia
11 A P a
przeróbcze
Rozró\
niać maszyny i urządzenia
12 A P b
przeróbcze
13 Scharakteryzować zasadę pracy odpylaczy B P a
Scharakteryzować zasadę pracy
14 B P d
odwadniarek
Rozró\
niać maszyny i urządzenia
15 A P a
przeróbcze
Rozró\
niać podstawowe operacje
16 C PP b
przeróbcze
17 Rozró\
niać przesiewacze C PP d
18 Rozró\
niać przesiewacze C PP b
Rozró\
niać maszyny i urządzenia
19 C PP a
przeróbcze
Rozró\
niać maszyny i urządzenia
20 C PP a
przeróbcze
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom mo\
liwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich mo\
liwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbli\
ającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru o ró\
nym stopniu trudności. Tylko jedna
odpowiedz
jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
Prawidłową odpowiedz
zaznacz X (w przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową),
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16 20, gdy\
są one na poziomie trudniejszym ni\
pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.
8. Na rozwiązanie testu masz 60 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Zbiór ziaren minerału u\
ytecznego bez domieszki ziaren skały płonnej to
a) produkt pośredni.
b) koncentrat.
c) nadziarno.
d) podziarno.
2. Produkt wydzielony w procesach przeróbczych, który w przeróbce określonej kopaliny
uwa\
any jest za nieu\
yteczny to
a) produkt dolny
b) skała płonna.
c) podziarno.
d) obcią\
nik.
3. Operacja, mająca na celu wymycie skał ilastych z kopalin u\
ytecznych to
a) odmulanie.
b) odwadnianie.
c) rozmywanie.
d) oczyszczanie
4. Na rysunku przedstawiono sito
a) dziurkowane.
b) plecione.
c) harfowe.
d) gumowe.
5. Na rysunku przedstawiono sito
a) harfowe.
b) szczelinowe.
c) Serpa.
d) Veno.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
6. Na rysunku przedstawiono sito
a) Serpa.
b) Veno.
c) Duo.
d) plecione.
7. Na rysunku symbolem 6 oznaczono
a) łącznik.
b) napęd.
c) tłumik.
d) rzeszoto.
8. Przesiewacz typu Dietl-Suski to przesiewacz
a) rusztowy.
b) wibracyjny.
c) rezonansowy.
d) zrównowa\
ony.
9. Napęd bezwładnościowy zastosowano w przesiewaczu
a) CJM.
b) Mertz.
c) Distl-Suski.
d) WP-Mifama
10. Na rysunku przedstawiono
a) uławiacz komorowy.
b) elektrofiltr.
c) uławiacz cyklonowy.
d) filtr tkaninowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
11. Na rysunku przedstawiono
a) kołotok.
b) odpylacz.
c) przesiewacz.
d) kruszarkę walcową.
12. Na rysunku przedstawiono kruszarkę
a) szczękową.
b) młotową.
c) sto\
kową.
d) walcową.
13. Odpylacz Rapid to odpylacz
a) strumieniowy.
b) pulsacyjny.
c) wibracyjny.
d) odśrodkowy.
14. Odwadniarka Nael to odwadniarka
a) pró\
niowa.
b) ciśnieniowa.
c) komorowa.
d) odśrodkowa.
15. Urządzenie typu Dorra słu\
y do
a) oczyszczania wód.
b) odpylania.
c) odwadniania.
d) uławiania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
16. Peletyzacja jest
a) rodzajem suszenia.
b) odmianą brykietowania.
c) procesem przesiewania.
d) odmianą umawiania.
17. Na schemacie przedstawiono przesiewacz typu
a) CJM.
b) Mertz.
c) Distl-Suski.
d) WP-Mifama.
18. Na rysunku przedstawiono przesiewacz typu
a) CJM.
b) Mertz.
c) Distl-Suski.
d) WP-Mifama
19. Na rysunku przedstawiono
a) dezintegrator.
b) wirówkę.
c) przesiewacz.
d) klasyfikator mechaniczny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
20. Na rysunku przedstawiono
a) kruszarkę strumieniową.
b) odpylacz.
c) klasyfikator.
d) uławiacz.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko................................................................................................
Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki mechanicznej
kopalin
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Eksploatowanie urządzeń do
wzbogacania i przeróbki mechanicznej kopalin
Test składa się z 20 zadań, z których:
- zadania 1 15 są z poziomu podstawowego,
- zadania 16 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. c, 4. d, 5. c, 6. b, 7. d, 8. b, 9. c, 10. b, 11. a,
12. a, 13. a, 14. b, 15. c, 16. b, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Rozró\
niać podstawowe definicje przeróbcze A P d
2 Rozró\
niać podstawowe definicje przeróbcze A P a
3 Rozró\
niać podstawowe operacje przeróbcze A P c
4 Rozró\
niać rodzaje sit B P d
5 Rozró\
niać rodzaje sit B P c
6 Rozró\
niać rodzaje sit B P b
7 Opisać budowę przesiewaczy C P d
8 Opisać budowę przesiewaczy C P b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
9 Scharakteryzować zasadę pracy przesiewaczy B P c
10 Rozró\
niać maszyny i urządzenia przeróbcze A P b
11 Rozró\
niać maszyny i urządzenia przeróbcze A P a
12 Rozró\
niać maszyny i urządzenia przeróbcze A P a
13 Scharakteryzować zasadę pracy odpylaczy B P a
14 Scharakteryzować zasadę pracy odwadniarek B P b
15 Rozró\
niać maszyny i urządzenia przeróbcze A P c
16 Rozró\
niać podstawowe operacje przeróbcze C PP b
17 Rozró\
niać maszyny i urządzenia przeróbcze C PP a
18 Rozró\
niać przesiewacze C PP b
19 Rozró\
niać maszyny i urządzenia przeróbcze C PP a
20 Rozró\
niać maszyny i urządzenia przeróbcze C PP a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom mo\
liwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich mo\
liwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbli\
ającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o ró\
nym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedz
jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi  zaznacz prawidłową
odpowiedz
znakiem X (w przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 16 20, gdy\
są one na poziomie trudniejszym ni\
pozostałe. Przeznacz na ich
rozwiązanie więcej czasu.
8. Na rozwiązanie testu masz 60 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Zbiór ziaren mniejszych od otworów w sicie, a znajdujące się w produkcie górnym to
a) produkt pośredni.
b) koncentrat.
c) nadziarno.
d) podziarno.
2. Klasa dolna + nadziarno to
a) produkt podsitowy.
b) skała płonna.
c) podziarno.
d) obcią\
nik.
3. Operacja, mająca na celu wymycie skał ilastych z kopalin u\
ytecznych to
a) odmulanie.
b) odwadnianie.
c) rozmywanie.
d) oczyszczanie
4. Na rysunku przedstawiono sito
a) dziurkowane.
b) harfowe
c) gumowe.
d) plecione.
5. Na rysunku przedstawiono sito
a) harfowe.
b) szczelinowe.
c) Serpa.
d) Veno.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
6. Na rysunku przedstawiono sito
a) Serpa.
b) Veno.
c) Duo.
d) plecione.
7. Na rysunku symbolem 3a oznaczono
a) łącznik.
b) napęd.
c) tłumik.
d) sito.
8. Przesiewacz typu WK-Mifama to przesiewacz
a) rusztowy.
b) wibracyjny.
c) rezonansowy.
d) zrównowa\
ony.
9. Przesiewacz rusztowy wałkowy to przesiewacz typu
a) CJM.
b) Mertz.
c) Distl-Suski.
d) WP-Mifama
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
10. Na rysunku przedstawiono
a) uławiacz komorowy.
b) elektrofiltr.
c) uławiacz cyklonowy.
d) filtr tkaninowy.
11. Na rysunku przedstawiono
a) kołotok.
b) odpylacz.
c) przesiewacz.
d) kruszarkę walcową.
12. Na rysunku przedstawiono kruszarkę
a) szczękową.
b) młotową.
c) sto\
kową.
d) walcową.
13. Odpylacz Rapid to odpylacz
a) strumieniowy.
b) pulsacyjny.
c) wibracyjny.
d) odśrodkowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
14. Prasa filtracyjna słu\
y do odwadniania
a) pró\
niowego.
b) ciśnieniowego.
c) komorowego.
d) odśrodkowego.
15. Urządzenie OSO słu\
y do
a) oczyszczania wód.
b) odpylania.
c) odwadniania.
d) uławiania.
16. Peletyzacja jest
a) rodzajem suszenia.
b) odmianą brykietowani.
c) procesem przesiewania.
d) odmianą umawiania.
17. Na schemacie przedstawiono
a) osadzarkę.
b) odwadniarkę.
c) hydrocyklon.
d) odpylacz.
18. Na rysunku przedstawiono przesiewacz typu
a) CJM.
b) Mertz.
c) Distl-Suski.
d) WP-Mifama.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
19. Na rysunku przedstawiono
a) dezintegrator.
b) wirówkę.
c) przesiewacz.
d) klasyfikator mechaniczny.
20. Na rysunku przedstawiono
a) kruszarkę strumieniową.
b) odpylacz.
c) klasyfikator.
d) uławiacz.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko................................................................................................
Eksploatowanie urządzeń do wzbogacania i przeróbki mechanicznej
kopalin
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
7. LITERATURA
1. Blaschke J.: Procesy technologiczne w przeróbce kopalin u\
ytecznych. Akademia
Górniczo-Hutnicza. Skrypty uczelniane 1058. Kraków 1987
2. Blaschke S.: Przeróbka mechaniczna kopalń Cz. I i II. Wydawnictwo Śląsk, Katowice
1984
3. Czasopisma: Wiadomości Górnicze, Przegląd Górniczy, Bezpieczeństwo Pracy i Ochrony
Środowiska w Górnictwie, Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa
4. Katalogi firmowe maszyn i urządzeń przeróbczych
5. Laskowski J., A
uszczkiewicz A.: Przeróbka kopalin. Wzbogacanie surowców
mineralnych. Politechnika Wrocławska. Wrocław 1989
6. Poradnik górnika. Praca zbiorowa. Wydawnictwo  Śląsk . Katowice 1982
7. http://images.google.pl/imghp
Literatura metodyczna
1. Krogulec Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.
KOWEZiU, Warszawa 2003
2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997
3. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 1998
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37