Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Spis treści
Zagadnienia egzaminacyjne ................................................................................................................3
Zajęcia organizacyjne ..........................................................................................................................3
Prezentacje .....................................................................................................................................4
Przedstaw definicjÄ™ samorzÄ…du zawodowego .....................................................................................4
Definicja samorzÄ…du zawodowego ..................................................................................................4
Omów genezę i rozwój samorządu zawodowego ................................................................................4
SamorzÄ…d zawodowy II RP...................................................................................................................4
SamorzÄ…d w II RP.............................................................................................................................4
IZBY ADWOKACKIE w II RP ...........................................................................................................5
IZBY NOTARIALNE .......................................................................................................................5
IZBY LEKARSKIE ...........................................................................................................................6
IZBY LEKARSKO-DENTYSTYCZNE...................................................................................................7
IZBY APTEKARSKIE .......................................................................................................................7
OKRES POWOJENNY ........................................................................................................................8
ADWOKATURA ............................................................................................................................8
NOTARIAT ...................................................................................................................................8
ZAWODY MEDYCZE .....................................................................................................................8
RESTYTYCJA SAMORZ
DU W III RP ..............................................................................................9
SAORZ
DY ZAWODOWE W III RP ...............................................................................................10
Omów zakres zadań wykonywanych przez samorząd zawodowy .......................................................10
Wymień organy adwokatury i scharakteryzuj jeden z nich .................................................................10
Wymień organy izby adwokackiej i scharakteryzuj jeden z nich .........................................................11
Kto posiada prawo wykonywania zawodu adwokata? .......................................................................12
Odpowiedzialność zawodowa adwokatów  orzekanie w sprawach dyscyplinarnych ........................12
Wymień organy okręgowej izby lekarskiej i scharakteryzuj jeden z nich ............................................13
Co to jest deontologia lekarska .....................................................................................................13
Wymień organy naczelnej izby lekarskiej i scharakteryzuj jeden z nich ..............................................14
Omów prawa i obowiązki członków samorządu lekarskiego ..............................................................14
Odpowiedzialność zawodowa lekarzy  orzekanie w sprawach dyscyplinarnych................................15
Kto może być wpisany do rejestry biegłych rewidentów? ..................................................................15
Wymień zadania Krajowej Izby Biegłych Rewidentów........................................................................15
1
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Wymień organy Krajowej Izby Biegłych Rewidentów i scharakteryzuj jeden z nich ............................16
Odpowiedzialność dyscyplinarna biegłych rewidentów .....................................................................17
Przedstaw definicję spółdzielni .........................................................................................................17
Scharakteryzuj podstawowe cechy spółdzielni ..................................................................................17
Omów przed spółdzielcze formy współdziałania o typie pomocy wzajemnej .....................................18
Scharakteryzuj ekonomiczne, społeczne i ideologiczne przesłanki powstania ruchu spółdzielczego ...19
Omów zasady spółdzielcze międzynarodowego związku spółdzielczego ............................................22
Scharakteryzuj tryb zakładania i rejestrowania spółdzielni ................................................................23
Omów zasady członkostwa w spółdzielni ..........................................................................................23
Wymień organy spółdzielni i scharakteryzuj jeden z nich...................................................................23
Przedstaw podstawy gospodarkę finansowania spółdzielni ...............................................................24
A
ączenie się i podział spółdzielni .......................................................................................................24
Likwidacja spółdzielni........................................................................................................................25
Związki spółdzielcze ..........................................................................................................................25
Krajowy Samorząd Spółdzielczy.........................................................................................................25
Scharakteryzuj prawne i ekonomiczne przesłanki funkcjonowania spółdzielczości w Polsce ..............25
GENEZA NOWOCZESNEJ SPÓLDZIELCZOŚCI................................................................................27
PRAWO SPÓA
DZILECZE ..............................................................................................................28
2
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Zagadnienia egzaminacyjne
1. Przedstaw definicjÄ™ samorzÄ…du zawodowego
2. Omów genezę i rozwój samorządu zawodowego
3. SamorzÄ…d zawodowy II RP
4. Omów zakres zadań wykonywanych przez samorząd zawodowy
5. Wymień organy adwokatury i scharakteryzuj jeden z nich
6. Wymień organy izby adwokackiej i scharakteryzuj jeden z nich
7. Kto posiada prawo wykonywania zawodu adwokata?
8. Odpowiedzialność zawodowa adwokatów  orzekanie w sprawach dyscyplinarnych
9. Wymień organy okręgowej izby lekarskiej i scharakteryzuj jeden z nich
10. Wymień organy naczelnej izby lekarskiej i scharakteryzuj jeden z nich
11. Omów prawa i obowiązki członków samorządu lekarskiego
12. Odpowiedzialność zawodowa lekarzy  orzekanie w sprawach dyscyplinarnych
13. Kto może być wpisany do rejestry biegłych rewidentów?
14. Wymień zadania Krajowej Izby Biegłych Rewidentów
15. Wymień organy Krajowej Izby Biegłych Rewidentów i scharakteryzuj jeden z nich
16. Odpowiedzialność dyscyplinarna biegłych rewidentów
17. Przedstaw definicję spółdzielni
18. Scharakteryzuj podstawowe cechy spółdzielni
19. Omów przed spółdzielcze formy współdziałania o typie pomocy wzajemnej
20. Scharakteryzuj ekonomiczne, społeczne i ideologiczne przesłanki powstania ruchu
spółdzielczego
21. Omów zasady spółdzielcze międzynarodowego związku spółdzielczego
22. Scharakteryzuj tryb zakładania i rejestrowania spółdzielni
23. Omów zasady członkostwa w spółdzielni
24. Wymień organy spółdzielni i scharakteryzuj jeden z nich
25. Przedstaw podstawy gospodarkę finansowania spółdzielni
26. A
ączenie się i podział spółdzielni
27. Likwidacja spółdzielni
28. Związki spółdzielcze
29. Krajowy Samorząd Spółdzielczy
30. Scharakteryzuj prawne i ekonomiczne przesłanki funkcjonowania spółdzielczości w Polsce
Zajęcia organizacyjne
20 kwietnia  nie ma zajęć
27 kwietnia  nie ma zajęć
4 maja  samorzÄ…d zawodowy
11 maja  nie ma zajęć
18 maja  zajęcia tylko o 8:00  spółdzielczość
25 maja  prezentacje (samorząd lekarski, adwokacji i biegłych rewidentów)
1 czerwca  ustawa o spółdzielczości (1,5h) + prezentacja o spółdzielczości
3
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Zaliczenie  8 czerwca o 9:45!!!
Poprawa kolokwium na dyżurach
Możliwa 1 nieobecność
Prezentacje
2 części:
1. Odpowiedz
na pytania egzaminacyjne
2. Co jeszcze będzie zawarte  nasza decyzja
Informacje ciekawe i kłopotliwe. (adwokacji  kwestia ograniczenia dostępności do zawodu). Nie
czytać prezentacji  opowiadać. Na slajdach tylko to co jest potrzebne do przygotowania się do
egzaminu. Oceniane będzie: przygotowanie merytoryczne, jakość prezentacji oraz jakość naszych
wystąpień.
Przedstaw definicjÄ™ samorzÄ…du zawodowego
Definicja samorzÄ…du zawodowego
Jest to organizacyjna forma zrzeszania się osób wykonujących ten sam zawód, której celem jest
m.in. reprezentowanie ich interesów wobec władz państwowych, doskonalenie zawodowe i czuwanie
nad etyką wykonywania zawodu oraz ochrona socjalna tychże osób, a także realizowanie szeregu
zadań typowych dla związków publiczno-prawnych. Właśnie publiczno-prawny zakres działań
samorządu zawodowego decyduje o jego istocie i wyróżnia go spośród organizacji o charakterze
typowo zrzeszeniowym.
Omów genezę i rozwój samorządu zawodowego
SamorzÄ…d zawodowy II RP
SamorzÄ…d w II RP
Samorząd zawodowy posiadał jasno określone podstawy organizacyjne i były traktowane jako
zwiÄ…zek publicznoprawny.
Ustawodawca wychodził z założenia że państwu powinno zależeć na tym aby tego typu związki z
jednej strony podnosiły morale członków i pomagały im materialnie, a z drugiej aby wykonywać
pewne kompetencje władcze (administracyjne, przekazane w drodze decentralizacji przez państwo)
Korporacje zawodowe traktowano jako organizacje przymusowe i terytorialne.
4
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Bardzo często organizacje zawodowe traktowane były jako element szeroko rozumianego samorządu
gospodarczego lub też pojęcia te traktowano zamiennie
Konstytucja marcowa i kwietniowa nie zawierają artykułów , które traktowały by odrębnie samorząd
zawodowy. Został potraktowany jako element samorządu gospodarczego.
W Polsce w okresie między wojennym stworzono podstawy prawne do funkcjonowania 5 korporacji
samorządu zawodowego. Były to izby : adwokackie, notarialne, lekarskie, lekarsko-dentystyczne i
aptekarskie. Obecnie nie ma korporacji lekarsko-dentystycznej.
IZBY ADWOKACKIE w II RP
Funkcjonowało 6 różnych systemów prawnych, dopiero w 1933 roku przyjęto ustawę scaleniową i
przyjęto jednolity system.
Do 1932 roku w przypadku tego samorządu, nie było jednolitego ustawodawstwa
Na obszarach byłego zaboru rosyjskiego obowiązywał Dekret w przedmiocie statutu tymczasowego
palestry państwa polskiego z 24.12.1918 roku. Dekret ten tworzył polskie Izby Adwokackie złożone
z adwokatów i aplikantów adwokackich a także Radę Naczelną Adwokacką z siedzibą w Warszawie ,
która reprezentowała interesy wobec władz centralnych.
Jeśli chodzi o zabór pruski to w dalszym ciągu występują przepisy zaborcze ( ustawa z 1.07.1978r.).
początkowo w skład izb wchodzili również notariusze.
W byłym zaborze austriackim obowiązywały przepisy ustawy z 6.07.1868 r. Do izby nie włączono
aplikantów.
Jednolity dla całego kraju samorząd adwokacki wprowadziło Rozporządzenie prezydenta RP z
7.10.1932 roku- prawo o ustroju adwokatury. To rozporządzenie zostało zastąpione 6 lat póz
nej
ustawÄ… z 4.05.1938 roku o tym samym tytule.
Według tych dwóch aktów prawnych , głównymi celami samorządu adwokackiego było:
·ð Strzeżenie godnoÅ›ci stanu adwokackiego oraz
·ð Reprezentowanie interesów zawodowych i współdziaÅ‚anie z różnymi organami wymiaru
sprawiedliwości
Struktura organizacyjna: Powołano Izby Adwokackie w oparciu o okręgi Sądów
Administracyjnych; zatem utworzono 7 tego typu Izb oraz NaczelnÄ… RadÄ™ AdwokackÄ… z siedzibÄ… w
Warszawie. Państwo zagwarantowało sobie prawo nadzoru nad adwokaturą (minister
sprawiedliwości)
IZBY NOTARIALNE
Notariusze potwierdzają stan faktyczny i zajmują się własnością . Zapotrzebowanie na nich wzrosło
wraz z upowszechnieniem się własności prywatnej.
Podobnie jak adwokatura początkowo nie było jednolitego ustawodawstwa.
5
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Jako odrębna, samodzielna struktura funkcjonował na obszarze byłego zaboru austriackiego. Postawy
funkcjonowania określa ustawa z 25.07.1871 roku.
Na obszarze byłego zaboru pruskiego notariusze wchodzili w skład Izb Adwokackich, zaś na obszarze
zaboru rosyjskiego początkowo owych Izb nie było.
Powszechny i jednolity samorząd notarialny został wprowadzony Rozporządzeniem prezydenta 
prawo o notariacie z 27.10.1933 roku.
Rozporządzenie to w podobny sposób określa funkcjonowanie samorządu notarialnego jak w
przypadku samorządu adwokackiego. Samorząd notarialny działał wyłącznie na szczeblu okręgowym
(7 izb wyodrębnionych w ten sam sposób ja izby adwokackie- obszar sądu apelacyjnego)
IZBY LEKARSKIE
Od początku funkcjonowanie opiera się na jednolitych dla całego kraju przepisach . w okresie
międzywojennym 2 razy regulowano tę kwestię.
Pierwszy raz ważna ustawa z 2.02.1921 r, o ustroju i zakresie działania izb lekarskich, natomiast drugą
ustawą była ustawa z 15.03.1934 r o izbach lekarskich (zastąpiła poprzednią). samorząd Lekarski
działał na 2 szczeblach:
·ð OkrÄ™gu (okrÄ™gowe izby lekarskie)  8 izb
·ð Kraju (naczelna izba Lekarska)
Kadencja wynosiła 5 lat
Podstawą organizacji były okręgowe izby lekarskie, które mogły obejmować obszar jednego lub
większą liczbę województw.
W skład izb wchodzili lekarze wpisani na listę, czyli wszyscy którzy mieli stałe lub czasowe prawo
wykonywania praktyki lekarskiej i zamieszkiwali w okręgu danej izby.
Za nieprzestrzeganie zasad etyki lekarskiej , uchybienie godności obowiązków zawodowych lekarz
mógł być ukarany kara upomnienia, nagany, mógł być zawieszony w prawach członkowskich lub
zostać skreślony z listy.
Na drugim szczeblu funkcjonowała i nadal funkcjonuje Naczela Izba Lekarska. W jej skład wchodzili
delegaci wybierani przez poszczególne okręgowe rady w proporcji 1 delegat  1 zastępca na 40
członków reprezentowanej izby
Kadencja wynosiła 5 lat . naczelna izby lekarska charakteryzowała się pewnymi kompetencjami:
·ð MogÅ‚a koordynować dziaÅ‚alność OkrÄ™gowych Izb Lekarskich
·ð MiaÅ‚a prawo zatwierdzać budżet izb okrÄ™gowych
·ð MiaÅ‚a prawo zatwierdzać odwoÅ‚ania od postanowieÅ„ Izb OkrÄ™gowych
·ð MiaÅ‚a prawo rozstrzygania sporów powstaÅ‚ych miÄ™dzy Izbami OkrÄ™gowymi lub Izbami a
lekarzami tych Izb
·ð OpracowywaÅ‚a roczne regulaminy Izb, sÄ…dów dyscyplinarnych itp.
6
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
·ð Ustalanie ogólnych zasad etyki lekarskiej ( obecnie funkcjonuje kodeks etyki lekarskiej
dotyczy tego jak lekarz ma się odnosić do innego lekarza, do pacjenta i jak ma przeprowadzać
eksperymenty na ludziach)
Zadania Okręgowych Izb Lekarskich (dzisiaj podobne):
·ð Reprezentacja i obrona interesów stanu lekarskiego
·ð WspółdziaÅ‚anie z wÅ‚adzami rzÄ…dowymi w sprawowaniu nadzoru nad wykonywaniem przez
lekarzy swoich praktyk
·ð Krzewienie zasad etyki, godnoÅ›ci i sumiennoÅ›ci zawodowej
·ð SÄ…downictwo dyscyplinarne i polubowne
·ð Troska o stan materialny czÅ‚onków (zakÅ‚adanie i prowadzenie przymusowych instytucji
ubezpieczeniowych i pomocy wzajemnej)
Struktura: organami były : Rada , zarząd, komisja rewizyjna oraz sąd dyscyplinarny. Rada była
organem uchwałodawczym i kontrolującym. Zarząd był organem wykonawczym (liczył od 6-12 osób)
, na czele z prezesem . obowiązywała formuła kadencyjności 3 lata + 2 . komisja rewizyjna
kontrolowała działalność finansową i gospodarczą . w skład okręgowego sądu dyscyplinarnego
wchodziło od 12 do 18 członków, orzekał w 3 osobowym składzie.
Na szczeblu ogólnopolskim struktura była podobna jak w izbach okręgowych z tym że zamiast rady
były walne zgromadzenie przedstawicieli.
Sąd dyscyplinarny naczelnej izby lekarskiej działał w składzie 8 osobowym ( 9 lekarzy wybranych
przez walne zgromadzenie, 5 mianowanych przez Ministra Opieki Społecznej oraz 4 członków
powołanych spośród sędziów Sądów powszechnych , których powoływał Minister Sprawiedliwości).
Orzekał on w 5 osobowych składach ( 4 członków i zawodowy prawnik). Nadzór prawował minister
opieki społecznej odpowiedzialny za resort zdrowia.
IZBY LEKARSKO-DENTYSTYCZNE
Działały na podstawie ustawy z 11.01.1938 roku o izbach lekarsko-dentystycznych która dawała
możliwość powołania tych korporacji w Polsce.
Ten proces nie został zakończony  wojna. Po wybuchu wojny utworzono 4 izby : w poznaniu,
Krakowie warszawie i Wilnie. Oparły się na ustawodawstwie dotyczącym samorządu lekarskiego.
IZBY APTEKARSKIE
Powołane na bazie ustawy z 15.06.1939 roku o izbach aptekarskich. Ustawa nie weszła w życie ale
stanowiła postawę do utworzenia samorządu aptekarskiego po wojnie.
7
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Kolejne zajęcia, okres powojenny, likwidacja .
OKRES POWOJENNY
ADWOKATURA
Adwokaci byli likwidowani bo byli niewygodni, tak jak i inni inteligenci. Po wojnie nowy system
państwowy wprowadzany przez Rosjan.
Początkowo odwoływano się do regulacji przedwojennych , które były uzupełniane przez dekrety z lat
1945 i 1946
Adwokatura-podstawową rolę odegrał dekret z 24.05.1945 o tymczasowych przepisach
uzupełniających prawo o ustroju adwokatury.
Na mocy tego dekretu powołano tymczasowe władze korporacji.
Następnie przystąpiono do weryfikacji Izb która była zjawiskiem wieloletnim.
27.06.1950 rok  wprowadzono ustawę o ustroju adwokatury, która doprowadziła do upadku
samorzÄ…du adwokackiego w Polsce .
Adwokatura funkcjonowała nadal ale została ubezwłasnowolniona. Na mocy tej ustawy wprowadzono
zespoły adwokackie; sądownictwo dyscyplinarne zostało wyłączone spod kompetencji samorządu.
Rozszerzono uprawnienia nadzorcze czynnika administracyjnego.
NOTARIAT
Pierwszym krokiem na drodze do likwidacji samorządu notarialnego był dekret z 24.01.1946 roku o
przeniesieniu i zwalnianiu notariuszy oraz powierzeniu pełnienia obowiązków notariuszy
sędziom i prokuratorom w okresie przejściowym.
Na mocy tego aktu prawnego do notariatu wpuszczano osoby które np. nie miały studiów wyższych
Ustawa z 25.05.1951 roku prawo o notariacie była drugim aktem który doprowadził do likwidacji
samorzÄ…du notarialnego i wolnego notariatu
Państwowe Bura Notarialne były organami państwowymi działającymi pod nadzorem ministra
sprawiedliwości.
ZAWODY MEDYCZE
Próbą ujednolicenia podstaw działań był dekret z 08.11.1946 roku o organizacji samorządu
zawodowego lekarskiego, lekarsko-dentestycznego i aptekarskiego.
Na mocy tego aktu minister zdrowia po wysłuchaniu opinii Komisji Zdrowia KRN miał prawo
powoływania tymczasowych organów tych wszystkich Izb
8
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Miało być to rozwiązanie tymczasowe.
Był to pierwszy krok w sprawie likwidacji tych struktur
18.07,1950 została uchwalona ustawa i zniesieniu Izb lekarskich i lekarsko  dentystycznych
(aptekarskiego nie utworzono przed wojnÄ…)
W oparciu o ten akt rozpoczęła się procedura likwidacji izb
W ten sposób samorząd zawodowy w Polsce został zlikwidowany.
RESTYTYCJA SAMORZ
DU W III RP
Przemiany polityczne po roku 1989 spowodowały aktywizację różnych środowisk zawodowych ,
które postanowiły działać na bazie prawa publicznego.
Oznaczało to zatem powołanie instytucji samorządu zawodowego w Polsce.
Wola członków nie była jednak decydująca, gdyż to ustawodawca decyduje o utworzeniu tych
związków.
Zakres w jakim państwo przekazuje władztwo publiczne samorządowi zawodowemu obejmuje 5
sfer(działalności samorządu):
·ð Reprezentowanie interesów okreÅ›lonych zawodów wobec wÅ‚adz paÅ„stwowych 
najlepszym przykładem tego typu jest opiniowanie projektów aktów prawnych, a także
zgłaszanie spostrzeżeń i wniosków z tego zakresu.
·ð Nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu dotyczy m.in. reglamentacji dostÄ™pu do
określonych profesji i prowadzenie rejestru osób mających prawo wykonywania zawodu  jest
to bardzo dyskusyjna kompetencja. W tej mierze po stronie samorzÄ…du znajduje siÄ™ szereg
perspektyw z zakresu prawa administracyjnego. Najistotniejsze jest dysponowanie prawem
zezwalającym na wykonywanie określonego zawodu.
·ð KsztaÅ‚towanie zasad i czuwanie nad etykÄ… wykonywanie zawodu  w przypadku tej zasady
(jak i kolejnej) to samorząd zawodowy ustala zasady deontologii zawodowej a także poprzez
sprawowanie sądownictwa dyscyplinarnego stara się wpływać na postawy swoich członków.
Ta ingerencja bywa czasami daleko idÄ…ca (ograniczenie wykonywania zawodu bÄ…dz

pozbawienie prawa wykonywania zawodu)
·ð Organizowanie i prowadzenie sÄ…downictwa dyscyplinarnego
·ð Doskonalenie zawodowe i okreÅ›lanie programów ksztaÅ‚cenia w danym zawodzie- dbajÄ…
one o jakość świadczonych usług i z tego względu organizują one system szkoleń
Zawód zaufania publicznego  wspomniane w konstytucji ale niegdzie w przepisach nie wyjaśnione
Cechy zawodu zaufania publicznego:
9
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
·ð Powierzenie uprawiajÄ…cym taki zawód informacji dot. życia prywatnego osób korzystajÄ…cych
z ich usług
·ð Uznawanie tych informacji za tajemnicÄ™ zawodowÄ… która nie może być ujawniana
·ð ObjÄ™cie osób dysponujÄ…cych takÄ… tajemnicÄ… immunitetem zwalniajÄ…cym te osoby od
odpowiedzialności karnej za nie ujawnienie informacji
·ð Nie podleganie reguÅ‚om hierarchii urzÄ™dniczej
·ð WystÄ™powanie sformalizowanej deontologii zawodowej (powinnoÅ›ci zawodowej)
SAORZ
DY ZAWODOWE W III RP
Samorząd psychologów nie funkcjonuje bo nie wiadomo kto może świadczyć usługi tego typu.
Zlikwidowano samorząd zawodowy urbanistów ( reforma Gowina).
Wyróżnia się 4 grupy samorządów w Polsce:
·ð Korporacje reprezentujÄ…ce zawody prawnicze i zwiÄ…zane z wykonyywaniem
prawa
·ð Korporacje reprezentujÄ…ce zawody medyczne
·ð (& ) zawody pozostaÅ‚e w wyniku rozwoju gospodarki rynkowej
·ð (& )zawody zwiÄ…zane z peÅ‚nieniem funkcji w budownictwie i w
projektowaniu przestrzeni
Omów zakres zadań wykonywanych przez samorząd zawodowy
Wymień organy adwokatury i scharakteryzuj jeden z nich
zgromadzenie izby, okręgowa rada adwokacka, sąd dyscyplinarny, komisja rewizyjna
Zgromadzenie izby  składa się z adwokatów wykonujących zawód oraz delegatów pozostałych
adwokatów. Do zakresu działania zgromadzenia izby adwokackiej należy:
- wybór delegatów na Krajowy Zjazd Adwokatury
- wybór dziekana, prezesa sądu dyscyplinarnego, przewodniczącego komisji rewizyjnej oraz
członków i zastępców członków okręgowej rady adwokackiej, sądu dyscyplinarnego i komisji
rewizyjnej
- uchwalenie budżetu izby i ustalenie wysokości składek rocznych na potrzeby izby
- określanie minimalnej i maksymalnej liczby członków izby adwokackiej
- rozpatrywanie i zatwierdzanie corocznych sprawozdań z działalności okręgowej rady adwokackiej
- zatwierdzanie, po wysłuchaniu wniosków komisji rewizyjnej  zamknięć rachunkowych i
udzielanie okręgowej radzie adwokackiej absolutorium
- podejmowanie innych uchwał
Zwyczajne zgromadzenie izby zwoływane przez okręgową radę adwokacką odbywa się raz do
roku.
10
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Nadzwyczajne zgromadzenie zwołuje się na żądanie Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej,
okręgowej rady adwokackiej, komisji rewizyjnej lub jednej trzeciej adwokatów członków izby.
Zgromadzenie zwołuje się w ciągi 6 tygodni od zgłoszenia żądania.
Okręgowa rada adwokacka  składa się z dziekana 5  15 członków i 2-4 zastępców członków.
Prezesowi sądu dyscyplinarnego i przewodniczącemu komisji rewizyjnej przysługuje prawo do
uczestnictwa w posiedzeniach okręgowej rady adwokackiej. Okręgowa rada adwokacka wybiera ze
swego grona jednego lub dwóch wicedziekanów, sekretarza, w razie potrzeby zastępcą sekretarza,
skarbnika i rzecznika dyscyplinarnego, którzy łącznie z dziekanem stanowią prezydium rady.
Prezydium przygotowuje posiedzenia rady. Do zakresu działania okręgowej rady adwokackiej
należy występowanie do organów rejestrowych lub ewidencyjnych z wnioskiem o wszczęcie
postępowania o wykreślenie z rejestru lub ewidencji podmiotu prowadzącego działalność w
zakresie pomocy prawnej niezgodnie z przepisami ustawy. Okręgowa rada adwokacka może
zawiesić w czynnościach zawodowych, do czasu uiszczenia należności, adwokata, który zalega-
pomimo wezwania z zapłatą składki dłużej niż 6 miesięcy. Okręgowa rada adwokacka prowadzi
listę adwokatów i aplikantów adwokackich, której odpis przesyła corocznie Naczelnej Radzie
Adwokackiej, właściwym prezesom sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i właściwym
prokuratorom apelacyjnym i okręgowym oraz zawiadamia o zmianach na tej liście.
Sąd dyscyplinarny  składa się z prezesa, wiceprezesa, 6 do 23 członków oraz 3 zastępców
członków. Sąd dyscyplinarny orzeka w kompletach składających się z 3 sędziów. Do zakresu
działania sądu należy wydawanie orzeczeń w sprawach dyscyplinarnych członków izby.
Komisja rewizyjna  składa się z przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego, 3 do 5 członków
oraz 2 zastępców członków. Do jej zakresu działania należy kontrolna działalności finansowej i
gospodarczej okręgowej rady adwokackiej oraz kontrolna wykonywania uchwał zgromadzenia
Wymień organy izby adwokackiej i scharakteryzuj jeden z nich
Krajowy Zjazd Adwokatury, Naczelna Rada Adwokacka, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, Wyższa
Komisja Rewizyjna.
Krajowy Zjazd Adwokatury- stanowią delegaci, wybrani w proporcji do liczby członków izby,
ustalonej przez Naczelną Radę Adwokacką, jednakże nie mniej niż 6 delegatów z każdej izby. W
Krajowym Zjez
dzie uczestniczą, nie będący delegatami, członkowie Naczelnej Rady Adwokackiej oraz
dziekani okręgowych izb adwokackich. Krajowy Zjazd odbywa się co 3 lata, zjazd zwołuje Naczelna
Rada Adwokacka. Powinien się on odbyć w ciągu miesiąca od daty dokonania wyborów we
wszystkich izbach adwokackich. Do zakresu działania KZA należy w szczególności :
- wybór prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej, prezesa Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i
przewodniczącego Wyższej Komisji Rewizyjnej
- wybór nie będących dziekanami adwokatów wchodzących w skład NRA
- wybór członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej Komisji
Rewizyjnej
- rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań NRA, Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej
Komisji rewizyjnej oraz zatwierdzanie po wysłuchaniu wniosków Wyższej Komisji Rewizyjnej
zamknięć rachunkowych i udzielanie NRA absolutorium
11
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
- ustalanie liczby izb adwokackich
- określanie podstawowych zasad tworzenia funduszów i gospodarowania majątkiem adwokatury
Naczelna Rada Adwokacka-tworzÄ… : prezes NRA, adwokaci wybrani przez Krajowy Zjazd
Adwokatury, dziekani okręgowych rad adwokackich. Siedzibą NRA jest m. St. Warszawa. Do zakresu
działania NRA należy:
- reprezentowanie adwokatury
- uchylanie sprzecznych z prawem uchwał zgromadzenia izby
- nadzór nad działalnością Prezydium NRA
- ustalanie zasięgu terytorialnego izb adwokackich oraz ich siedzib
- rozpoznawanie odwołań od uchwał okręgowych rad adwokackich
- rozporzÄ…dzanie i zarzÄ…d majÄ…tkiem NRA
NRA wybiera ze swego grona 2 wiceprezesów, sekretarza, skarbnika, rzecznika dyscyplinarnego,
zastępcę sekretarza oraz 2 członków, którzy łącznie z prezesem stanowią Prezydium NRA.
Prezydium jest organem wykonawczym NRA. NRA wyznacz spośród adwokatów zastępców
rzecznika dyscyplinarnego NRA.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny- składa się z 23 członków oraz 3 zastępców członków. Członkowie
Wyższego Sądu wybierają spośród siebie 1 lub 2 wiceprezesów. WSD w składzie 3 sedziów
rozpoznaje jako instancja odwoławcza sprawy rozpoznawane w pierwszej instancji przez sądy
dyscyplinarne.
Wyższa Komisja Rewizyjna  wykonuje kontrolę finansowej i gospodarczej działalności Naczelnej
Rady Adwokackiej oraz kontrolę wykonywania uchwał Krajowego Zjazdu Adwokatury. Wyższa
Komisja Rewizyjna składa się z przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego i 4 członków oraz 2
zastępców członków. Przewodniczący Wyższej Komisji Rewizyjnej informuje Naczelną Radę
Adwokacką i jej Prezydium o wynikach przeprowadzonych kontroli oraz ma prawo uczestniczyć w
posiedzeniach tych organów.
Kto posiada prawo wykonywania zawodu adwokata?
- jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię
prawidłowego wykonywania zawodu adwokata,
- korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolnośc do czynności prawnych
- ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia uznane
w Polsce
- odbył w Polsce aplikację adwokacką i złożył egzamin adwokacki
Wymagań odbycia aplikacji adwokackiej i złożenia egzaminu adwokackiego nie stosuje się do:
- profesorów i doktorów habilitowanych nauk prawnych,
- osób które co najmniej przez 3 lata zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały
zawód notariusza,
- osób które mając kwalifikacje sędziowskie, prokuratorskie lub notarialne przynajmniej przez 3 lata
wykonywały zawód radcy prawnego.
Odpowiedzialność zawodowa adwokatów  orzekanie w sprawach
dyscyplinarnych
12
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Wymień organy okręgowej izby lekarskiej i scharakteryzuj jeden z
nich
Co to jest deontologia lekarska  jest to dział etyki lekarskiej, traktujący o obowiązkach
lekarskich, zbiór przepisów określający zasady moralne postępowania lekarzy, relacja lekarz 
pacjent, odnosi się także do etyki wykonywania badań naukowych ( w dobie klonowania). Od
czasu przysięgi Hipokratesa deontologia na czele powinności lekarza stawia troskę dobro
chorego, zachowanie tajemnicy lekarskiej i dbałość o autorytet zwodu. Obecnie obowiązuje
lekarzy Kodeks Etyki Lekarskiej przyjęty na II Nadzwyczajnym Zjez
dzie Lekarzy z 14.12.1991r.
okręgowy zjazd lekarzy, okręgowa rada lekarska, okręgowa komisja rewizyjna, okręgowy
sąd lekarski, okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej
Okręgowy zjazd lekarzy  jest najwyższą władzą okręgowej izby lekarskiej. W zjez
dzie uczestniczÄ…
członkowie okręgowych izb lekarskich poprzez swoich delegatów, a także z głosem doradczym nie
będący delegatami członkowie ustępujących organów okręgowej izby lekarskiej. Delegatów wybiera
się na zebraniach zwołanych w poszczególnych rejonach, obejmujących części obszaru działania
izby. Zasady podziału izby na rejony ustala okręgowa rada lekarska. Mandat delegata trwa 4 lata.
Okręgowa rada lekarska co roku zwołuje okręgowy zjazd lekarzy, a co 4 lata zjazd sprawozdawczo-
wyborczy .Nadzwyczajny okręgowy zjazd lekarzy zwołuje okręgowa rada lekarska : z własnej
inicjatywy, na wniosek Naczelnej Rady Lekarskiej, na wniosek okręgowej komisji rewizyjnej, na
wniosek co najmniej 1/3 członków okręgowej izby lekarskiej. Okręgowy zjazd lekarzy w szczególności:
- podejmuje uchwały w sprawach objętych zakresem działania izby
- ustala zasady gospodarki finansowej izby oraz uchwala budżet izby
- rozpatruje i zatwierdza roczne i kadencyjne sprawozdania okręgowej izby lekarskiej, okręgowej
komisji rewizyjnej, okręgowego sądu lekarskiego i okręgowego rzecznika odpowiedzialności
zawodowej
- ustala organizację organów izby i tryb ich działania
- ustala liczbę członków organów izby i zastępców okręgowego rzecznika odpowiedzialności
zawodowej
- dokonuje wyboru delegatów na Krajowy zjazd lekarzy
- dokonuje wyboru przewodniczącego i członków okręgowej rady lekarskiej, członków okręgowej
komisji rewizyjnej, członków okręgowego sądu lekarskiego oraz okręgowego rzecznika
odpowiedzialności zawodowej i jego zastępców
Okręgowa rada lekarska  wybiera spośród swoich członków prezydium, które stanowią
przewodniczący oraz wybrani przez radę jego zastępcy, sekretarz, skarbnik i członkowie. Okręgowa
rada lekarska kieruje działalnością izby w okresie pomiędzy okręgowymi zjazdami lekarzy a w
szczególności:
- przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza, lekarza stomatologa albo ograniczone prawo
wykonywania zawodu lekarza, lekarza stomatologa
- prowadzi okręgowy rejestr lekarzy
- wykonuje uchwały okręgowego zjazdu lekarzy
- sporządza sprawozdania z wykonania budżetu
- składa przed okręgowym zjazdem lekarzy roczne i kadencyjne sprawozdania z działalności
- prowadzi bieżące sprawy izby
- wykonuje zadania zlecone przez NaczelnÄ… radÄ™ lekarskÄ…
Okręgowa komisja rewizyjna 
- kontroluje działalność finansową i gospodarczą izby
- przedstawia sprawozdania z działalności kontrolnej okręgowemu zjazdowi lekarzy
- występuje z wnioskiem o udzielenie absolutorium okręgowej radzie lekarskiej
Okręgowy Sąd lekarski :
13
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
- rozpatruje sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej lekarzy oraz sprawuje sądownictwo
polubowne
- składa roczne i kadencyjne sprawozdania okręgowemu zjazdowi lekarzy
Okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej- prowadzi postępowanie w sprawach
odpowiedzialności zawodowej lekarzy
Wymień organy naczelnej izby lekarskiej i scharakteryzuj jeden z nich
Naczelna Rada Lekarska, Naczelna Komisja Rewizyjna, Naczelny SÄ…d Lekarski, Naczelny
Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej
Naczelna Rada Lekarska  w skład jej wchodzą: Prezes NRL,i członkowie wybrani przez Krajowy
Zjazd Lekarzy oraz przewodniczący okręgowych rad lekarskich. Naczelna rada lekarska wybiera
spośród swoich członków Prezydium. Prezydium stanowią prezes oraz wybrani przez radę
wiceprezesi, sekretarz, skarbnik i członkowie. Naczelna Rada Lekarska kieruje działalnością
samorządu lekarzy w okresie między Krajowymi Zjazdami Lekarzy, a w szczególności:
- wykonuje uchwały Krajowego Zjazdu Lekarzy
- czuwa nad prawidłową realizacją zadań samorządu lekarzy
- koordynuje i nadzoruje działalność okręgowych rad lekarskich
- reprezentuje zawód lekarza wobec organów administracji publicznej oraz organizacji społecznych i
politycznych
- określa zasady podejmowania uchwał przez organy samorządu lekarzy
- uchwala zasady gospodarki finansowej samorzÄ…du lekarzy
- określa wysokość składki członkowskiej
- wybiera prezesa NRL oraz Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, jeżeli ich
mandat wygasł w czasie kadencji
Naczelna Rada Lekarska przedstawia Radzie Ministrów coroczne informacje o działalności
samorzÄ…du lekarzy
Naczelna Komisja Rewizyjna 
- kontroluje finansową i gospodarczą działalność Naczelnej Izby Lekarskiej
- przedstawia sprawozdania z działalności kontrolnej Krajowemu Zjazdowi Lekarzy
- sprawuje nadzór nad działalnością okręgowych komisji rewizyjnych
- zgłasza wniosek o udzielenie absolutorium Naczelnej Radzie Lekarskiej
Naczelny SÄ…d Lekarski-
- rozpatruje sprawy z zakresu odpowiedzialności zawodowej lekarzy
- składa Naczelnej Radzie Lekarskiej okresowe informacje o stanie spraw z zakresu
odpowiedzialności zawodowej
- składa sprawozdania działalności Krajowemu Zjazdowi Lekarzy
Naczelny rzecznik odpowiedzialności zawodowej  prowadzi postępowanie w sprawach
odpowiedzialności zawodowej lekarzy
Omów prawa i obowiązki członków samorządu lekarskiego
Członkowie samorządu lekarzy obowiązani są przestrzegać:
14
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
- zasad etyki i deontologii oraz innych przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza
- uchwał władz i organów samorządu lekarzy
Członkowie samorządu lekarzy mają prawo:
- wybierać i być wybieranymi do organów samorządu lekarzy
- korzystać z pomocy izb lekarskich w zakresie rozwijania kwalifikacji zawodowych oraz zapewnienia
właściwych warunków wykonywania zawodu
- korzystać z ochrony i pomocy prawnej organów izb lekarskich
- korzystać ze świadczeń instytucji izb lekarskich i działalności samopomocowej
Odpowiedzialność zawodowa lekarzy  orzekanie w sprawach
dyscyplinarnych
członkowie samorządu lekarzy podlegają odpowiedzialności zawodowej przed sądami lekarskimi za
postępowanie sprzeczne z zasadami etyki i deontologii zawodowej oraz za naruszenie przepisów o
wykonywaniu zawodu lekarza. Sprawy odpowiedzialności zawodowej lekarzy rozpatrują okręgowe
sÄ…dy lekarskie i Naczelny SÄ…d Lekarski. Kary: upomnienie, nagana, zawieszenie prawa
wykonywania zawodu na okres od 6 m-cy do 3 lat, pozbawienie prawa wykonywania zawodu. Kary
, nagany i zawieszenia prawa wykonywania zawodu pociągają za sobą utratę prawa wybieralności
do organów izb lekarskich do czasu usunięcia z rejestru wzmianki o ukaraniu. Lekarz zawieszony
w czynnościach zawodowych nie może wykonywać praktyki lekarskiej w żadnej formie.
Naczelna Rada Lekarska prowadzi rejestr ukaranych.
Kto może być wpisany do rejestry biegłych rewidentów?
- korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych,
- jest nieskazitelnego charakteru i swoim dotychczasowym postępowaniem daje rękojmię
prawidłowego wykonywania zawodu biegłego rewidenta,
- ukończył studia wyższe w Polsce lub zagraniczne studia uznawane w Polsce za równorzędne i
włada językiem polskim w mowie i w piśmie,
- odbył 3- letnia praktykę w Polsce, w tym co najmniej dwuletnią aplikację pod kierunkiem biegłego
rewidenta, przy czym spełnienie tego warunku zostało uznane przez Komisję Egzaminacyjną,
- złożył z wynikiem pozytywnym egzaminy na biegłego rewidenta przed Komisją,
- uzyskał dyplom biegłego rewidenta.
Do rejestru biegłych rewidentów mogą być wpisani biegli rewidenci- obywatele polscy lub, na
zasadach wzajemności, nieposiadający polskiego obywatelstwa- którzy posiadają kwalifikacje
uzyskane za granicą, uznawane przez państwa Unii Europejskiej, po złożeniu z wynikiem
pozytywnym, przed Komisją egzaminu w języku polskim z prawa gospodarczego obowiązującego w
Polsce
Wymień zadania Krajowej Izby Biegłych Rewidentów
- reprezentowanie członków oraz ochrona ich interesów zawodowych,
- ustanawianie norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta, po zasięgnięciu opinii ministra
właściwego do spraw finansów publicznych i Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, przy czym w
odniesieniu do banków dodatkowo, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego,
15
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
- ustalanie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów,
- określanie teoretycznych i praktycznych kwalifikacji kandydatów na biegłych rewidentów i
nadawanie im tytułu biegłego rewidenta,
- sprawowanie nadzoru nad należytym wykonywaniem zawodu i przestrzeganiem zasad etyki
zawodowej przez członków Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz przestrzeganiem przez
podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych przepisów niniejszej ustawy,
- doskonalenie zawodowe członków Krajowej Izby Biegłych Rewidentów,
- nakładanie na członków KIBR kar dyscyplinarnych za naruszenie prawa i norm wykonywania
zawodu oraz etyki zawodowej
Wymień organy Krajowej Izby Biegłych Rewidentów i scharakteryzuj
jeden z nich
Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów, Krajowa Rada BR, Krajowa Komisja Rewizyjna,
Krajowy SÄ…d Dyscyplinarny, Krajowy Rzecznik Dyscyplinarny, Krajowa Komisja Nadzoru.
Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów- odbywa się co 4 lata, zwoływany jest przez Krajową Radę
Biegłych Rewidentów. Krajowa Rada BR jest obowiązana do zwołania Nadzwyczajnego Krajowego
Zjazdu BR na żądanie: Co najmniej 1/10 ogółu biegłych rewidentów,
Krajowej Komisji Rewizyjnej z powodu rażącego naruszenia prawa w działalności finansowej i
statutowej Krajowej Izby Biegłych Rewidentów. Krajowy Zjazd BR stanowią delegaci wybrani przez
walne zgromadzenia regionalnych oddziałach Krajowej Izby BR, w proporcji do ogólnej liczby biegłych
rewidentów wpisanych do rejestru, z tym że liczba delegatów nie może być mniejsza niż 300 biegłych
rewidentów. Krajowy Zjazd BR:
- dokonuje wyboru Prezesa Krajowej Rady BR
- dokonuje wyboru Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego i jego zastępców
- dokonuje wyboru pozostałych członków Krajowej Rady BR
- dokonuje wyboru Krajowej Komisji Rewizyjnej, Krajowego SÄ…du Dyscyplinarnego oraz Krajowej
Komisji Nadzoru,
- uchwala statut Krajowej Izby BR
- uchwala program działania i zasady gospodarki finansowej Krajowej Izby BR
- uchwala zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów
- określa zasady obligatoryjnego doskonalenia zawodowego biegłych rewidentów
Krajowa Rada Biegłych Rewidentów- kieruje działalnością samorządu w okresach między
Krajowymi Zjazdami BR.
Do zadań Krajowej Rady Biegłych Rewidentów należy:
- wykonywanie uchwał Krajowego Zjazdu BR
- reprezentowanie Krajowej Izby BR wobec organów państwowych i samorządowych,
- ustanawianie norm wykonywania zawodu biegłego rewidenta
W skład Krajowej Rady BR wchodzi od 11 do 15 członków, ze swojego grona w głosowaniu tajnym
wybiera zastępców prezesa, sekretarza i skarbnika
Krajowa Komisja Rewizyjna-składa się z 5 członków, wybiera ze swojego grona przewodniczącego i
wiceprzewodniczÄ…cego.
Krajowa Komisja Rewizyjna:
- kontroluje finansową działalność Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz wykonanie uchwał
podjętych na Krajowym Zjez
dzie BR, a także przedstawia wnioski w tym zakresie
- sprawuje nadzór nad działalnością komisji rewizyjnych regionalnych oddziałów
- przedstawia sprawozdania ze swojej działalności Krajowemu Zjazdowi BR
- przedstawia Krajowemu Zjazdowi BR wniosek o udzielenie absolutorium Krajowej Radzie BR
16
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Krajowy Sąd Dyscyplinarny- składa się z 15 członków, wybiera ze swojego grona
przewodniczącego i wiceprzewodniczących, orzeka w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej
biegłych rewidentów
Krajowa Komisja Nadzoru- składa się z 5 członków. Do zadań należy organizowanie oraz
sprawowanie nadzoru i kontroli nad :
- należytym wykonywaniem zawodu biegłego rewidenta,
- przestrzeganiem procedur badania sprawozdań finansowych
Odpowiedzialność dyscyplinarna biegłych rewidentów
Biegli rewidenci ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną za postępowania sprzeczne z zasadami
wykonywania zawodu lub zasadami etyki zawodowej biegłego rewidenta. Karami dyscyplinarnymi są:
upomnienie, nagana, zawieszenie w czynnościach zawodowych na okres od roku do lat 3, wydalenie
z samorządu biegłych rewidentów. Kary nagany i zawieszenia w czynnościach zawodowych biegłego
rewidenta powodują utratę wybieralności do organów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów do czasu
zatarcia kary
Przedstaw definicję spółdzielni
Definicja :
Spółdzielnia  jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób o zmiennym składzie
osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną
działalność gospodarczą. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturową
na rzecz swoich członków i ich środowiska.
Scharakteryzuj podstawowe cechy spółdzielni
Cechy spółdzielni:
·ð Idea współdziaÅ‚ania ( z Å‚ac. Cooperatio  kooperacja zawsze zakÅ‚ada dobrowolność),
przeciwstawiana jest egoizmowi który dominuje w prywatnym biznesie
·ð Postulat demokratycznego , samorzÄ…dnego zarzÄ…dzania spółdzielniÄ… przez ich czÅ‚onków
·ð Idea samopomocy i demokracji wewnÄ™trznej  spółdzielczej ; doÅ›wiadczenie historyczne
pokazuje że działania spółdzielni mają przede wszystkim charakter ekonomiczny w różnych
dziedzinach gospodarki, z reguły dotyczą też pewnych pozagospodarczy dążeń np. kwestii
kulturowych społecznych itp. Idee samopomocy polega na Tyn że działania które
podejmujemy mają realizować takie cele których w pojedynkę nie da się zrealizować.
·ð Niekapitalistyczny oraz bimodalny ( podwójny) charakter - spółdzielnia jest z jednej strony
gospodarstwem o typie przedsiębiorstwa podobnym do firmy a z drugiej strony związkiem
osób przypominającym stowarzyszenie. Niekapitalistyczny bo w żaden sposób nie ogranicza
17
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
się dopływu i odpływu członków. Jeśli spełni się wszystkie warunki to można należeć do
spółdzielni i nikt nie ma prawa odmówić.
·ð Spółdzielnie sÄ… strukturami wewnÄ™trznie zorganizowanymi
·ð Dobrowolne współdziaÅ‚anie samych zainteresowanych bez elementów wyzysku, bÄ™dÄ…ce
przeciwieństwem przymusowego współdziałania oraz samopomoc wzajemna. Właśnie idea
samopomocy wzajemnej i demokracji wewnątrz -spółdzielczej jako kolejnej cechy spółdzielni
wyznacza cele spółdzielni. Spółdzielnie nie mają kapitalistycznego charakteru z tego wynika
postulat nie ograniczania dopływu i odpływu członków. Kolejna cecha to podwójny charakter
spółdzielni tzw. bimodalny charakter tzn., że są jednostkami gospodarczymi o typie
przedsiębiorstw, a jednocześnie są związkami osób czyli stowarzyszeniami. Dotyczy to także
zakresu działania: gospodarczy, kultrualno-oświatowy i wychowawczy. Ostatnia cechą jest ich
określony ład organizacyjny wynikający ze specyficznych zasad działania
Omów przed spółdzielcze formy współdziałania o typie pomocy
wzajemnej
Jako pierwsze formy współdziałania wymienia się w Starożytności: zrzeszenia dzierżawców i
rzemieślników w Egipcie, Żydowskie zrzeszenia pasterskie i gminy o charakterze wspólnot nad
Morzem Martwym, greckie stowarzyszenia rzemieślników oraz rzymskie kolegia rzemieślnicze
MIR  ziemia stanowiła wspólną własność, ale była uprawiana indywidualnie pod nadzorem
społecznym przez MIR. Należeli wszyscy dorośli mężczyz
ni z danej wsi. Mir przydzielał grunty,
sprawował kontrolę oraz był odpowiedzialny za dostarczanie produktów i świadczenie pracy na cele
publiczne.
ZADRUGA  południowosłowiańska rodzina nawet do 100 osób i zarządzana na zasadzie
paternalistycznej przez starszyznę. Ważne decyzje podejmowane były wspólnie, władali majątkiem,
bydłem, mieszkali często w jednej zagrodzie; pośredniczyła między wspólnotą a władzami.
MARKGENOSSENSCHAFTEN  szwajcarskie wspólnoty wiejskie o dużej autonomii, funkcjonowały w
oparciu o struktury demokratyczne, posiadały wspólną własność, ale ziemie uprawiane były
indywidualnie przez członków. Władze wybierane w trybie demokratycznym.
FRUITIERES  zrzeszenia rolne w Szwajcarii i Francji na obszarze Jury. Zrzeszały po kilkanaście
gospodarstw zajmujących się hodowlą bydła mlecznego w celu produkcji serów i ich sprzedaży.
Na ziemiach polskich : BANKI POBOŻNE  w miastach średniowiecznej Polski udzielały kredytów
konsumpcyjnych ubogim i produkcyjnych dla kramarzy i rzemieślników. Na wsi  TA
OKI - formy
współdziałania pomocy sąsiedzkiej w pracach polowych. KASY PIENI
ŻNE  magazyny zbożowe.
STRAŻ NOCNA DO OCHRONY. GWARECTWA  obstawiały górników. MASZOPERIE
KASZUBSKIE  organizacje zawodowe rybaków morskich. W 1816 roku powstało
HRUBIESZOWSKIE TOWARZYSTWO ROLNICZE RATOWANIA SI
WSPÓLNIE W
NIESZCZ
ŚCIACH  utworzone przez Stanisława Staszica, który przekazał 12 tys ha własnej ziemi,
ale pod warunkiem realizowania statutu towarzystwa. Solidarnie członkowie dbali o świadczenia.
Część majątku zagospodarowana zespołowo  lasy, karczmy. Dochody przeznaczane dla Banku
Towarzystwa, który udzielał kredytów na cele produkcyjne. Na czele stała Rada, zarządzana przez
Wójta Dzielnicowego. Cechy: ograniczanie stanu posiadania ziemi, zespołowe prowadzenie
określonego rodzaju działalności gospodarczej, zespołowe realizowanie opieki społecznej z funduszu
pochodzącego ze wspólnych gospodarstw, działalności oświatowej.
18
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Pierwsza spółdzielnia powstała w Anglii w 1844r. w Rochdale.
Scharakteryzuj ekonomiczne, społeczne i ideologiczne przesłanki
powstania ruchu spółdzielczego
3 ujęcia :
·ð Ekonomiczne:
Spółdzielnia jest zespołowym działaniem o pewnym określonym celu gospodarczym
·ð Socjologiczne:
Spółdzielnia jest to dobrowolne zrzeszenie osób powołane do zaspokajania potrzeb swych
członków przez prowadzanie zespołowego przedsiębiorstwa przy solidarnym współdziałaniu
członków korzystających z równych praw
·ð Formalnoprawna:
Spółdzielnia traktowana jako jedna z form zrzeszania się
Przesłanki ekonomiczne: Nastąpił szybki rozwój kapitalizmu po rewolucji francuskiej, rozwinął się
wielki przemysł, tworzyły się ziemskie skupiska proletariackie, dramatyczna była sytuacja
proletariackich mas. Następowała polaryzacja społeczeństwa  z jednej strony duże bogactwo, a z
drugiej strony dno, ubóstwo (luddyści niszczyli maszyny, bo uważali, że to one były z
ródłem
nieszczęść). Trzy grupy, gdzie powstały spółdzielnie: proletariat miejski, rzemieślnicy i chłopi, rolnicy.
-spółdzielnie spożywcze  chęć uwolnienia robotników jako konsumentów od nadużyć stosowanych
przez handlowców. W sklepach, których właścicielami byli właściciele fabryk ceny były za wysokie
towar tandetny i oszukiwano na wadze i mierze.
-spółdzielnie pracy  powstawały w wyniku bezrobocia strukturalnego, niepewności zatrudnienia,
ciężkich warunków pracy, braku akcji obronnych ze strony słabych zresztą związków, brak
zabezpieczenia socjalnego
spółdzielnie rzemieślnicze  w kapitalizmie spadła ich rola , rywalizowali z masową produkcją
fabryczną, brakowało środków finansowych, a trzeba było inwestować. Powstawały spółdzielnie
oszczędnościowo-pożyczkowe zwane bankami rzemieślniczymi, zakup maszyn przez spółdzielnie,
grupy spółdzielcze i wspólne ich użytkowanie, łatwiejszy dostęp do surowców( zrzeszali się, aby móc
negocjować no i zbyt  rzemieślnicze spółdzielnie zbytu  magazyny).
-spółdzielnie rolnicze  rewolucja przemysłowa i uwłaszczenie przyczyniły się do rozwoju gospodarki
rynkowej także w rolnictwie, producent musiał zacząć nabywać środki produkcji, a potem je zbywać.
Przesłanki społeczne:
-wolność osobista, wolność zrzeszania się, szerzenie oświaty ( Uniwersytety Ludowe ), rodząca się
świadomośc klasowa, czynnik o charakterze narodowym
Przesłanki ideologiczne:
-nurt socjalizmu utopijnego  R. Owen, lata 1820-1844, pierwsze stowarzyszenia wspierajÄ…ce
spółdzielczość
19
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
socjalizm zrzeszeniowy  podstawową komórką nowego ustroju miały być osiedla oparte na
zrzeszeniach spółdzielczych zwanych Falangami  sprawiedliwy podział dóbr, centralnym punktem
Falanster (pałac) Ch. Fourier oraz socjalizm kooperatywistyczny zakładał, że przyszłe społeczeństwo
będzie oparte na małych zrzeszeniach. Przedstawiciel to R. Owen  bogaty fabrykant, komuny
twórcze. Wśród socjalistów nastąpił podział ze względu na wizje kapitalizmu  nurt rewolucyjny i
neutralny. Penkooperatyzm  Ch. Gide.
-liberalizm ekonomiczny i społeczny  współpraca to działanie skierowane na ekonomiczną sferę życia
jednostki. W teorii liberalnej wspólnota działa dla realizacji ekonomicznych interesów. Aksjomatami
koncepcji liberalnych są wolność jednostki i prawo do dysponowania własnością prywatną.
Konsekwencją tej teorii jest odrzucanie pojęcia własności grupowej jako niezależnej formy własności.
Uznano, że to co własność grupowa jest czasowo oddane do wspólnej działalności. H.Schulze -
twierdził, że zadaniem spółdzielczości jest ochrona indywidualnych interesów słabych ekonomicznie
jednostek, a nie przekształcanie stosunków społecznych. Spółdzielcza forma działania nie może być
oparta na abstrakcyjnej idei uniwersalnej, lecz musi stać na stanowisku, że ekonomiczny interes
jednostki jest przewodnim motywem działania.
-solidaryzm chrześcijański  traktowanie spółdzielczości jako ruchu społecznego, a z drugiej strony
położenie nacisku na moralny aspekt pracy i współdziałania. Praca i współdziałanie nie mają na celu
dochodzenia do własności czy też maksymalnego zysku lecz budowanie nowego rodzaju więzi
społecznej przez indywidualne zaspokajanie potrzeb członków zrzeszających się w spółdzielni.
Prekursorem był F. Raiffeisen, który opowiadał się za zrzeszeniami nie wielkiej liczby osób dobrze się
znających i darzących się zaufaniem. Celem winna być współpraca ludzi znajdujących się w podobnej
sytuacji, a istota wzajemna pomoc.
3 podstawowe przesłanki:
·ð Ekonomiczne 
Powstaje nowa kategoria  proletariat miejski są to robotnicy którzy przyjeżdżają ze wsi do
miast i pracują w fabrykach. Ich sytuacja była fatalna. Pojawił się Luddyzm  była to walka z
uprzemysłowieniem, postulatami było niszczenie fabryk , sprzętu i zabijanie ich właścicieli.
Odpowiedzią na wyzysk były spółdzielnie, nie walczyły z uprzemysłowieniem a chciały
zniwelować jego negatywne skutki. Równolegle do spółdzielni powstają związki zawodowe
które miały reprezentować interesy słabszych. Związki i spółdzielnie cieszyły się
powodzeniem wśród najbiedniejszych. Powstają np.: spółdzielnie spożywców , twierdzono że
ta kategoria dotyczą 3 rodzajów wyzysków :
- wysokie ceny
- oferowanie tandetnych towarów albo ich sfałszowanych (niski stopień świadomości
konsumpcyjnej ale także brak kontroli państwowej)
- powszechne oszustwa na mierze i wadze
Jedną z pierwszych społdzilni była spółdzielnia w Rocdale w 1844 roku. W 1863 póz
niej powstaje
pierwszy dom handlowy w Manchesterze.
Robotnicze spółdzielni pracy (wytwórcze)
o Spółdzielczość rzemieślnicza :
20
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
-spółdzielnie oszczędnościowo- pożyczkowe  zakładano je żeby udzielać kredytów na działalność
- spółdzielnie maszynowe  kogoś nie było stać na maszyny więc ludzi się organizowali, każdy miał
jaką maszynę i razem mogli coś wyprodukować
- spółdzielnie zaopatrzenia  kiedy się więcej zamawiało uzyskiwało się mniejszą cenę
- spółdzielnie zbytu
o Spółdzielczość rolnicza
- zapewniała rolnikom nisko oprocentowane kredyty służące rozwojowi gospodarki chłopskiej
- usunięcie kosztów pośrednictwa w dziadzinie dostaw środków produkcji oraz zbytu
produktów rolnych
-zorganizowanie przetwórstwa produktów rolnych
·ð SpoÅ‚eczne 
- wolność osobista związana z rewolucją przemysłową, francuską
- wolność zrzeszania się
- rozwój oświaty ludowej  osoby nie wykształcone, nie umiejące czytać i pisać nie rozwijają
się. Dzięki oświacie mogą świadomiej podejmować decyzje
- świadomość klasowa sprzyjająca systemom kooperatystycznym ( są odrębne grupy, można
między nimi wędrować ). Ludzie tak się organizowali żeby swój byt poprawić.
- czynniki o charakterze narodowym  każda samoorganizacja spaja ludzi, pozwala to lepiej
reprezentować swoje interesy. Jak powstawały spółdzielnie Polski nie był na mapach.
·ð Ideologiczne -
3 podstawowe nurty :
- socjalizm utopijny  odegrał najważniejszą rolę; wyróżniamy 3 grupy:
1. zwolenników socjalizmu państwowego  socjalizm jako ustrój
2. zwolenników socjalizmu zrzeszeniowego
3. o elementach centralistycznych  zakładał że współpraca jest pewną
wartością, korzystniej robić coś wspólnie
Charles Fourier i Robert Owen- stworzyli utopijne koncepcje. Fourier wymyślił FALANG

jedno wielko osiedle na którym ludzie będą żyli wspólnie, wspólnie pracowali itd. Podział
dóbr miał być dzielony według pracy i talentu. Stworzono Falangę ale ludzi odstąpili od tego.
Owen wymyślił podobną wspólnotę KOMUN
, zaczęto wprowadzać reformy socjalne,
zbudowano Komunę ale ludzie nie chcieli tak funkcjonować.
Oddziaływanie indologiczne socjalistów utopijnych, które zrzeszono w 3 kierunkach :
21
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
1. poddawali ostrej krytyce kapitalistycznych sposobów gospodarowania wykazując
jego marnotrawstwo i wysokie koszty społeczne
2. Krytykowali sposób podziału wytwórczego dóbr; postulowali wprowadzenie do
gospodarki czynnika etycznego ; niezasłużone bogactwo jednych i bieda drugich
3. Wskazywali na współczesny sposób produkcji podziału i wymiany jako na warunkach
wprowadzania nowych stosunków społecznych
Nurt radykalny - szybkie zmiany, duża popularność. Socjalizm się rozlewał
Nurt ewolucyjny  powolna zmian sytuacji i poprawa sytuacji najbiedniejszych, mało
popularny. Nazwano go PANKOOPERATYZMEM  miał polegać na tym że wszystkie sfery
życia miały opierać się na wspólpracy. Głównym ideologiem był Carl Gide. Wymyślił
rzeczpospolitą współdzielczą  uważał że budują tak społeczeństwo to sytuacji wszystkich się
poprawi
- liberalizm polityczny ekonomiczny - podkreśla się ekonomiczną sferę życia jednostki. 2
podstawowe wolności : wolność jednostki i prawo do dysponowania własnością prywatną.
Hermann Schulze  zadaniem spółdzielni jest ochrona interesów jednostek słabych, a nie
przekształcanie stosunków społecznych.
- solidaryzm chrześcijański  traktowanie spółdzielni jako ruchu społecznego.
Kładziona nacisk na moralny aspekt pracy i współdziałania.
Podobieństwa z wcześniejszymi :
*uznanie własności prywatnej (solidaryzm i liberalizm
* traktowanie spółdzielczości jako ruchu społecznego (solidaryzm i socjalizm)
Przedstawicielem był Friedrich Wilhelm Raiffeisen.
Cechy spółdzielczości wymyślonej przez Raiffeisena:
1. Ograniczenie udziałów członkowskich (zmniejszenie roli dywidendy, aby nie
stworzyć sztucznych barier przed przyjmowaniem nowych członków)
2. Oszczędna gospodarka
3. Ograniczenie terenów działania spółdzielni
4. Odpowiedzialność wszystkich członków za zobowiązania spółdzielni
5. Udzielani pożyczek wyłącznie na cele produkcyjne
Omów zasady spółdzielcze międzynarodowego związku
spółdzielczego
ZASADY PARYSKIE - 1937. Zasady obligatoryjne  otwartego członkostwa, demokratycznego
zarządu, podziału zysków nie wg wniesionych kapitałów, lecz w stosunku do udziału w obrotach i
usługach spółdzielni (tzw. Zasada zwrotu zakupów) i ograniczonego oprocentowania udziałów.
Zasady fakultatywne  neutralność polityczna, narodowościowa i religijna, wyeliminowanie z handlu
spółdzielczego kredytu konsumpcyjnego (tzw. Zasada sprzedaży za gotówkę), pracy kształceniowej (
22
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
oświatowej czy społeczno-wychowawczej )  tych zasad nie uwzględniono w ZASADACH
WIEDEC
SKICH(1966R.)
W 1995r. na kongresie w Manchesterze  7 ZASAD MANCHESTERSKICH:
1. zasada dobrowolnego i otwartego członkostwa.
2. zasada demokratycznych kontroli członkowskich   jeden członek  jeden głos.
3. ekonomiczne uczestnictwo członków  w sposób sprawiedliwy uczestniczą w tworzeniu kapitału
spółdzielni i demokratycznie go kontrolują, con. część tego kapitału jest wspólną własnością sp-ni.
4. autonomia i niezależność  są autonomicznymi organizacjami wzajemnej pomocy.
5. kształcenie, szkolenie i informacja.
6. współpraca między spółdzielniami.
7. lokalność ( troska o społeczność lokalną ).
Określono tu też wartości: samopomoc, demokracja, równość, sprawiedliwość i solidarność.
Scharakteryzuj tryb zakładania i rejestrowania spółdzielni
Aby utworzyć spółdzielnie trzeba zawiązać komitet założycielski, który uchwali statut i przyjmie go
poprzez złożenie podpisów pod nim. Należy wybrać Zarząd i Radę lub Komisję organizacyjną- 3
osoby. Liczba założycieli nie może być mniejsza niż 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne lub co
najmniej 5 osób fizycznych w spółdzielniach produkcji rolnej. Od 2001r. istnieje wymóg rejestracji
spółdzielni w Sądzie Rejestrowym. Spółdzielnia nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego. Do wniosku załącza się 2 odpisy statutu i odpis dokumentu
potwierdzającego wybór władz. Złożenie deklaracji w formie pisemnej: Imię i nazwisko, adres
spółdzielni, nazwa, informacja dotycząca udziałów.
Omów zasady członkostwa w spółdzielni
Członkiem spółdzielni może być każda osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnej, która
odpowiada wymogom określonym w statucie. Statut może dopuszczać wyjątki co do osób o
ograniczonej zdolności do czynności prawnej lub osób pozbawionych tej zdolności, ale nie mogą te
osoby zajmować stanowisk kierowniczych. Członkostwo nabywa się poprzez złożenie deklaracji
pisemnej o wpisowym o ilości udziału Prawa i obowiązki członków spółdzielni:
- ma prawo korzystać ze świadczeń spółdz. w zakresie określonym w statucie
- członek jest zobowiązany do wniesienia wpisowego oraz zadeklarowanych udziałów stosownie do
statutu
- członek uczestniczy w pokrywaniu strat do wysokości zadeklarowanych udziałów, wnoszenie
wkładów gruntowych
- wystąpić ze spółdzielni może na pisemny wniosek
- ze spółdzielni można zostać wykluczonym wówczas gdy dalsze pozostawanie w niej nie jest do
pogodzenia ze zapisami w statucie, z winy członka
- wykreślenie następuje wówczas gdy dany członek nie uczestniczy w działaniach spółdzielni nie ze
swojej winy
Wymień organy spółdzielni i scharakteryzuj jeden z nich
Walne Zgromadzenie, Rada Nadzorcza, Zarząd, Zebrania Grup Członkowskich (w
spółdzielniach, w których walne zgromadzenie jest zastąpione przez zebranie przedstawicieli)
Walne Zgromadzenie jest najwyższym organem spółdzielni. Do wyłącznej właściwości należy:
23
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
- uchwalanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz społecznej i kulturalnej,
- rozpatrywanie sprawozdań rady, zatwierdzanie sprawozdań rocznych i sprawozdań finansowych
oraz podejmowanie uchwał co do wniosków członków spółdzielni, rady lub zarządu w tych
sprawach i udzielanie absolutorium członkom zarządu,
- rozpatrywanie wniosków wynikających z przedstawionego protokołu polustracyjnego z działalności
spółdzielni oraz podejmowanie uchwał w tym zakresie,
- podejmowanie uchwał w sprawie podziału nadwyżki bilansowej ( dochodu ogólnego ) lub sposobu
pokrycia strat,
- podejmowanie uchwał w sprawie połączenia się spółdzielni, podziału spółdzielni oraz likwidacji,
- uchwalanie zmian statutu
Walne zgromadzenie zwołuje zarząd przynajmniej raz w roku w ciągu 6 m-cy po upływie roku
obrachunkowego. Zarząd zwołuje walne zgromadzenie także na żądanie rady lub 1/10 członków.
Uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy uprawnionych
do głosowania, chyba że ustawa lub statut stanowią inaczej.
Przedstaw podstawy gospodarkę finansowania spółdzielni
Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą na zasadzie rachunku ekonomicznego przy
zapewnieniu korzyści członkom spółdzielni. Zysk spółdzielni po pomniejszeniu o podatek dochodowy
stanowi nadwyżkę bilansową. Nadwyżka ta podlega podziałowi na podstawie uchwały Walnego
Zgromadzenia. Co najmniej 5% przeznacza się na fundusz zasobowy. Pozostała część przeznaczana
jest na cele spółdzielcze. W ramach spółdzielni działają 2 fundusze:
- udziałowy  powstaje z wkładu udziałów, podziału nadwyżki bilansowej
- zasobowy  powstaje z wpisowego członków i części nadwyżki bilansowej
A
ączenie się i podział spółdzielni
A
ączenie  spółdzielnia może w każdym czasie połączyć się z inną spółdzielnią na podstawie
zgodnych uchwał Walnego Zgromadzenia podjętych większością 2/3 głosów. Uchwały te powinny
zawierać:
- oznaczenie spółdzielni przejmującej
- przyjęcie statutu stanowiącego podstawę dalszej działalności spółdzielni
- data połączenia
Podstawę rachunkową połączenia stanowi sprawozdanie finansowe łączących się spółdzielni
sporządzone na dzień powstania. Zarząd nowej spółdzielni powinien niezwłocznie zgłosić do
Krajowego Rejestru Sądowego o połączeniu
Dzielenie- Spółdzielnia może się podzielić na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia większością
2/3 głosów, w ten sposób, że z wydzielonej części starej spółdzielni powstaje nowa spółdzielnia.
Uchwała powinna zawierać:
- oznaczenie dotychczasowej spółdzielni i powstającej w wyniku podziału
- listę członków przechodzących do nowej spółdzielni
- zatwierdzenie sprawozdania finansowego spółdzielni i planu podziału składników majątkowych
- data podziału spółdzielni
Członkowie nowej spółdzielni powinni uchwalić nowy statut oraz wybrać Zarząd spółdzielni w ciągu 14
dni
24
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Likwidacja spółdzielni
Likwidacja spółdzielni- spółdzielnia przechodzi w stan likwidacji w 3 przypadkach:
1/ z upływem czasu na który została powołana
2/ wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie
3/ wskutek zgodnych uchwał Walnego Zgromadzenia zapadłych większością 2/3 głosów na 2
kolejnych po sobie następujących walnych zgromadzeniach w odstępie co najmniej 2 tygodni.
Zarząd spółdzielni czy likwidator musi zgłosić do Krajowego Rejestru Sądowego likwidację
spółdzielni, jeśli tego nie zrobi to zrobić to musi Związek Rewizyjny
Związki spółdzielcze
Spółdzielcy mogą się zrzeszać w związkach rewizyjnych i w związkach gospodarczych.
Związki rewizyjne  liczba założycieli nie może być mniejsza niż 10.Celem jest zapewnienie pomocy
jej działalności statutowej. Do zadań związku należy w szczególności:
- przeprowadzanie lustracji co 3 lata zrzeszonej spółdzielni
- prowadzenie na rzecz zrzeszonej spółdz. prowadzonej działalności instruktażowej, doradczej,
szkoleniowej, wydawniczej,
- reprezentowanie zrzeszonych spółdzielni
Związki gospodarcze- działają w interesie zrzeszonych spółdzielni ( obecnie jest 1 )
Krajowy Samorząd Spółdzielczy
Najwyższym organem samorządu jest Kongres Spółdzielczości. Zwołuje go co 4 lata Krajowa Rada
Spółdzielczości, która określa liczbę, zasady i tryb wyboru delegatów na Kongres. Kongres dokonuje
oceny stanu spółdzielczości RP oraz warunków i możliwości jej rozwoju, uchwala statut Krajowej rady
Spółdzielczej, zasady finansowania jej działalności przez organizacje spółdzielcze, dokonuje wyboru
członków Rady oraz określa zasady ich odwoływania. Naczelnym organem samorządu spółdzielczego
jest KRS do której zadań należy: reprezentowanie polskiego ruchu spółdzielczego w kraju i za granicą,
współdziałanie z naczelnymi organami państwowymi w sprawach dotyczących ruchu, inicjowanie i
opiniowanie aktów prawnych dot. spółdzielczości i mających dla niej istotne znaczenie, badanie i
ocena form, warunków, kierunków oraz wyników działalności ruchu i przedstawianie informacji i
wniosków naczelnym organom państwowym, inicjowanie i rozwijanie współpracy międzyspółdzielczej i
szerzenie idei spółdzielczego współdziałania. Wydatki KRS pokrywa się ze składek organizacji według
zasad określonych przez Kongres oraz z innych dochodów i darowizn.
Scharakteryzuj prawne i ekonomiczne przesłanki funkcjonowania
spółdzielczości w Polsce
Geneza ruchu spółdzielczego
25
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
Przedspółdzielcze formy współdziałania o typie pomocy wzajemnej
·ð W starożytnoÅ›ci
- zrzeszenia dzierżawców i rzemieślników w Egipcie
- żydowskie zrzeszenia pasterskie i gminy o charakterze wspólnym nad Morzem Martwym
- greckie stowarzyszenia rzemieślników
- rzymskie kolegia rzemieślnicze
·ð W Å›redniowieczu
- gospodarka rodowa na wsi, cechy, czy gildie kupieckie;
Przede wszystkim: -rosyjski mir  mir w dawnej wsi rosyjskiej ziemia stanowiła
wspólną własność, nie było prywatnej własności, ale uprawiana była
indywidualnie, ta indywidualna uprawa następowała pod nadzorem
społecznym zwanym mirem, mirem była rada wszystkich dorosłych
mężczyzn w tej wsi, ta rada miała 3 uprawniania: przydzielała grunty,
kontrolowała użytkowanie tej ziemi i stosowanie płodozmianu,
odpowiedzialność za dostarczanie produktów wspólnych i
świadczenie pracy na cele publiczne (wspólne produkty np. młyn,
karczma)
- południowo-słowiańska zadruga  podobna do miru, jedna wielka
rodzina licząca około 20-30 osób niekiedy nawet 100, organizacje paternalistyczne,
najważniejsze decyzje jednak były podejmowanie wspólnie, majątek był wspólny . pierwsze
informacje o ich funkcjonowaniu pochodzą z XII wieku, zaczęły się rozpadać w XIX wieku
wraz z rozwojem cywilizacyjnym i przemysłowym
- wspólnoty wiejskie Szwajcarii  markgenossenschaften  wspólna
uprawa gruntów
- francuski fruitieres  organizacje te zrzeszały producentów sera
- banki pobożne  miały udzielać kredytów i pożyczek takim osobom które w normalnym
banku nie miały szans
- tłoki  odrobek, praca za pracę, sąsiedzka pomoc w pracach polowych
- straż nocna  pierwowzór dwóch straży : gminnej i pożarnej; chroniła przed kradzieżami i
pożarami
- gwarectwa  pochodzi od słowa kopalnia; gwarki pomagały rodzinom zmarłych górników
- Hrubieszowskie Towarzystwo Rolniczego Ratowania się Wspólnie w Nieszczęściach (
struktura organizacyjna utworzona w 1816 roku przez Stanisława Staszica  przekazał swoja
prywatną ziemię i podzielił na 329 działek 60 morgowych. Staszic był prekursorem
spółdzielni. Elementy typowe dla nowoczesnej spółdzielni:
o Ograniczenie stanu posiadania ziemi, nie można dokupić
o Zespołowe prowadzenie określonego rodzaju działalności gospodarczej
o Zespołowe realizowanie opieki społecznej z funduszów pochodzących ze wspólnych
gospodarstw
o Zespołowe prowadzenie działalności oświatowej
o Pewne zalążki samorządu zainteresowanych
Towarzystwo przestało funkcjonować w 1955 roku, władza utworzyła PGRy.
26
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
GENEZA NOWOCZESNEJ SPÓLDZIELCZOŚCI
\ZASADY SPÓA
DZIELCZE
·ð Zasady paryskie  po raz pierwszy sformuÅ‚owano je w 1937 roku na XV zjez
dzie
Międzynarodowego Związku Spółdzielczego w Paryżu. Związek ten od 1895 roku działa.
Zasad było 7. Związek zrzeszał 750 mln spółdzielców.
·ð Zasady wiedeÅ„skie  po raz drugi sformuÅ‚owano je w 1966 roku na XXIII Kongresie MZS w
Wiedniu . było 6 zasad.
·ð Zasady monachijskie  obecnie obwiÄ…zujÄ… zasady przyjÄ™te w statucie funkcjonowania MZS w
1995 roku na kongresie jubileuszowym w Monachium. Jest 7 zasad :
- zasada dobrowolnego i otwartego członkostwa  spółdzielnie są organizacjami
dobrowolnymi i otwartymi dla wszystkich tych osób które są zdolne do korzystania z ich
usług oraz gotowe ponosić związaną z członkowstwem odpowiedzialność. Założono zakaz
dyskryminacji.
- zasada demokratycznej kontroli członków  spółdzielnie są demokratycznymi organizacjami
kontrolowanymi przez swoich członków którzy aktywnie uczestniczą w określaniu swojej
polityki i podejmowaniu decyzji. Osoby które pełnią funkcje w spółdzielni są odpowiedzialne
przed jej członkami. W spółdzielniach szczebla podstawowego przyjęto zasadę jeden członek
równa się jedne głos.
- zasada ekonomicznego uczestnictwa członków  członkowie spółdzielni uczestniczą w
sposób sprawiedliwy w tworzeniu jej kapitału i demokratycznie ten kapitał kontrolują. Co
najmniej cześć tego kapitału jest zwykle wspólną własnością spółdzielni. Ograniczono rolę
dywidendy.
- zasada autonomii i niezależności  nikt nie ma prawa wpływać na decyzję spółdzielni
- zasada kształtowania, szkolenia i informacji  spółdzielnie zapewniają swoim członkom
możliwość kształcenia i szkolenia aby mogli oni efektywniej przyczyniać się do jej rozwoju .
Spółdzielnie powinny informować społeczeństwo o istocie spółdzielczości i o korzyściach z
niej płynących.
- zasada współpracy między spółdzielniami  przyjęto że na wszystkich szczeblach
spółdzielnie powinny ze sobą współpracować.
- zasada troski o społeczność lokalną - przyjęto że spółdzielnia musi prowadzić taką
działalność z której mogą korzystać osoby postronne a nie tylko członkowie.
Wartości kształtujące ruch spółdzielczy:
- samopomoc
- demokracja
- równość
- sprawiedliwość
-solidarność
27
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016
Ustrój samorządu gospodarczego, zawodowego i spółdzielczego
PRAWO SPÓA
DZILECZE
POCZ
TKOWO OPIERANO SI
NA USTAWODAWSTWIE PAC
ST ZABORCZYCH
29.10.1920 roku (polskie prawo spółdzielcze) ustawa o spółdzielni.
W latach II RP niewiele się zmieniało.
Po wojnie manipulowano tekstem  zmiany z 1945 ,1947, 1949  zlecały podporządkowanie
spółdzielni administracji państwowej. Owa podległość widoczna była w ustawie z 17.02.1961 roku o
spółdzielniach i ich związkach. Funkcjonowały przez cały okres PRLu
Prawo spółdzielcze dziś:
Ustaw z 16.09.1982 roku  prawo spółdzielcze  obecnie obowiązuje.
Najważniejsze nowelizacje :
·ð Nowelizacja z 20.01.1990 roku o zmianach w organizacji dziaÅ‚alnoÅ›ci spółdzielczoÅ›ci
(była to negatywna zmiana dla ruchu spółdzielczego)  nazywana jest ustawą likwidacyjną ,
na jej podstawie zlikwidowano kilkaset ogólnopolskich regionalnych lokalnych i branżowych
związków spółdzielczych- zakazała zrzeszać się spółdzielnią. Zostało to zaskarżone do TK i
uznał skargę
·ð Ustawa z 30.08.1991 roku o waloryzacji udziałów czÅ‚onkowskich w spółdzielniach i
zmianie niektórych ustaw ( była efektem orzeczenia TK)  od tego roku udział spółdzielni w
PKB spada.
·ð Ustawa z 07.07.1994 roku z zmianie ustawy prawo spółdzielcze oraz zmianie niektórych
innych ustaw
W Polsce prawo spółdzielcze ma dwie odnogi ustawa o prawie spółdzielczym ale mamy też ustawy
branżowe, dotyczące tylko jednej kwestii (uzupełniają one stawę o prawie spółdzielczym).
28
ProwadzÄ…cy: Dr P. Antkowiak
UAM Ćwiczenia 2016