Książka pobrana ze strony
http://www.ksiazki4u.prv.pl
lub
www.wszystko-co-najlepsze.prv.pl
Podstawowe techniki: Lustrzanka jednoobiektywowa
Lustrzanka jednoobiektywowa jest najbardziej wyrafinowanym narzędziem do robienia zdjęć
dostępnym w dzisiejszych czasach.
Ze wszystkich rodzajów aparatów dostępnych obecnie na rynku, lustrzanki jednoobiektywowe na film
o szerokości 35 mm są sprzętem niewątpliwie najbardziej popularnym wśród osób traktujących
fotografię poważnie. A
ącząc wyrafinowane możliwości ze zwartą i lekką konstrukcją. lustrzanki są
doskonałymi aparatami do fotografii reporterskiej, sportowej, turystycznej, a także do robienia zdjęć
niepozowanych. Niewielkie rozmiary i wszechstronność to dwie główne zalety, dzięki którym na
lustrzankach można polegać w każdej sytuacji. Możliwość zmiany obiektywu sprawia, że możemy
robić właśnie takie zdjęcia, o jakie nam chodzi. W obecnych czasach komputerowe "mózgi" lustrzanek
jednoobiektywowych najwyższej klasy, takich jak te z serii EOS, zautomatyzowały proces
fotografowania do tego stopnia, że fotograf może skupić się wyłącznie na treści zdjęcia. Można
dosłownie zaprogramować aparat tak, aby dopasował się do panujących warunków ekspozycji. To
naprawdę duże ułatwienie, bo przecież wysublimowane piękno krajobrazu wymaga innych ustawień
niż szybkość i dynamika sportowych wydarzeń. Co więcej, polegając na nowoczesnej i precyzyjnej
technologii systemu automatycznego ustawienia ostrości, możemy uchwycić na zdjęciu te szczególne,
niepowtarzalne momenty, które najprawdopodobniej umknęłyby przy ręcznym ustawieniu.
Zrozumienie kilku podstawowych zasad fotografii pomoże nam cieszyć się wyrafinowanymi
możliwościami naszego aparatu, a co najważniejsze, robić lepsze zdjęcia.
Lustrzanka jednoobiektywowa a kompaktowy aparat fotograficzny
Wielkim udogodnieniem oferowanym przez lustrzanki jednoobiektywowe
jest ich konstrukcja, oparta o system TTL, dzięki któremu fotografująca
osoba widzi dokładnie to, co będzie utrwalone na klatce filmu. Zastosowanie
konstrukcji tego typu sprawia, że używanie obiektywów o różnych
ogniskowych jest bardzo praktyczne. Kompaktowy aparat fotograficzny ma
osobny wizjer celownika do ustawiania kadru, więc tylko w przybliżeniu
pokazuje obraz obejmowany przez obiektyw. Poza tym, jedynym sposobem
na fotografowanie z innym obiektywem jest dodanie specjalnego celownika.
Podstawowe techniki: Autofocus - system automatycznego ustawiania ostrości
Używanie autofocusu jest łatwe, jednak należy pamiętać o jego właściwej obsłudze.
Po prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na
fotografowany obiekt.
Autofocus jest jednym z wielkich udogodnień
nowoczesnych lustrzanek jednoobiektywowych. Po
prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na ten
element obrazu, który ma być ostry i naciskamy
spust migawki do połowy.
Obiektyw
automatycznie nastawi ostrość wybranego przedmiotu. Autofocus jest prawie zawsze szybszy i
bardziej niezawodny niż ręczne ustawianie ostrości. Ważne jest zrozumienie zasad prawidłowej
obsługi tej funkcji. Po pierwsze należy zdecydować, który element obrazu ma być ostry, a jest to
czasami trudny wybór.Poza tym, poruszenie aparatu może spowodować przesunięcie ramki
autofocusu z wybranego obiektu. Może temu zapobiec włączenie blokady ostrości, jednak ważne jest,
byśmy zawsze pamiętali o obecności ramki.
Potwierdzenie wskaz
nikiem ostrości
Przed naciśnięciem spustu migawki dobrze jest upewnić się, czy zdjęcie będzie ostre. Widać to, rzecz
jasna, w celowniku. Czasami jednak, kiedy fotografujemy przy słabym oświetleniu, trudno mieć
pewność co do właściwego ustawienia ostrości. System automatycznego ustawiania ostrościokaże się
pomocny i w tej sytuacji.Warto przyzwyczaić się do sprawdzenia przed każdym zdjęciem, czy świeci
się zielona lampka wskaz
nika ostrości widoczna w celowniku. To zajmie tylko chwilę, a może
oszczędzić wielu rozczarowań. Jeśli stwierdzimy, że przydałaby się nam odrobina praktyki w używaniu
systemu autofocusu, możemy poćwiczyć z aparatem bez filmu, dopóki prawidłowa obsługa stanie się
tylko kwestią intuicji.
Użycie blokady ostrości może znacznie poprawić jakość naszych zdjęć.
Blokada ostrości pomaga skomponować ujęcie.
Jeżeli główny obiekt na zdjęciu ma być w samym
centrum kadru, możemy w prosty sposób ustawić
ostrość, używając systemu automatycznego
ustawienia ostrości. Jednak co zrobić, gdy nie
chcemy aby wybrany przez nas motyw był w samym
środku zdjęcia? Na przykład, jeśli na fotografii mają
być dwie stojące obok siebie osoby, ramka
autofocusu najprawdopodobniej znajdzie się
pomiędzy nimi i ostrość zostanie ustawiona
względem tła.
Prosta funkcja zwana "blokadą ostrości" rozwiązuje
ten problem. Po prostu naprowadzamy ramkę
autofocusu na fotografowany obiekt, uruchamiamy
system autofocusu naciskając spust migawki do
połowy i komponujemy ujęcie przesuwając aparat i
trzymając spust migawki. Autofocus będzie pamiętał
prawidłowe ustawienie, dopóki spust migawki nie
zostanie zwolniony.
Funkcja blokady ostrości ułatwia również wyostrzenie obrazu przy fotografowaniu obiektów, takich jak
puste ściany lub błyszczące powierzchnie, które mogą sprawić kłopoty przy automatycznym
ustawianiu ostrości. W takim przypadku wybieramy po prostu jakiś inny przedmiot znajdujący się mniej
więcej w tej samej odległości co fotografowany obiekt, ustawiamy ostrość przy pomocy autofocusu i
trzymając spust migawki wciśnięty do połowy, wracamy do wybranego wcześniej ujęcia.
Tryby pracy One Shot i Al Servo AF
Podczas robienia zdjęć w trybie One Shot AF, migawka nie może być zwolniona dopóki ustawianie
ostrości nie zostanie zakończone. Ten tryb fotografowania stosuje się w połączeniu z blokadą ostrości.
Naciśnięcie spustu migawki do połowy zachowuje parametry ustawienia ostrości odpowiadające
wybranej odległości. Kiedy jednak fotografujemy ruchome obiekty w trybie Al Servo AF, po naciśnięciu
spustu migawki do połowy autofocus śledzi poruszający się obiekt i w sposób ciągły dopasowuje
ostrość do zmieniającej się odległości. Funkcja ta jest funkcją odwrotną do funkcji blokady ostrości.
Podstawowe techniki: Czasy otwarcia migawki
Dysponując różnymi czasami otwarcia migawki możemy kontrolować przedział czasu, w
którym światło wpada do aparatu.
Co to jest czas otwarcia migawki?
Mówiąc w skrócie, czas otwarcia migawki to czas naświetlenia
klatki filmu. Krótki czas otwarcia migawki, 1/2000 s, 1/4000 s itd,.
oznacza, że migawka pozostanie otwarta tylko przez tę krótką
chwilę. I na odwrót - dłuższy czas otwarcia migawki znaczy, że
ekspozycja będzie trwała odpowiednio dłużej. Nie dajmy się zmylić
liczbom umieszczonym na aparacie. Czas otwarcia migawki
opisany symbolem "2000" to w rzeczywistości 1/2000 sekundy -
bardzo krótko. Oznaczenie ułamka 1/ zostało dla uproszczenia
pominięte; mówimy o robieniu zdjęć z migawką "dwa tysiące" mając
na myśli czas otwarcia migawki równy "jednej dwutysięcznej
sekundy".
Dlaczego czasy otwarcia migawki są takie ważne?
Kiedy fotografujemy obiekty w ruchu przy długim czasie otwarcia
migawki, zdjęcie najprawdopodobniej wyjdzie nieostre. Nie można
jednak fotografować wszystkiego przy krótkim czasie otwarcia
migawki, gdyż wówczas ekspozycja musiałaby trwać krócej, co nie
zawsze jest możliwe ze względu na czułość filmu. Jeśli czas
otwarcia migawki jest za krótki w danych warunkach, zbyt mało
światła dotrze do filmu i zdjęcie będzie niedoświetlone. Robiąc
zdjęcia należy zawsze pamiętać o zrównoważeniu trzech następujących czynników: czasu otwarcia
migawki (jak długo światło pada na klatkę filmu), liczby przysłony (ile światła pada na klatkę filmu) i
czułość filmu (ile światła potrzebuje dany film do
prawidłowej ekspozycji).
Zrozumienie zasad postępowanie z tymi trzema
parametrami jest najważniejszym krokiem ku
udanym fotografiom.
Można by sądzić, że wiedza dotycząca
wspomnianych parametrów okaże się zbędna, jeśli
tylko będziemy unikać fotografowania obiektów w
ruchu. Ale nawet ograniczenie się do robienia zdjęć
nieruchomych przedmiotów nie zwalnia nas z
konieczności pamiętania o czasie otwarcia migawki.
Wszystko dlatego, że aparat może się poruszyć,
jeśli nie jest zamocowany na statywie. Jeżeli w
momencie ekspozycji aparat ulegnie jakimkolwiek
wstrząsom, to obraz na zdjęciu będzie rozmazany.
Mówimy wtedy o "poruszeniu" aparatu. Jednak jeśli dobierze się wystarczająco krótki czas otwarcia
migawki, to w większości przypadków zdjęcie wyjdzie doskonale, nawet jeśli robiła je osoba
niedoświadczona.
Mechanizm migawki w aparatach EOS
Aparaty EOS posiadają pionową migawkę szczelinową z
elektromagnetycznym mechanizmem wyzwalania. Czas migawki
kontrolowany jest elektronicznie. W konstrukcji migawki wykorzystano
mechanizm z dwiema kurtynami. W stanie spoczynku (przed naciśnięciem
spustu), pierwsza kurtyna zasłania klatkę filmu, a druga jest otwarta. W
momencie naciśnięcia spustu pierwsza kurtyna otwiera się tworząc
szczelinę, przez którą światło pada na klatkę filmu. W czasie ekspozycji
druga kurtyna zaczyna podążać za pierwszą, przez co szczelina przesuwa
się naświetlając resztę klatki. Następnie pierwsza kurtyna zatrzymuje się, a
druga kurtyna zamyka się zaraz za nią kończąc ekspozycję.
Problemy wynikające z poruszenia aparatem są powszechne wśród początkujących - łatwo
jednak można temu zaradzić.
Skąd wiadomo, przy jakich czasach otwarcia migawki możemy fotografować "z ręki"?
Fotografowie zazwyczaj starają się mieć na uwadze czasy otwarcia migawki, przy których można robić
zdjęcia bez statywu. Ogólna zasada mówi, że używając obiektywu o ogniskowej 50 mm większość
ludzi może fotografować z ręki przy czasie otwarcia migawki równym 1/60 sekundy i krótszym. Jak
widać, istotna jest tu ogniskowa obiektywu. O parametrze tym należy pamiętać, gdyż przy dłuższych
obiektywach - teleobiektywach - konsekwencje poruszenia aparatu są bardziej widoczne. Dlatego też
osoby zajmujące się fotografią zawodowo zawsze używają solidnych, wytrzymałych statywów, kiedy
fotografują przez olbrzymie teleobiektywy. Jednym ze sposobów określenia najkrótszego czasu
otwarcia migawki przy którym możemy zrobić zdjęcia z ręki, jest wyznaczenia odwrotności ogniskowej
aparatu. Oznacza to, że obiektywem o ogniskowej 50 mm możemy bezpiecznie fotografować bez
statywu ustawiając czas otwarcia migawki na 1/60 s (ponieważ w aparatach nie istnieje wartość 1/50
s), ale już 1/30 s może być czasem za długim.
Z kolei 1/30 s może w zupełności wystarczyć przy szerokokątnym obiektywie o ogniskowej 28 mm,
trzeba jednak pamiętać o tym, że jest to prawdopodobnie najdłuższy czas przy jakim można robić
zdjęcia z ręki, nawet jeśli używa się superszerokokątnego obiektywu o ogniskowej 15 mm. Z drugiej
zaś strony, teleobiektywy o ogniskowej 300 mm raczej nie powinien być używany bez statywu przy
czasie otwarcia migawki krótszym niż 1/500 s jeśli nie chcemy, by zdjęcie było nieostre. Natomiast
użycie czasu 1/250 s powinno wystarczyć dla obiektywów o ogniskowej 135 mm lub 200 mm.
Początkowo może się to wydawać skomplikowane, ale pamiętając o zależności pomiędzy ogniskową
obiektywu a czasem otwarcia migawki osiągniemy efekty w postaci większej liczby ostrych zdjęć.
Krótki czas otwarcia migawki pomoże zarejestrować niedostrzegalne dotąd aspekty
fotografowanych tematów.
Zrozumienie zasad doboru czasu migawki przyniesie owoce w postaci lepszych zdjęć. To jednak nie
wszystko. Aparaty z serii EOS umożliwiają zmiany czasu otwarcia migawki w niezmiernie szerokim
czasie, co w bardziej zaawansowanych modelach oznacza czas rzędu 1/4000 a nawet 1/8000
sekundy. Przy tak krótkich czasach aparaty serii EOS mogą sfotografować rzeczy niedostrzegalne
gołym okiem. Czasy te pozwalają na uchwycenie strzały lecącej do tarczy lub na zatrzymanie kolibra
w locie.
Przy tak krótkim czasie naświetlania wyczucie właściwego momentu wymaga dobrego refleksu i
odrobiny praktyki. Aparaty serii EOS oferują również możliwość ustawienia bardzo długich czasów
naświetlania, włącznie z ustawieniem "B" ("bulb", zwanym także "na czas"), które umożliwia
fotografowanie z dowolnie długim czasem naświetlania. Również i w tym przypadku możliwe jest
całkiem nowe spojrzenie na otaczający nas świat. Nocne światła wielkiego miasta, autostrada jako
smuga pędzących samochodów, rozgwieżdżone niebo - to wspaniałe tematy na zdjęcia wymagające
długiego czasu ekspozycji.
Podstawowe techniki: Przysłona
Regulacja przysłony to zmiana natężenia światła wpadającego
do aparatu podczas ekspozycji.
Znaczenie liczby przysłony
Parametr czasu otwarcia migawki informuje o długości padania
światła na klatkę filmu. Z kolei liczba przysłony jest miarą wielkości
otworu, przez który przechodzi światło, wpadając do aparatu. Jeśli ekspozycja ma pozostać
niezmienna, to im dłuższy będzie czas otwarcia migawki, tym mniejszy powinien być otwór przysłony.
Jeśli czas ekspozycji musi być krótszy, wówczas przysłona powinna być otwarta szerzej, aby ta sama
ilość światła została wpuszczona do aparatu. Wielkość otworu przesłony wyrażamy jednostkami
zwanymi liczbami przysłony. Mały otwór to duża liczba (lub wartość) przysłony, na przykład f/22
oznacza otwór o średnicy niewiele większej od średnicy szpilki. Duże otwory, np. f.1.4, oznacza się
małą liczbą. Liczby umieszczone na pierścieniu przysłony każdego obiektywu to właśnie liczby
przysłony. Każda z nich opisuje otwór, którego wielkość jest dwa razy większa lub dwa razy mniejsza
od otworu odpowiadającego sąsiedniej liczbie przysłony. I tak, przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza dwa
razy więcej światła niż przysłona oznaczona liczbą f/8 i o połowę mniej, niż przysłona o liczbie f/4.
Różnica pomiędzy dwiema liczbami przysłony, sąsiadującymi ze sobą w tak powstałym szeregu, to
stopień przysłony. "Otwieranie" przysłony oznacza powiększenie otworu przysłony, "przymykanie" zaś
- jego zmniejszanie.
Liczby przysłony i czasy otwarcia migawki
Zarówno przysłona jak i migawka regulują ilość światła padającego na klatkę filmu. W zakresach
regulacji obu tych parametrów znajdują się ustawienia odległe o jeden stopień. Mając na uwadze ilość
światła wpadającego do aparatu, można powiedzieć, że przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza dwa razy
więcej światła niż przysłona f/8. Podobnie migawka 1/60s wpuszcza dwa razy więcej światła niż
migawka 1/125 s.
Ustawienie czasu otwarcia migawki i wielkości przysłony zawsze musi być wzajemnie skorelowane.
Załóżmy przykład, że parametry prawidłowej ekspozycji przy danym ujęciu wynoszą odpowiednio 1/60
s i f/6.6. Chcąc w tych samych warunkach oświetlenia sfotografować poruszający się obiekt, skracamy
czas otwarcia migawki do 1/125 s. Wówczas, aby zachować optymalne zrównoważenie parametrów
ekspozycji, musimy dopasować przysłonę, zmieniając jej wartość dokładnie o tyle samo, o ile zmienił
się czas otwarcia migawki. Dlatego też w tym przypadku należy dwukrotnie zwiększyć otwór
przysłony, zmniejszając jej liczbę na f/4, o jeden stopień. Ponieważ przysłona o liczbie f/4 wpuszcza
dwukrotnie więcej światła niż przysłona o liczbie f/5.6, optymalne parametry ekspozycji zostaną
zachowane.
Głębia ostrości jest jednym z podstawowych pojęć w fotografii. Terminem tym określa się
strefę, w której obiekty uwidocznione na zdjęciu są ostre.
Głębia ostrości
Pojęcie głębi ostrości odnosi się do strefy ostrego
odwzorowania, która rozciąga się przed i za
punktem, względem którego ustawiona jest ostrość.
Głębia ostrości zmienia się odwrotnie
proporcjonalnie do wielkości otworu przysłony.
Znaczy to, że przy szeroko otwartej przysłonie, np. o
liczbie f/1.8, głębia ostrości jest niewielka. Natomiast
przy mocno przymkniętej przysłonie, np. f/16, prawie
wszystkie obiekty, widoczne czy to na pierwszym,
czy na dalszych planach, będą ostro odwzorowane.
Tak jak przy wyborze czasu otwarcia migawki
bierzemy pod uwagę prędkość poruszających się
obiektów, tak przy ustawianiu przysłony kierujemy
się głębią ostrości, którą chcemy uzyskać. Rzecz
jasna, warunki ujęcia nie zawsze umożliwiają duży
wybór ustawień. Fotografując mecz koszykówki
musimy ustawić krótki czas otwarcia migawki - i
zadowolić się niewielką głębią ostrości. Ale przy
fotografowaniu ogrodu pełnego kwiatów duża głębia
ostrości na pewno będzie ważniejsza. Należy
pamiętać, że strefa głębi ostrości nie jest
równomiernie rozłożona wokół punktu, na który
ustawiamy ostrość aparatu. Mniej więcej jedna
trzecia obszaru głębi ostrości przypada na
przestrzeń przed tym punktem, a pozostałe dwie
trzecie na strefę znajdującą się za nim. Może się
zdarzyć, że nie wszystkie elementy kadru zmieszczą się w strefie objętej głębią ostrości. Można wtedy
ustawić ostrość na odległość trochę większą, niż ta, w której znajduje się fotografowany obiekt.
Wówczas prawdopodobnie głębia ostrości obejmie wszystko.
Podstawowe techniki: Ogniskowa i kąt widzenia
W każdej sytuacji mamy do wyboru wiele różnych ujęć.
Głębia ostrości i obiektywy
Użycie obiektywu o długiej ogniskowej zmniejsza
głębię ostrości. Korzystając więc z teleobiektywów
należy dokładnie ustawiać ostrość. Obiektywy
szerokokątne zaś mają bardzo dużą głębię ostrości.
Precyzyjne ustawienie ostrości nie jest więc aż takie
istotne jeśli używamy obiektywu szerokokątnego.
Prawie wszystkie elementy kadru fotografowane
obiektywem o ogniskowej 28 mm w jasny, słoneczny
dzień, będą ostro i wyraz
nie odzwierciedlone. Jeśli
jednak używamy teleobiektywu przy słabym
oświetleniu, może to już wymagać zwiększonej
ostrożności i precyzji.
Głębia ostrości i odległość od fotografowanego
obiektu
Głębia ostrości zmienia się wraz ze zmianą
odległości z jakiej robimy zdjęcie. Oznacza to, że
przy niezmiennych parametrach ekspozycji obiekty
znajdujące się w oddaleniu będą miały
porównywalnie większą głębię ostrości niż elementy
znajdujące się bliżej aparatu. Wyjaśnia to, dlaczego
na fotografii krajobrazu wykonanej z ostrością
ustawioną na nieskończoność, pola, drzewa, odległe
góry, a nawet obłoki są wyraz
nie widoczne. Dlatego
też głębia ostrości, którą dysponujemy robiąc
zbliżenia, jest zazwyczaj o wiele mniejsza niż można
przypuszczać.
Najważniejsza decyzja
Najważniejsze w fotografii jest zrozumienie
zależności pomiędzy czasem otwarcia migawki a
wielkością przysłony. W danych warunkach
oświetleniowych prawie zawsze mamy do wyboru
kilka różnych kombinacji tych dwóch zmiennych.
Wybranie krótszego czasu ekspozycji pociągnie za
sobą nastawienie większego otworu przysłony, a
zarazem zmniejszenie głębi ostrości. Czasem o to
nam właśnie chodzi, często jednak nie tego
oczekujemy. Dlatego też robiąc zdjęcia zawsze
powinniśmy pamiętać o tych dwóch parametrach.
Jak dużą głębię ostrości zamierzamy osiągnąć? Jaki
czas otwarcia migawki będzie potrzebny, aby
uzyskać ostre zdjęcie? Znajomość odpowiedzi na te
pytania na pewno pomoże nam poprawić jakość
naszych fotografii.
Czas otwarcia migawki, liczba przysłony i
ogniskowa
Ogniskowa obiektywu ma niewątpliwie wpływ na
rodzaj wykonywanego zdjęcia. Od niej zależy też kąt
widzenia oraz głębia ostrości. Powyższe przykłady
pokazują to samo ujęcie sfotografowane różnymi obiektywami. Odległość modelki była różna, aby
zachować wielkość fotografowanych obiektów. Możemy tu przede wszystkim zauważyć różnice w tle,
jednak zmiany w perspektywie także są widoczne.
Podstawowe techniki: Czas otwarcia migawki, liczba przysłony i czułość filmu
Czułość filmu jest trzecią najważniejszą wielkością, która ma wpływ na ekspozycję.
Nowoczesny filmy o wysokiej czułości ułatwiają dobór filmu w zależności od warunków.
Co to znaczy, że film jest wysokoczuły?
Zależność pomiędzy czasem otwarcia migawki a wielkością przysłony została już wyjaśniona.
Pozostaje jednak jeszcze jeden parametr, o którym należy pamiętać: czułość filmu. Wielkość ta
odzwierciedla wrażliwość filmu fotograficznego na światło.
Nawet jeśli znajdziemy się w sytuacji, w której wybrana przez nas kombinacja czasu otwarcia migawki
i liczby przysłony jest nieprawidłowa ze względu na warunki oświetleniowe, nie oznacza to, że
wszystko stracone. Możemy rozwiązać ten problem używając filmu o większej czułości. Jak już
wspomniano, sąsiadujące wartości czasu otwarcia migawki i liczby przysłony różnią się od siebie o
jeden stopień. Ekspozycja z czasem 1/250 s jest dwukrotnie krótsza od ekspozycji 1/125 s, a
przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza do aparatu dwa razy więcej światła, niż przysłona oznaczona jako
f/8. W obu przypadkach możemy mówić o różnicy jednego stopnia. Filmy różnią się od siebie w ten
sam sposób. Przy takich samych parametrach ekspozycji, film ISO 100 wymaga dwukrotnie więcej
światła niż film ISO 200 - jest to różnica jednego stopnia. Dlatego też używając filmu ISO 200 możemy
osiągnąć trochę większą głębię ostrości lub też nastawić trochę krótszy czas otwarcia migawki niż w
przypadku filmu o mniejszej czułości.
Rodzaje i czułość filmów
Rodzaj filmu i jego czułość są oczywiście bardzo ważne w fotografii. Filmy dzielimy na czarno-białe i
barwne, a także na negatywowe (do odbitek) i pozytywowe (do przezroczy). Pozytywowe filmy
fotograficzne mogą dać trochę lepsze efekty, choć z drugiej strony filmy negatywowe są zazwyczaj
mniej wrażliwe na błędy, gdyż w procesie wywoływania odbitek można jeszcze wpłynąć na ich
końcową jakość, nawet jeśli powstają z niedoskonałego negatywu. Jeśli chodzi o filmy do przezroczy
(pozytywowe), kontrola nad zdjęciem kończy się w momencie naciśnięcia spustu migawki.
Czułość filmu jest kolejną wielkością, z którą należy się zapoznać. Filmy o czułości z zakresu od ISO
64 do ISO 400 są szeroko dostępne, a filmy o wyższej czułości można znalez
ć w specjalistycznych
sklepach fotograficznych. Jednostki ISO określają standardową skalę światłoczułości. ISO 64 oznacza
stosunkowo niską czułość, ISO 400 to czułość dość wysoka. Wysokoczuły film wymaga mniej światła
podczas ekspozycji, więc umożliwia większą tolerancję naświetlania w różnych sytuacjach.
Wysokoczułe filmy mają jednak tendencję do większej "ziarnistości". Odwzorowany przy ich użyciu
obraz jest mniej ostry, zwłaszcza jeśli odbitkę powiększono
Wszystkie poniższe kombinacje dają taką samą ekspozycję.
Czas otwarcia migawki (w
1/1500 1/250 1/125 1/60 1/30 1/15 1/8
sek.)
Liczba przysłony (f/stopień) 2.8 4 5.6 8 11 16 22
Produkowane obecnie filmy, również te o wyższej czułości, charakteryzują się tak
wysoką jakością, że większość robiących zdjęcia wybiera film ISO 200, nie martwiąc
się o uzyskanie dobrej jakości zdjęć. Mając jednak na uwadze jakość zdjęć, zawsze
powinniśmy wybierać filmy o możliwie najniższej czułości dopuszczalnej w danych
warunkach oświetlenia.
Porównajmy przez
rocza wykonane na filmach pozytywowych o czułości ISO 64 i ISO
400. Barwy na niskoczułym filmie są bardziej intensywne, a szczegóły wyraz
niejsze.
Jak widać, dobór czułości filmu, jak zresztą wszystko w fotografii, jest sprawą
kompromisu. Istnieją dwa podstawowe typy filmów barwnych: do światła dziennego
oraz do światła sztucznego (kompensujący niedostatek barwy niebieskiej). Film do
światła dziennego nadaje się do robienia zwykłych zdjęć w każdych warunkach.
Użyty w pomieszczeniach może spowodować nieznaczną dominantę barwy
czerwonej. Film do światła sztucznego został opracowany z myślą o profesjonalnej
fotografii w warunkach oświetlenia studyjnego, może być jednak z powodzeniem
używany przy zwykłym (żarowym) sztucznym świetle. Natomiast efektem użycia filmu
do światła dziennego we wnętrzach z oświetleniem jarzeniowym jest lekko
zielonkawe zabarwienie obrazu. Można temu zapobiec zakładając na obiektyw
specjalny fioletowy filtr.
Kombinacje czasu otwarcia migawki oraz liczby przysłony z czułością
filmu.
Liczba przysłony Czas otwarcia migawki
22 8 15 30
16 15 30 60
11 30 60 125
8 60 125 250
5.6 125 250 500
4 250 500 1000
2.8 500 100 2000
ISO 100 200 400
Czas otwarcia migawki Liczba przysłony
2000 1.4 2 2.8
1000 2 2.8 4
500 2.8 4 5.6
250 4 5.6 8
125 5.6 8 11
60 8 11 16
30 11 16 22
Podstawowe techniki: Wprowadzenie do kompozycji i kadrowania
Prawdziwa zabawa zaczyna się, gdy zrozumiemy podstawowe zasady fotografowania.
Nie róbmy zdjęcia ot tak, skomponujmy je
Oprócz ostrości i parametrów ekspozycji, najważniejsza w fotografii jest kompozycja. Jest to jednak
czynnik wymykający się jednoznacznym, wiążącym regułom. W rzeczywistości każdą scenę można
przedstawić na różnych, ale jednakowo dobranych kadrach. Można jednak zgodzić się co do jednej
zasady: kompozycja jest dobra, jeżeli zawiera całą "informację" potrzebną do przedstawienia tematu
zdjęcia - i nic poza tym. Zasada ta jest niezwykle istotna. Wiedza o tym, co należy opuścić, jest jedną
z najważniejszych w każdej formie sztuki. Używając lustrzanki jednoobiektywowej bardzo łatwo jest
zawęzić scenę jedynie do pożądanych elementów. Aparat jest przenośny, a dzięki wymiennym
obiektywom, zwłaszcza tym o zmiennej ogniskowej, wybór kąta widzenia nie sprawia najmniejszych
problemów. Bądz
my więc bardziej elastyczni i kreatywni, eksperymentujmy z różnymi położeniami
aparatu i ogniskowymi obiektywów.
Pamiętajmy o świetle
Do tworzenia wspaniałych kompozycji fotograficznych niezbędne jest uprzednie zrozumienie natury
światła. Nasz aparat jest prawdopodobnie bardziej wyczulony na obecność z
ródeł światła i ich wpływ
na obraz fotografowanych obiektów, niż my sami. Na przykład, pragniemy zrobić zdjęcie komuś
stojącemu w promieniach słońca. Umieszczamy fotografowaną osobę tak, aby słońce padało na jej
twarz, gdyż chcemy, by była ona dobrze oświetlona. Niestety, po odebraniu wywołanych odbitek efekt
okazuje się niezadowalający, gdyż osoba na zdjęciu mruży oczy, a jej twarz jest pełna nieprzyjemnych
cieni. Nie było to widoczne podczas robienia zdjęcia, ale aparat wszystko wiernie zarejestrował.
Prawdopodobnie najlepszym sposobem na uniknięcie podobnych problemów jest zdobywanie
doświadczenia na podstawie wcześniejszych prób fotografowania w różnych sytuacjach. Jeśli zdarza
się rzadka okazja wykonania niepowtarzalnej fotografii, warto jest zrobić serię zdjęć, wypróbowując
różne odległości i obiektywy.
Trzymanie aparatu
Większość ludzi przyzwyczaja się do fotografowania w jednej pozycji - na
stojąco. Warto jednak wypróbować ujęcia z różnych pozycji. Bardzo ważne
jest stabilne trzymanie aparatu, zwłaszcza z teleobiektywem, ponieważ
najlżejsze nawet poruszenie spowoduje rozmazanie obrazu. Jeżeli nie
dysponujemy statywem to szczególnie przy długich czasach otwarcia
migawki, należy tak ustawić aparat, aby nie poruszył się w momencie
ekspozycji. Fotografując na siedząco możemy zapewnić lepszą stabilność
opierając łokcie o nogi lub kolana. Znalezienie pewnego, mocnego oparcia
przed naciśnięciem spustu migawki jest bardzo istotne. Pozycja leżąca
również zapewnia stabilne podparcie, ponieważ ramiona tworzą naturalny
"statyw". Jest to często najlepszy sposób fotografowania zwierząt żyjących
na wolności. Czasami wsparcie się o płot lub trzymanie aparatu opartego o
ścianę zapewni stabilność wystarczającą do fotografowania, także i przy
dłuższym czasie otwarcia migawki. Kolejny sposób na uniknięcie
poruszenia to użycie samowyzwalacza po uprzednim ustawieniu wszystkich
parametrów zdjęcia i wycelowaniu aparatu. Pozwala to skoncentrować
uwagę jedynie na zapewnieniu stabilnej pozycji. Jak zawsze w fotografii,
wszystko polega na zrozumieniu co należy zrobić, aby osiągnąć
zamierzone efekty.