DSC03310 (4)

62 Hinduizm

dharma. Jak mogliśmy się już przekonać, dharma stanom ważną ideę w hinduizmie i oznacza porządek, prawo, ob* wiązek oraz prawdę. Mężczyźni mieli przestrzegać własn* dharmy odpowiednio do swojego stanu (warny) oraz etapu życia (osramy) - stąd termin warnaśramadharma. Wspólny obowiązkiem wszystkich było utrzymywanie porządku społecznego w świecie oraz więzi między ludźmi a bogami, choć każdy inaczej realizował swoją służbę dharmie. Głównym tekstem, w którym zostały skodyflkowanek te obowiązki (również obowiązki kobiet), było Manusmryti, w Ramajan* Walmikiego zaś widzimy, jak dharma realizuje się poprze słuszne decyzje i czyny Ramy, jego ojca, braci oraz lojalnego wyznawcy Hanumanta. Każdy podąża własną ścieżką, realizując właściwy porządek społeczeństwa, do którego należy.

Ramajana, podobnie jak druga wielka epopeja Mahabha-rata, jest opowieścią o społeczności wojowników. Bramini i asceci odgrywają w niej rolę, lecz ma ona podrzędne znaczenie w stosunku do ról odgrywanych przez rodzinę panującą w Ajodhji oraz przez wojowników — małpy i demony. Ramajana to zarówno studium władzy królewskiej,¹aak i ludzkich ról oraz związków.

Dlaczego Daśaratha realizuje prośbę Kajkeji i skazuje Ramę na wygnanie, mimo iż działa w ten sposób na szkodę interesów Ajodhji, i dlaczego Rama na to przystaje, wiedząc przecież, że to jego obywatele miasta pragną mieć za króla? Właściwy porządek jest zbudowany na życiu w prawdzie oraz na posłuszeństwie. Daśaratha jako mąż i władcą nie może złamać swojej obietnicy, a Rama, jego syn, musi posłusznie zaakceptować decyzje ojca. Rama rozumie swoje wygnanie jako przeznaczenie i sprzecza się z oburzony® Lakszmaną, podkreślając, że słowa ojca są dlań wiążąjp Skontrastowane z niechęcią brata do zaakceptowarlfjB tej sytuacji, postępowanie Ramy stawiane jest za przykład, M

Zachowanie Sity oraz jej więź z Ramą stanowią dalszą okazję do wypełniania dharmy. Od kobiety nie oczekuje się wypełniania wamaśramadhartny, musi ona jedynie spełnić Swój obowiązek jako córka, a następnie żona (stridharmaj. Podj2B

Boscy bohaterowie: tradycja epicka 63

Ipizez Sitę decyzja, aby mimo jego protestów towarzyszyć I Ramie na wygnaniu oraz jej wierne postępowanie podczas f ipobytu na dworze Rawany stanowią właściwe działanie odda-|nej, spełniającej swe obowiązki żony (.dharmapatni). [Dlaczego zatem Rama, zobaczywszy dowód niewinności Sity podczas próby ognia, skazuje ją na wygnanie wkrótce w przybyciu do Ajodhji? Zachodnim czytelnikom przyzwyczajonym do romantycznych zakończeń może się to wyda-Iwać okrutne. Ale w obrębie hinduskiego uniwersum pierwszo-iplanową rolę odgrywają nie pragnienia jednostki, lecz ■właściwy ład społeczny. Rama musi myśleć i działać zgod-nie ze swą królewską dharmą. Musi postawić tę rolę ponad swoimi osobistymi zamiarami czy też wiarą w cnotliwość 1 Sity. Niewywiązanie się przez Ramę z obowiązku ochrony I własnej żony przed Rawaną oraz a dharma, czyli chaos, wywołały zwątpienie w umysłach jego poddanych, a zatem jego podstawowym obowiązkiem, mimo że wie o niewinności ■żony, stało się uspokojenie tych obaw oraz zapobieżenie niepokojom społecznym. W Ramajatiie Walmikiego Rama do końca jest królem idealnym, choć nieszczęśliwym. Czy i też prawie do końca, bo w miarę jak opowieść zbliża się do mnału, Rama zaczyna być określany jako inkamacja (awatara) wielkiego boga Wisznu. Podobnie jak Kryszna w Aiahabha-racie_y Rama pojawia się w świecie jako Bóg w ludzkiej postaci, aby pokonać siły adharmy i dać przykład właściwego postępowania (zob. rozdział 5).

Sita, Dewi oraz boginie

Pierwszy kuzyni

Ja: ,

Drugi kuzyn: Ja: .

Trzeci kuzyni

Ja:

Dlaczego nie odegramy walki między królem Ramą i królem demonów Rawaną?

Mogę zagrać Ramę?

Nie, jesteś dziewczynką.

To tylko zabawa.

Dlaczego nie zagrasz żony Ramy, dobrej królowej Sity?

pnedeż Sita nic nie robi. Ona jest tylko... dobra.