DSC03545 (6)

i ryc. 25). Niektóre niezbyt jeszcze wykończone okładziny posiadały na końcach pojedyncze otwory (ryc. 21, e i ryc. 24, g) o średnicach: 0,18, 0,19, 0.2 (2X), 0,23 (2X), 0,25, 0,27 i 0,28 cm.

Dwa kawałki półwytworów mają jakby próbny ornament. Fragment z pracowni nr 1 z warstwy II ma poprzeczne żłobki a kawałek z warstwy V pracowni nr 2 jest zdobiony gęstą ukośną krateczką.

Całkowicie zachowane półwytwory okładzin zestawiliśmy w tabl. 10. Olbrzymia większość była jednak uszkodzona w procesie produkcji. Uszkodzenia te warto bliżej scharakteryzować, gdyż na ich podstawie można zrekonstruować niektóre szczegóły techniki wyrobu. Większość półwytworów ma ułamane końce lub nosi ślady przełamania mniej więcej w połowie długości (ryc. 9, a—d, ryc. 17, a—d, ryc. 21, h—l i ryc. 25, c). Kilkadziesiąt okazów jest popękanych w poprzek w jednym lub więcej miejscach. jakby na skutek dużego nacisku (ryc. 8, d i ryc. 17, c—d). Dotyczy to szczególnie egzemplarzy wygiętych.

Kończąc charakterystykę półwytworów okładzin warto scharakteryzować niektóre cechy metryczne. Szerokości mieściły się w granicach 0,9—2.1 cm (najwięcej 1,2—1,5 cm), a grubości wahały się od 0,25— —0,74 cm (najwięcej powyżej 0,5 cm).

9. Ucięte końce półwytworów okładzin

Przy dopasowywaniu pary okładzin do jednego grzebienia zachodziła często konieczność ucinania końców (ryc. 36). Zachowane ślady wskazują, że stosowano do tego celu piłki dające szparki mierzące 0,07, 0,09 i 0,1 cm. Przy tej czynności piłkę prowadzono poziomo lub ukośnie do płaszczyzny półwytworów (ryc. 9,f i ryc. 17, h). Przy odcinaniu końców okładzin dosyć często stosowano także nacinanie nożem i odłamy wanie (ryc. 17, f i ryc. 21 ,g). W wyniku opisanych czynności powstawały charakterystyczne odpady posiadające 0,5—3 cm długości. Występowały we wszystkich poziomach obydwu pracowni (tabl. 1).

10—11. Półwytwory płytek zębatych do grzebieni Wśród półwytworów płytek zębatych możemy wyróżnić dwa rodzaje: a) okazy jeszcze nie ukończone i b) egzemplarze ukończone, gotowe do złączenia z okładzinami ale jeszcze bez ząbków. Obydwa rodzaje zasługują na oddzielne potraktowanie.

a) Półproduktem wyjściowym do wyrobu płytek są walcowate klocki (patrz niżej), z których na skutek oddzielenia kompakty uzyskiwano prostokątne na ogół płytki, przeznaczone do dalszej obróbki. Wśród zebranych płytek część stanowią okazy posiadające jeszcze korę (ryc. 10, a—b, ryc. 18, a—b, ryc. 16, a—b i ryc. 27, a) i usuniętą całkowicie lub częściowo spongiosę. Większość jednak ma już całkowicie usuniętą spongiosę, czę-

Ryc. 10. Pracownia nr 1 w warstwie m. Półwytwory płytek zębatych do grzebieni — kolejne fazy obróbki.

245