DSC03816

Trzecim objawem osiowym schizofrenii jest rozszczepienie osobowości dochodzące w dalszym nasileniu do roska-jarzenia myślenia i do rozpadu osobowości. Zawartość osobowości i jej stałe integrowanie dokonuje się w kontakcie z rzeczywistością, która nadaje każdej osobowości wyraźniej określone granice. Jeśli kontaktu realnego przez dłuższy czas brak, wtedy brak też kształtującej osobowość aprobaty', lub dezaprobaty i wtedy stopniowo zaciera się poczucie integralności i odrębności osobowości własnej. W tej sytuacji jak gdyby autonomizują się różne postawy osobowości i powstaje rozszczepienie, a dalej często uczucie rozdwojenia się osobowości, albo nawet jej zwielokrotnienia. To znowu doprowadza do wewnętrznych dialogów, do uczucia owładnięcia, albo ambi-toalencji emocjonalnej, ambirendencji i ambisentencji. Rozszczepienie może spowodować zaburzenie toku i treści myślenia. Pojawiają się trudności w konstruowaniu zdań, trudności w dobieraniu słów, żeby określić to, co w danej chwili przeżywa. Chory tworzy neologiztny, to jest nowe słowa, czasem będące zlepkiem kilku innych słów potrzebnych mu na określenie jakiegoś czasem niezrozumiałego działania, sytuacji lub przedmiotu. Powstają też dziwaczne sformułowania np. zamiast „karmiłem zwięrzęta domowe”, chory mówi: „czyniłem zwierzętonakarmialność domową”.

Niekiedy rozszczepienie osobowości i rozkojarzenic myślenia jest nieznaczne przez długi czas, a niekiedy w ostrym przebiegu choroby dochodzi szybko do rozszczepienia i rozpadu osobowości.

21. INNE OBJAWY CHARAKTERYSTYCZNE DLA SCHIZOFRENII

Schizofrenia często rozpoczyna się objawami zwiastującymi w postaci zespołów rzekomonerwicowych. Niekiedy początek choroby poprzedza nagłe, dziwne zachowanie się bez zrozumiałej również podmiotowo motywacji, czyli — jak to Brzezicki określił — „zachowanie się wbrew oczekiwaniu” i nazwał ten wstępny, lub zwiastunowy objaw paragnomen. Bywa, że początek jest ostry, szczególnie w postaciach katatoniczncj lub urojeniowej, niekiedy bywa wtedy podwyższona temperatura ciała. Częściej proces chorobowy rozwija się stopniowo nasileniem się objawów osiowych, spadkiem zainteresowań, spadkiem napędu ruchowego, niechęcią i niezdolnością

|K do pracy i nauki, odmową kontaktowania się z ludźmi. Dość często W bywają też różnego rodzaju iluzje i halucynacje, najczęściej słu-* chowe, rzadziej wzrokowe, ale także smakowe, dotykowe, węchowe i czucia ustrojowego. Myślenie często bywa zaburzone, dereistyczne, nic liczące się w sądach z obiektywną rzeczywistością. Wśród uroień najczęściej zdarzają się urojenia prześladowcze, urojenia zazdrości, urojenia hipochondryczne. Urojenia prześladowcze nieraz mają szczególny charakter i występują w formie urojeń odnoszących bądź oddziaływania. Urojenia odnoszące polegają na tym, że chory ma i wrażenie, żc wszystko co się dokoła niego dzieje ma z nim jakiś I związek i coś szczególnego oznacza. Jeśli wyjrzy przez okno i zobaczy idącą grupkę ludzi, to ma wrażenie, że ci ludzie mówią coś o nim. Jeśli zapalają się uliczne latarnie o zmierzchu, to chory taki odbiera to jako jakiś sygnał informujący całe miasto o nim, że w tej chwili się tu znajduje. Bywa, że chory odnosi specjalnie do siebie różne zdania z arykułów prasy codziennej, bądź wypowiedzi radiowe, w których dopatruje się specjalnie do niego skierowanych aluzji. Urojenia oddziaływania polegają na przekonaniu, że ludzie lub istoty nieznane oddziaływują na niego, za pomocą specjalnych urządzeń różnego rodzaju prądami, laserami, fluidami i to często . z dużej odległości. Tymi oddziaływaniami sprawiają, że zatrzymują I mu się myśli, albo nasyłają mu specjalne myśli dręczące, wywołują i erotyczne podniecenie, wytwarzają dokoła niego przykre zapachy, | odbierają tlen z powietrza, kłują go, powodują wzdęcia itd. Chorzy nie dbają o swój wygląd, nawet niechętnie myją się. Bywa, że wy-kazują nadmierną troskę o swój wygląd i o stan zdrowia. Zdarzają | się chore matki, które miewają urojenia, że ich dzieciom grozi nie-j bezpieczna choroba i prowadzą dzieci od lekarza do lekarza, mimo I zapewnień, że dzieci są zdrowe. W zakresie reakcji na różne sy-■ tuacje zdarzają się reakcje emocjonalne niedostosowane — paraty-mie, tzn., że chory na bodźce sytuacyjne przykre może reagować I śmiechem, a na wesołe płaczem. Nieraz widoczna jest zaburzona mimika. Twarz jest maskowata, bez gry mimicznej. Czasem zda-|    rza się dziwaczne grymasowanie mimiczne. Ruchy pozbawione są

I    wyrazistości, gesty nienaturalne, pozbawione wdzięku. Dość często

można stwierdzić u schizofreników zaburzenia równowagi wegetatywnej. Przejawia się to np. nadmiernym rozszerzeniem lub zwężeniem źrenic, sinośdą rąk i stóp, czasem czyracznośdą skóry, płytkością oddychania, zaburzeniami łaknienia — odmową przyj nowa-