widzenia Jcryterium systemowego ogół zmian organizacyjnych można podzielić na:
rStrukturalne (zachodzące w podsystemie technicznym organizacji, np. łączenie komórek organizacyjnych),
• funkcjonalne (zachodzące w podsystemie społecznym, np. zmiana trybu planowania zadań),
• behawioralne (zachodzące w podsystemie społecznym, np. poprawa dyscypliny pracy).
Uwzględnienie innych kryteriów pozwala na wyodrębnienie np. następujących typów zmian:
• istotność zmiany (rzeczywiste i pozorne),
• ugruntowanie poznawcze (racjonalne, nieracjonalne),
• ocena utylitarna (sprawne, niesprawne),
• skuteczność (doskonalące, zubożające),
i sterowalność (planowane, nieplanowane),
• udział sprawczy człowieka (zamierzone, niezamierzone).
Zmiana organizacyjna, która ma charakter zmiany rzeczywistej, sprawczej i doskonalącej nosi nazwę usprawnienia organizacyjnego.
W procesie zarządzania dominujące znaczenie mają zmiany planowane, które są zmianami zamierzonymi i sterowanymi. Dokonywanie zmiany planowanej składa się z dwóch faz, z których każda składa się z kilku etapów:
(faza przygotowania: (konkretyzacja celu, praca badawcza, projektowanie zmiany, pozyskiwanie zasobów),
•faza realizacji^ wdrożenie, korygowanie, ocena).
Etap konkretyzacji celu polega na takim przeformułowaniu ogólnego celu zmiany (usprawnienie organizacji), by mógł stanowić podstawę planowania konkretnych czynności organiza-