DSC03994

MltlTnttl A MA nAN

opracowane m. tu, nu poiltilfiwio wntonków wynikających •/. badań geo-morfologicznych i dokUdnlejłMj mmli/.y odiiiontąć naturalnych i Kztucz-uyeh. W H>23 i' M. 1 ini!inow«lu okroili) symbolami L3 i L* dwa zlodowacenia, których obecność uważni za udowodnioną występowaniem unit dolną Winią zntmyoh już dawniej osadów zastawkowych pomiędzy dwoma poziomami osadów lodowcowych. Później autor ten (M. Limanowski, 1932) wysunął pogląd o obecności na Niżu Polskim śladów zlodowacenia jeszcze młodszego od L<, które nazwał L₅. W 1922 r. Ludomir Sawicki, m. in, na podstawie znajomości położenia moren czołowych i analizy całości zjawisk geologicznych, również przedstawił pogląd o trzech zlodowaceniach w czwartorzędzie polskim i nazwał te zlodowacenia południowym, środlcowopolskim i północnym.

Ścisłe kryteria paleontologiczne podziału czwartorzędu zastosował W. Szafer (1928), wydzielając w plejstocenie trzy zlodowacenia: Cra-covien, Varsovien I i Varsovien II oraz przedzielające je dwa okresy interglacjalne, starszy — Masovien I i młodszy — Masovien II. Podstawą takiego podziału był odmienny rozwój flory w każdym z inter-glacjałów. Nieco później W, Szafer (1931) uznał za udowodnioną obecność jeszcze jednego interglacjału, który nazwał Sandomirien i poprzedzającego go najstarszego zlodowacenia — Jaroslavien.

Podziały M. Limanowskiego, Ludomira Sawickiego, a zwłaszcza W. Szafera były najczęściej stosowane w Polsce i w nich mają swój początek obecnie używane podziały plejstocenu.

Do 1939 r. publikowano także inne poglądy, np. B. Halicki (1932a), opierając się na uaktualnionych kryteriach geomorfologicznych przedstawił podział plejstocenu na trzy interglacjały i cztery zlodowacenia, a Ludwik Sawicki (1934) próbował uzasadnić podział na sześć, a nawet na siedem (Ludwik Sawicki, 1937) zlodowaceń.

Tak skrajnym poglądom poliglacjalistycznym można przeciwstawić równie skrajne ówczesne koncepcje monoglacjalistyczne bądź do nich zbliżone. Rozwijał je głównie S. Lencewicz (1927), próbując wytłumaczyć występującą w wielu profilach skomplikowaną sekwencję warstw wielkimi oscylacjami jednego i tego samego lądolodu skandynawskiego.

Ponowny, gwałtowny rozwój badań czwartorzędu rozpoczął się w kraju po 1945 r. Na początku lat pięćdziesiątych, głównie wskutek konieczności sporządzenia przeglądowych map geologicznych obszaru kraju, ukazało się wiele podstawowych dla stratygrafii opracowań opublikowanych pod redakcją E. Ruhlego w wydawnictwach Instytutu Geologicznego. W wyniku prowadzonych z dużym rozmachem prac wiertniczych poznano wiele nowych, ważnych profilów zawierających szczątki flory i fauny. Umożliwiło to opracowanie nowych syntez stratygraficznych; syntezę taką przedstawił ponownie W. Szafer (1953). Podział ten różnił się od opublikowanego dwadzieścia lat wcześniej ujęciem stratygrafii dolnej części czwartorzędu, a także zastosowaną nomenklaturą. W. Szafer zlodowacenia nazwał: szczecińskim, krakowskim, środkowopolskim i bałtyckim, a interglacjały: tegeleńskim, mazowieckim albo wielkim oraz eemskim. Podział taki zastosował E. Passendorfer (1956) w przeglądzie czwartorzędu polskiego.

Nieco wcześniej B. Halicki (1946, 1949a, 1950, 1951a, b) przedstawił głównie na podstawie szczegółowej znajomości wielu profilów z doliny