CCF20090831071

118 Świadomość

jest ani dniem.) ani nocą. Tenjego innobyt nic ma nań żadnego wpływu. Taką zaś prostą niczłożoność, która istnieje dzięki negacji, która nie jest ani tym, ani ; tamtym, ale czymś, co nie jest żadnym „tym oto^u (ein \ Mcktdieses), a jednocześnie może być i tym, i tam-. tym — nazywamy czymś ogólnym. To, co ogólne, jest przeto w istocie rzeczy prawdą pewności zmysłowej ¹.

Także w mowie naszej to, co zmysłowe, wypowiadamy jako coś ogólnego. Kiedy mówimy: „To oto“ (Dieses), to znaczy „to oto ogólne“ (das allgemeine Diese); kiedy mówimy: „ono istnieje“, mówimy o bycie w ogóle. Oczywiście nie wyobrażamy sobie ani „ogólnego tego oto", ani bytu w ogóle, ale wypowiadamy to, co ogólne; albo formułując to samo inaczej: to, co wypowiadamy w mowie, nie jest wcale zgodne z naszym o tym mniemaniem (Meirnng) w ramach pewności zmysłowej. Mowa jest jednak, jak widzimy, prawdziwsza; w niej sami bezpośrednio obalamy nasze mniemanie. Wobec ; tego jednak, że to, co ogólne, stanom prawdę zmysłowej ^: pewności, a mowa tylko tę prawdę wyraża, nie jest I w ogóle możliwe, byśmy ten czy inny byt zmysłowy i będący przedmiotem naszego mniemania (das wir meinen) mogli w ogóle kiedykolwiek wyrazić słowami.

Tak samo rzecz się ma z drugą formą „tego oto", mianowicie z określeniem „tu“. Załóżmy, że owym „tu“ jest na przykład drzewo. Kiedy się odwracam, prawda ta znika i zamienia się w coś przeciwnego:

owym    nie jest juz drzewo, lecz jest nim dom. Samo

„tu“ nie znika, lecz jest dalej mimo zniknięcia domu, drzewa itd., obojętne wobec tego czy jest domem, czy grzewem. To oto ukazuje się więc znowu zapośredni-czoną prostą niezłożonośdą, czyli czymś ogólnym ².

Tak więc dla zmysłowej pewności, która sama wykazuje, że prawdą jej przedmiotu jest to, co ogólne, jej istotą pozostaje czysty byt, ale nie jako coś bezpo-średniego, lecz jako coś, dla czego istotnym momentem jest negacja i zapośredniczenie. Nie jest to więc byt Zgodny z mszym mniemaniem, lecz byt wraz z tym określeniem, że jest abstrakcją, czyli czystą ogólnością. I tylko nasze mniemanie, dla którego prawdą zmysłowej pewności nie jest ogólność, pozostało jeszcze jako przeciwstawne temu pustemu czy obojętnemu „teraz" i „tu".

Jeśli teraz stosunek między wiedzą a przedmiotem, jak przedstawiał się on nam poprzednio, porównamy ze stosunkiem, jaki ukazał się nam w tym wyniku [naszych rozważań], zobaczymy, że cała sprawa się odwróciła. Przedmiot, który miał być czymś istotnym, stał się teraz nieistotnym momentem zmysłowej pewności. Ogólność bowiem, w którą zamienił się przedmiot, w^T niczym nie przypomina już sposobu, w jaki przedmiot miał być istotny dla pewności zmysłowej; pewność zawarta jest teraz w czynniku przeciwstawnym, mianowicie w wiedzy, która przedtem była czymś nieistotnym. Prawda pewności zmysłowej, jest teraz w przedmiocie jako moim przedmiocie, czyli w [moim] mniemaniu ³;

10

1

Nasza pierwsza bezpośrednia postać wiedzy — pewność zmysłowa — okazując się w swym ruchu dialektycznym niezgodna ze swym przedmiotem, zmienia również i sam przedmiot; jej przedmiotem (jej „prawdą") staje się nie bezpośrednie jednostkowe „to oto teraz", lecz zapośredniczona (utworzona dzięki — „za pośrednictwem" — negacji jednostkowości) — ogólność.

2

Ta sama dialektyka, co z „teraz". „Tu“ staje się czymś ogólnym.

3

W oryginale jest ta niemożliwa do oddania po polsku gra siów związana z podobieństwem wyrazów „mój" (= mein) i „mniemać" (= meinen). Zdanie to brzmi po niemiecku: „Ihre Wabrheit ist in dcm Gegenstande ais meinem Gegenstande, oder im Meinen“.

. Hegel — Fenomenologia ducha