DSC04023

stawie tmiUlf.y profilów reporowyeh nnwi/j/.uj/i do klasyfikacji wedłuj K, w. Sftimcera, zmodyfikowanej prze/. K. Htllilijgo (11173), Zesla wienę porównawcze, poparte danymi paleobotunicznymi, palcozoologicznymij aroheologleanyml i wynikami badań metodą radiowi,-gin, pozwoliło na stwierdzenie, że na Nizinie Śląskiej i w Sudetach wraz z przedgórzem w strefach dolinnych i miedzy rzeczach występują osady dwu wielkich zlodowaceń skandynawskich.

Podobny zasięg w Sudetach miał stadiał młodszy zlodowacenia po-! łudniowopolskiego i stadiał maksymalny (odry) zlodowacenia środkowej polskiego. Wymienione obszary podlegały denudacji i akumulacji, bęj dąc w zasięgu trzech różnowiekowych stref peryglacjalnych związanych) ze zlodowaceniem najstarszym, stadiałem warty i zlodowaceniem półą nocnopolskim. Równie istotne zmiany w kształtowaniu się osadów i rotą woju form zachodziły w odpowiednich okresach interglacjalnych, inter-j stadialnych i interfazowych.

Strefa położona na południe od granic zlodowaceń charakteryzuje! się obecnością pokryw blokowych i gruzowych. Pokrywy te są trój4 dzielne. Jedna z nich w obniżeniach śródgórskich zapada pod morenęj denną i osady zastoiskowe zlodowacenia południowopolskiego, druga i trzecia wkraczają na glinę zwałową i osady wodnolodowcowe wiekq zlodowacenia środkowopołskiego.

Ogólnie w wyniku przewagi akumulacji nad erozją poza obszareni Sudetów, tj. w znacznej części przedgórza i na całej Nizinie Śląskiej,, można stwierdzić stopniowe wypełnianie starych głębokich dolin i pod-j wyższanie międzyrzeczy. Analiza osadów w profilach reperowych (tab. 2) i innych (fig. 4) prowadzi do wniosku, że pokłady glin zwałowych wy-! ścielały zarówno obszary międzyrzeczy, jak też głębokie obniżenia ^do-! linne. Ten fakt wskazuje na brak „wysokich zasypań” rzecznych, co! miało duże znaczenie dla przebiegu akumulacji w różnych środowiskach sedymentacyjnych przeważającej części południowo-zachodniej Polski.,

KARPATY I KOTLINY PODKARPACKIE

Karpaty fliszowe o przebiegu równoleżnikowym (na odcinku polH skim) oraz Kotlina (Nizina) Sandomierska i Kotlina Raciborsko-Oświę-cimska, stanowiące części zapadliska przedkarpackiego, wykazują swoiste cechy ewolucji paleogeograficznej w czwartorzędzie. Ruchy podnoszące trwające nadal w górach warunkowały tendencję do rozcinania i degradacji gór, a okresowe wginanie przedpola sprzyjało akumulacji w kotlinach. W górach występują różnowiekowe serie osadowe, na ogół nieznacznej miąższości, spoczywające na cokołach skalnych, a na przed-i polu gór napotyka się przeważnie osady złożone obok siebie, reprezeffi tujące dłuższe okresy sedymentacyjne. Czwartorzędowe zmiany klimąa tyczne w górach odbijały się w piętrach klimatyczno-roślinnych, w ty-a pach genetycznych oraz w facjach osadów czwartorzędowych. O cechach fizyczno-chemicznych osadów, pochodzących przeważnie z przerób^ wietrzejącego fliszu, decydowała — obok warunków klimatycznych jego litologia (piaskowce, zlepieńce, iłołupki i in.). Przewaga mało od-i pornych skał powoduje, że udział gruboziarnistego materiału w budoJ wie pokryw jest nieznaczny. Lądolód skandynawski oparł się o Karpaljf