DSC04138

\ i.> glebowe ulwonono nu losHuch w intern tiul lale przedwarchińskim. w m K sy.e/ątków kostnych zawartych w deluwiuch określono na 230 000—

>0 000 lut H. 1*. (T. W y souza ń sld - M inkowicz w*. L, Dolecki, 1974). Dla łUrcsUuuu długości całego omawianego zlodowaceniu dodać jeszcze na-l pewien okres nu stadiały przedmaksymalne oraz nieco więcej na ksuuum stadiału mazowiecko-podlaskiego (warty) i dalszy okres za-

iądolodu. Łącznie wieje czas trwania zlodowacenia środkowopol-ku i.o szacować można na około 150 000 lat przypadających w prze-;_Mle około 350 000—200 000 lat B. P.

Ponadto należy podkreślić, że dla analizy stratygraficznej zlodowa-iiia srodkowopolskiego ogromne znaczenie mają metody paleogeomor-Dgiczne. Zastosowanie ich dotyczy osadów zlodowacenia środkowopol-skiego występujących na powierzchni terenu, a także kopalnych powierzchni ich spągu, stropu i powierzchni wewnątrz osadów.

Zlodowacenie środkowopolskie powinno być określone przez podanie dolnej i górnej jego granicy. Przesłanki do ustalenia granic pojawiały sit z chwilą stwierdzenia stanowisk osadów interglacjalnych, które umożliwiły wyodrębnienie okresu poprzedzającego zlodowacenie środkowopolskie, tj. interglacjału mazowieckiego oraz okresu następującego po zlodowaceniu, tj. interglacjału eemskiego.

Zaszeregowanie stratygraficzne osadów zlodowacenia środkowopol-skiego wymaga stosowania coraz nowszych metod badawczych, jak geomorfologiczna, petrograficzna, paleogeograficzna, strukturalna, dynamiczna itp. Niezmiernie ważna okazała się metoda geomorfologiczna, zarówno już w dawniejszych badaniach, jak też i obecnie w powiązaniu z badaniami paleogeograficznymi.

Na podstawie dotychczasowych badań daje się dość ściśle zdefiniować granice lądolodu co najmniej pięciu, a może sześciu stadiałów zlodowacenia środkowopolskiego, z których cztery są znane z osadów występujących na powierzchni terenu (fig. 58).

Pełny profil stratygraficzny osadów zlodowacenia środkowopolskiego nie występuje w jednym miejscu ani nawet w jednym regionie. Może być on skonstruowany przez stopniowe zestawianie wyników drobniejszych prac regionalnych. Równoleżnikowa strefowość w rozwoju osadów i form zlodowacenia środkowopolskiego daje sposobność do rozpatrzenia ich w poszczególnych strefach równocześnie w układzie wiekowym -od ogniw najstarszych do coraz to młodszych. Wyróżnić więc można strefę I — między maksymalnym zasięgiem zlodowacenia a granicą lądolodu stadiału mazowiecko-podlaskiego (warty), strefę II — między maksymalnymi zasięgami lądolodu stadiału mazowiecko-podlaskiego (warty) i północnomazowieckiego, strefę III — między maksymalnymi zasięgami lądolodu stadiałów północnomazowieckiego i stadiału mławskiego oraz strefę IV — na północ od maksymalnego zasięgu lądolodu stadiału mławskiego.

Oprócz tego zarysowuje się zróżnicowanie budowy geologicznej osadów zlodowacenia środkowopolskiego na zachód i na wschód od doliny Wisły.

Pas zachodni obejmuje dobrze zbadane przedpola Gór Swiątokrzy-^skich i Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, dorzecze Pilicy i Warty, okolice Łodzi i Skierniewic, Łęczycy, Kutna i Kłodawy, aż do granicy