DSC04190

ZoołectaH, Ha,.    Ryś. 9.1. Wartość energetyczna ziarna zbóż dla świń i drobiu (K—kukurydza, S—sorgo, P—pszenica,

nzymów paaoito    ^Pz — pszenżyto, Ż — żyto, J — jęczmień, O — owies) (Sokół, 1996)

felę jest witamiji

[arankowaóa bstancji orgii: urowe, a m żyto (w mir z przeżuwa® wielociibóifi r własne fO» włókna sunmt: ni zwieli

rłókna.-przeżrf rókna: praż# i włóka s*^;l! Btrawnośła^

ci włókna, w w energię

awierają

te

Wmm

najwi^

zawiera aż o około 20% mniej energii metabolicznej dla drobiu i świń niż ziarno kukurydzy. Relatywnie niska wartość energetyczna ziarna żyta dla drobiu jest z kolei spowodowana wysoką zawartością substancji antyodżywczych.

Ziarna zbóż są co prawda głównym źródłem energii, ale ze względu na niekiedy duży ich udział w dawkach, zwłaszcza dla zwierząt monogastiycznych, dostarczają też znacznej ilości białka. Białko to jednak charakteryzuje się stosunkowo niską wartością. Spowodowane jest to niedoborem niektóiych aminokwasów, szczegól-nie lizyny i w mniejszym stopniu treoniny, metioniny i tryptofanu. Wartość biologiczna białka (B V biological value) w zależności od gatunku zboża wynosi od okoł<$ 50%_[sorgo, kukurydza, pszenica) do 70-75% (owies, żyto, jęczmień). Ta niska jakość białka, wynikająca bezpośrednio z niedoboru niektórych aminokwasów, bierze się stąd, że w białku zbóż przeważają mniej wartościowe frakcje hiałęk. takie jak prolaminy nżTuteliny, stanowiące od 70 do 90%) Występujące w mniejszości albuminy i globuliny bogatsze w lizynę są zlokalizowane głównie w warstwie aleuronowej i w zarodku, toteż na przykład białko otrąb jest bardziej wartościowe niż białko z całego ziarna.

Z dotychczasowych badań wynika, że poprawy jakości białka zbóż nie można uzyskać na drodze agrotechnicznej, np. przez zwiększenie nawożenia azotowego, powodującego wzrost zawartości budka (ale głównie jego gorszych frakcji), lecz jedynie w -wyniku prac hodowlanych —prowadzących do wytwarzania nowych, ulepszonych odmian zbóż o wyższą zawartości lizyny w białku. W ten sposób wyhodowano na przykład odmiany kukurydzy (Opaąue 2) i jęczmienia (Hiproly), które są znacznie bogatsze w lizynę, a tym samym ich białko ma wyższą wartość biologiczną.

213