DSC04193

- 9 obniżenie wchłaniania sodu wywołane prawdopodobnie działaniem mechani. / cznym; duża masa kałowa i duża wodochłonność pentozanow i pektyn powodują utrudnienie styku jonów sodu z chłonnym nabłonkiem jelitowym dowodem jest to, że sód w dietach zawierających dużą ilość żyta opus2ca organizm razem z kałem, podczas gdy w dietach pozbawionych żyta wydalany jest głównie w moczu.

i Inhibitory enzymów proteolitycznych (trypsyny i chymotrypsyny) stwier-dzano w różnych zbożach, przy czym najwięcej wykazano ich W żyde, a następnie w pszenżycie. Nie ma jednoznacznej opinii co do szkodliwości tyćh związków. Niektórzy przypisują im nawet większe znaczenie w ograniczaniu wartości żywieniowej zbóż niż alkilorezorcynolom, inni z kolei nie potwierdzają tej opinŁ Wydaje się, że nie jest konieczne zwracanie większej uwagi na inhibitory proteaz występujące w zbożach w małej ilości (np. w pszenicy), jednak nie można nie doceniać ich roli, gdy jest ich więcej (np. w życie).

Taniny są to złożone polimery fenolowe, o masie cząsteczkowej powyżej 500, zróżnicowanej budowie chemicznej i właściwościach redukujących. Taniny występują w wielu paszach roślinnych, jak-pp. nasiona-strączkowych i rzepaku. Są też obecne w ziarnie zbóż, m.in. w sorgu i jęczmieniu. Niektóre odmiany sorga mogą zawierać nawet od 3 do 10% tycfTsiftistancji; na tak duże ilośd tanin są odporne jedynie niektóre^zOaeptałaTU odmian uprawnych ilość tanin zwykle nie przekracza 1%. W innych zbożach te ilośd są podobne (jęczmień) lub nawet niższe (pszenica < 0,7%, żyto < 0,55%).

Działanie fizjologiczne tanin występujących w dużym stężeniu polega na koagulacji białek śliny i śluzówki jamy ustnej, co nadaje paszy rierpki smaki obniża jej spożyde. Działanie to polega również na zmniejszaniu przepuszczalnnśri ścian jelita dla składników pokarmowych, podrażnieniu przewodu pokarmowej obniżeniu strawnośd białka przez inhibowanie aktywnośd enzymów trawiennych ijKOrzeniu kojopjleksów g, białkami paszy. W ziarnie jęczmieniaza wartość tanin waha się od, 0,55 do 1,23% i stwierdzono negatywną zależność między idi poziomem a strawnosdą białka jęczmienia u świń.

’ Lektyny, zwane inaczej fitohemagiutyninarni, są to białka pochodzenia nieim-munologicznego wiążące cukry lub glukopróteinypowodujące aglutynagękomó-rek. Występują głównie w nasionach strączkowych, np. w fasoli, jednakże ich obecność stwierdzono także w ziarnie zbóż. Między innymi wyizolowana je z zarodka>pszenicypraz mąki pszennej. Tak jedne, jak i drugie charakteryzować się wlaśdwóśdami aglutynacyjnymi i były termolabilne. Niektórzy fizjologowie przypisują im aglutynację komórek śluzowych przewodu pokarmowego uTudń uczulonych na gluten w pieczywie.

-ttfc-Zanieczyszczenia naturalne. Wartość żywieniowa ziarna zbóż jako paszy jest ograniczana nie tylko występowaniem w nim swoistych, naturalnych substancji wpływających bezpośrednio lub pośrednio na obniżenie strawnośd i wykorzystanie białka, ale również obecnością niektórych naturalnych zanieczyszczeń, które mogą oddziaływać na zmniejszenie spożyda tych pasz i tym samym pogorszenie

Ml

BU

Nijg^r

aft <*>

is

iwink

jawiei®'

iynę, erg zwierząt zawarłoś .ąjkalokh

zwierząt zaburza niemne nościąi może pi częśdd Inną zbóż, są

szych z wytwar tetyzow występ przekra i trichoi

naniu;

pwow

niższa

-msgg

stosów

wtocz

dobrej

podaw

§o,an

216