DSC04253

270 OnUCARY WYSTĘPOWANIA I TRATY(»RAflA

dolin rzecznych przewetnl© brak Je*t oaad6w zarówno interstadiału ja-lickiego jak i stadialu inazowiecko-podlazkiego. Ponadto rozległe pokrywy piaszczyste południowej części regionu świętokrzyskiego ulegały w późniejszych okresach łessotwórczych intensywnej działalności delU-cyjnej niszczącej osady zlodowacenia środkowopolskiego **.

Na obszarze świętokrzyskim nie znaleziono dotąd ani osadów, ani form, których wiek można pewnie paralelizować z młodszymi stadiałs-mi zlodowacenia środkowopolskiego. Jedynym wyjątkiem jest dolina doi' nej Pilicy, gdzie z okresem interstadiału bużańskiego i stadiaŁu północ-nomazowieckiego jest wiązane kolejne wcięcie erozyjne, a następnie wyraźna akumulacja tarasowa (H. Ruszczyńska-Szenajch, 1966a, b).

Interglacjał eemski

Podobnie jak w poprzednich interglacjałach, tak i w interglacjaie eemskim w regionie świętokrzyskim dominowały procesy erozyjno-de-nudacyjne i wietrzeniowo-glebowe oraz odbywała się akumulacja crga-nogeniczna. Rozwój sieci rzecznej w przedoptymalnej części interglacja-łu w większości przypadków zmierzał do odpreparowania starszych założeń dolinnych. W wielu miejscach rzeki interglacjalne były jednak zmuszone do dziedziczenia przepływów z okresu zlodowacenia środkowopolskiego i wówczas wcinały się w podłoże zbudowane ze skał przed-czwartorzędowych. Podczas młodszej, pooptymalnej części interglacjała doliny te ulegały zasypywaniu, aż do utworzenia wyższych poziomów tarasowych związanych już z okresem zlodowacenia północnopolskiego.

Na terenie Gór Świętokrzyskich najbardziej wymownym śladem wymienionych procesów jest rozcięcie erozyjne powierzchni tarasowych z okresu zlodowacenia środkowopolskiego (fig. 19, 35, 39). Dna dolin eemskich znajdują się tu na głębokości 10—20 m poniżej powierzchni tarasów zalewowych. Zapełnianie tych dolin osadami piaszczysto-żwiro-wymi, piaskami i mułkami trwało przez całą pooptymalną część inter-glacjału i było kontynuowane w czasie zlodowacenia północnopolskiego, aż do' utworzenia powierzchni tarasu III (P. Filonowicz, 1972; L. Lindner, 1971b, L. Lindner, J. Braun, 1974; L. Lindner, W. R. Kowalski. 1974; L. Lindner, 19771, 1978). Ślady eemskich procesów wietrzeniowo--glebowych są zachowane pod młodszymi osadami lessowymi w zachodniej i centralnej części Gór Świętokrzyskich (T. Klatka, 1965, 1976; L. Lindner, 197 lb). Również w obrębie gołoborzy łysogórskich stwierdzić można ślady eemskich procesów wietrzeniowych, a być może i glebowych (T. Klatka, 1962). W okresie interglacjału eemskiego w strefach wychodni skał węglanowych Górl Świętokrzyskich nastąpiło także nasi-

²¹ W świetle ostatnich prac (A. Srodoń, 1969; J. Jersak, 1973b; D. Kosmowska--Suffczyńska, K. Szczepanek, 1981) podnoszących okres interstadiału pilickiego do rangi interglacjalnej („interglacjału lubelskiego”), można uznać stadiał mazowiecko--podlaski za odrębne zlodowacenie, dla którego zaproponowano nazwę „zlodowacenie warty” (J. Jersak, 1973a, b; H. Klatkowa, 1972; S. Z. Różycki, 1978).