DSC04239

OHM/.AliY WYSTĘPOWANIA f KTHATYClUAriA

Nałoży ponadto lic/y. nI<; z możliwością wytypowania w najbit. dziej północnej czyści regionu świętokrzyskiego owadów stadialu t intar. stadialu poprzedzających stadia! maksymalny, znanych m. In. z oko]^ Wyśmierzyc kolo Nowego Miasta nad Pilicą (I. Jurkiewiczowa, K. Ma. makowa. E. ROhle, 1973).

Podczas pomaksymalnej części opisywanego zlodowacenia, w okrezą, interstadialu pilickiego, nastąpił w regionie świętokrzyskim rozwój wie-trzenia i procesów glebotwórczych (J. Jersak, 1965, 1973a, b; W. Kara-szewski, K. Konecka-Betley, L. Lindner, M. Prószyński, 1977) oraz nasiliła się działalność rzeczna (L. Lindner, 1971a, 1977i). W okresie sta-diału mazowiecko-podlaskiego cały charakteryzowany region znajdował się już poza zasięgiem lądolodu (M. D. Baraniecka, 1971a, b; L. Lindner, 1971a; K. Grzybowski, 1972).

Stadiał maksymalny. W strefie Gór Świętokrzyskich osady glacjalne stadialu maksymalnego zlodowacenia środkowopolskiego są znane jedynie z obniżeń oddzielających wyniosłości zachodniej części Pasma Oblę-gorskiego i Pasma Radoszyckiego oraz z dolnych odcinków dorzeczy Kamionki i Pokrzywianiu, a także północnych zboczy Pasma Jeleniow-skiego. Osady te reprezentuje cienka warstwa gliny zwałowej fazy maksymalnej (gowarczowa-łopuszna) tego stadialu oraz pokrywające ją {daty piasków, żwirów i mulków stanowiących pozostałość form akumulacji kemowej i czołowolodowcowej (I. Jurkiewiczowa — mat. archiwalne; D. Kosmowska-Suffczyńska, 1972; J. Lewandowski, A. Romanek, M. Studencki, 1975, L. Lindner, 1977i, 1978, 1979; J. Lewandowski, J. Zieliński, 1977; W. Karaszewski, K. Konecka-Betley, L. Lindner, M. Prószyński, 1977). Glina ta leży na utworach fluwioglacjalnych i za-stoiskowych, które w kierunku zachodnim, na obszarze Niecki Łopuszańskiej, spoczywają na serii organogenicznej interglacjału mazowieckiego (fig. 46), na osadach rzecznych tego interglacjału lub wprost na utworach zlodowacenia południowopolskiego.

W kierunku południowym, już poza zasięgiem lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego, a więc w rejonie kielecko-łysogórsko-łagowskim, wspomniane utwory zastoiskowe zlodowacenia środkowopolskiego, jak również pokrywające je piaski i żwiry fluwioglacjalne i ekstraglacjalne (fluwioperyglacjalne w rozumieniu J. Łyczewskiej, 1968) wypełniają większość starszych obniżeń dolinnych (fig. 17, 19, 35, 39). Opisywane utwory zastoiskowe osiągają do 20 m miąższości; są to mułki, lokalnie

0    warstwowaniu warwowym lub z detrytusem roślinnym i wyraźną domieszką materiału lessowego. Były one skumulowane w zbiornikach utworzonych na skutek podparcia dolnych odcinków dolin przez masy lądolodu stadialu maksymalnego napierającego głównie od północnego wschodu i północnego zachodu.

Pokrywające je utwory fluwioglacjalne (akumulowane przez wody sandrowe), jak też fluwioperyglacjalne (osadzone przy współudziale wód ekstraglacjalnych) tworzą w dolinach rozcinających Góry Świętokrzyskie najwyższy taras (V) wysokości względnej od 8—10 m w górnych odcinkach tych dolin do 14—18 m w odcinkach dolnych. Z analizy osadów tego tarasu (J. Giżejewski, L. Lindner, 1977) w licznych piaskowniach (m. in. w Górkach Szczukowskich, Czarnowie, Eiesaku, Nowinach

1    Sitkówce) wynika (fig. 35 i 101), że po okresie akumulacji serii za-stoiskowej na przedpolu lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego ist-