DSC04305

nasileniem trwa do caaaów obecnych. Erozji tej towarzyszy powatswa-nie glin powodziowyoh trwające do dziś; utworzyło *ł<; kilka pakietów miąższości do około 3 m każdy (fis. 138).

Miąższość osadów rzecznych holoeenu j««t największa w dolinach dużych rzek. W dolinie' Wiały wynosi ona zazwyczaj 5—15 m, wzrastając wyraźnie w dolnym biegu rzeki, gdzie osiąga 25 m, a lokalnie? i więcej, Do holoeenu należą tu pokrywy osadów deltowych Żuław, w swej północnej części zazębiających się z utworami morskimi wieku Utorynowe-go i politorynowego.

Budowa geologiczna osadów holoceńskich w delcie przedstawiona na przekroju geologicznym (fig. 139) jest wynikiem zestawienia i analizy profilów wiertniczych w strefie szerokości kilku kilometrów wzdłuż linii całego przekroju, a także analizy geologicznych map powierzchniowych. W interpretacji całości osadów i zjawisk jest ważny profil wiertniczy w Wiślince oraz profil osadów dennych jeziora Drużno, według niepublikowanych bądź już publikowanych częściowo badań J. Zychowicz.

W holocenie delty wyróżniono (J. E. Mojski^ 1982b) pięć jednostek litostratygraficznych nazywanych poziomami. Każda z tych jednostek składa się z osadów o zróżnicowanej genezie.¹ Dotyczy to zwłaszcza poziomów 1—4. Ich interpretacja dynamiczna prowadzi jedynie do stwierdzenia ogólnych tendencji w rodzaju i postępie procesów erozyjno-aku-mulacyjnych, przy lokalnie bardzo dużym zróżnicowaniu tych procesów. Tak te£ należy czytać sam przekrój geologiczny. Przedstawia on pierwsze, wstępne przybliżenie sekwencji osadów oraz zupełnie ogólnie orientuje w rozwoju procesów i czynników, które te procesy kształtowały.

Z ogólnie znanych faktów zdaje się wynikać, że powstanie pokryw aluwialnych w delcie Wisły rozpoczęło się jeszcze; w późnym glacjale. Z tego też względu należy na początku rozważyć możliwości rozdzielenia pokryw aluwialnych wieku jeszcze plejstoceńskiego od holoceń-skich. Obecny stan badań nad budową geologiczną Żuław Wiślanych nie pozwala jeszcze na zastosowanie jednoznacznych kryteriów określania granicy między osadami plejstoceńsłrimi i holoceńskimi w facji aluwialnej. Przyjęto więc kilka wzajemnie uzupełniających się kryteriów. W przypadku osadów piaszczystych za holoceńskie uznano piaski bezwęglanowe, zwłaszcza jeśli zawierają wkładki utworów organicznych, kawałki drewna itp. Obecność szczątków flory i fauny, przy znacznym udziale osadów jeziornych, madowych, bezwapnistych bądź mało wapni-stych, zdaje się świadczyć o ich holoceńskim wieku. Profilów z oznaczoną fauną słodkowodną jest niewiele, natomiast sama obecność fauny, jeśli nie jest ona oznaczona, może prowadzić do błędnych wniosków wiekowych, ponieważ może być ona wieku eemskiego i występować nie in situ.

Datowań metodą ¹⁴C jest o wiele za mało. Właściwie tylko jedna data, w profilu wiertniczym w Bystrej, w zachodniej części przekroju geologicznego pozwala na dokładniejsze sprecyzowanie położenia granicy między plejstocenem i holocenem. Jest to data 9690x150 lat B. Pi wskazuje ona zatem na górną część okresu preborealnego. Podobnie jest we wschodniej części przekroju geologicznego, gdzie diagram pyłkowy osadów dennych jeziora Drużno (niepublikowane badania J. Zachowicz)