00346

niż zdaję sprawę z tego, co o utopiach wiadomo. Widzę w tej książce wstęp, a nie podsumowanie; zaproszenie do dyskusji, a nie hasło do encyklopedii myśli społecznej.

Nie podejmuję - beznadziejnego w gruncie rzeczy -zadania przedstawienia dziejów utopii. Nie będę się nawet starał o wyczerpującą charakterystykę zjawiska. Postaram się natomiast pokazać w największym skrócie ważniejsze rodzaje wysp szczęśliwych, ku jakim żeglowali utopiści różnych krajów i czasów.

O pojęciu utopii

W 1516„ roku-ukazato się. dziełko angielskiego humani^

oto tytułem: Książeczka zaiste złota i niemniej pożyteczna jak przyjemna o najlepszym ustroju państwa i nieznanej dotąd wyspie Utopii. \JVmx~ten~ znany później przeważnie pod nazwą Utopii - zawierał próc^-namiętnej krytyki- ówczesnej-Anglrn?powiadame_o szczęśliwej wy-Ispie,-naóaka-w-czasie-swycbuperegrynacii trafił ponoć portugalski podróżnik—RafaLHytlodeusz.

^■"Kiedy Anglię trapiły najrozmaitsze niepokoje i społeczne plagi, które bezskutecznie próbowano zwalczać za pomocą represji, w owym zakątku położonym z dala od uczęszczanych szlaków istniała społeczna organizacja zapewniająca obywatelom maksimum spokojnej szczęśliwości. Była to kraina bez nędzy i wyzysku, bez.kłamstwa'i'pr‘zemocy^bez.ciemnoty i nietolerancji, bez zawiści i złości, bez-nróżniactwa.i bez.praGy-nad^si-ł^^ądfjTkróUUtopuS'wprowadzi ł4>ył-óowienvdnhm=-czynne instytucje, po czym odgrodził swoje państwo odljeszty,świata,~w której _panoszyło-^ię^lo~T)obre społeczeństwo-okazało-^ię-możliWeT

Słowo „topia^( od greckiego^opo-y) oznaczało miej-"^ sce. Boprzedzająca-to .słowo litera „u” mogła pochodzić (ktoś nazwał Morusa „niepoprawnym kalambur rzystą”) już to od.greckiego eu> już to od greckiego ou.

U