DSC04311

:vm\ ni»H/.AMV WYdTHJI •m w A NI A I dTRATYOMAFIA

_wv4łłefl0 w dolinie C»«rntJ Nidy koło Wollcy, na głębokości 1,5 2,5 _m Oli powierichni Uraiu wyitqpuje nagromadzenie czarnych pni drzewnych datowanych metodą “C na 1190:1 120 lat temu (L. Lindner, W7g). ta ta twiadoay, śo utworzenie niżniyoh atopni taraau zalewowego na, stąpiło w młodszym czasie, co znajduje potwierdzenie w archiwalnych materiałach kartograficznych. Wipółczesna tendencja do proatowanu koryt przez rzeki świętokrzyskie wiąże się w sposób oczywisty z intensywną gospodarką rolną sprzyjającą niestety rozwojowi spłukiwania.

S

Tam a

NI | SW

Fig. 141. Przekrój przez osady tarasu zalewowego (I₄—Ii) Czarnej Sulejowskiej w Tamie koło Maleńca (według L. Lindnera, 1977g)

Zlodowacenie środkowopolskie, stad lał maksymalny, faza maksymalna: 1 — plaski różno-ziarniste, żółte z wkładkami żwirów, 2 — glina zwałowa; zlodowacenie północnopolskle: .3 — piaski różnozlarnlste ze żwirami, żółtoszare tarasu II; holocen: 4 — plaski średnio-1 gruboziarniste, szare 1 żółtoszare, z wkładkami mad 1 torfów oraz poziomem czarnych pni drzewnych tarasu i., 5 — plaski różnozlarnlste, żółte tarasu I,

NE

Na obszarze Niecki Włoszczowskiej, Niecki Łopuszańskiej, Wzgórz Koneckich, Wzgórz Opoczyńskich i Garbu Gielniowskiego w holocenie dominowała początkowo erozja rzeczna, a następnie akumulacja kilku-stopniowego' tarasu (I) zalewowego, którego powierzchnia wznosi się od 0,5 do 2,0 m nad średni poziom rzek. Wyższe stopnie tego tarasu tworzą piaski z wkładkami mad, torfów oraz poziomem czarnych pni drzewnych. W stanowisku w Tamie nad Czarną Sulejowską wiek tych pni oznaczono metodą ¹⁴C na 1300 i 130 lat temu (fig. 141). Pnie te osiągają do 3—6 m długości, większość z nich jest pozbawiona odgałęzień i kory oraz nosi ślady obróbki ręką ludzką (L. Lindner, 1977f, g). Można więc sądzić, że wspomniane pnie, jak też analogiczne nagromadzenia pni w dolinie Czarnej Nidy nie są — jak sądzono dotychczas — odpowiednikiem fazy atlantyckiej, lecz stanowią pozostałość lasów pokrywających opisywany region w czasach bliskich początkom naszej państwowości. Seria piaszczysto-madowa nadbudowująca poziom czarnych pni drzewnych i tworząca powierzchnię wyższego stopnia tarasu zalewowego (fig. 141) reprezentuje więc już czasy historyczne. Z badań przeprowadzonych przez E. Falkowskiego (1967, 1971) wynika, że akumulacja holoceńskich tarasów zalewowych nie odbywała się jednakową szybkością, lecz główne jej nasilenie przypadało na ostatnie 300 lat.