DSC06348 (2)

jedną odpowiedź prawdziwą (np. na pytanie: „Kiedy wprowadzono w życie ostatnią reformę edukacji?”), ale również kilka możliwych prawdziwych odpowiedzi (np. na pytanie: „Jakie są przyczyny niedostatecznej opieki nad uczniami zdolnymi”?). * *

W badaniach pedagogicznych, przynajmniej w przypadku for- l mułowania problemów głównych, powinny być stosowane pytania badawcze w postaci pytań dopełnienia. W tej grupie pytań znajdują się również tzw. pytania problemowe, które są szczególnie przy- j datne w tych badaniach pedagogicznych, których celem jest wykrywanie jakichś prawidłowości przyczynowo-skutkowych w badanych zjawiskach lub procesach. Jeśli są to pytania o przyczynę lub powód, to z reguły rozpoczynają się od zwrotu „dlaczego?” lub zwrotu jemu bliskoznacznemu. Jeśli pytamy o skutek lub cel, to rozpoczynają się od zwrotu: „po co?”, „w jakim celu?” itp.¹¹⁰^_iSjj S. Nowak wyróżnia również dwa rodzaje pytań, które mogą być formułowane w procesie badań naukowych. Jedne dotyczą własności badanych zjawisk lub natężenia cech ilościowych. Są to pytania o wartości zmiennych, charakteryzujących zjawiska i przednąioty, które znalazły się w polu naszego zainteresowania. Drugie dotyczą relacji zachodzących między zmiennymi występującymi w danym badaniu¹¹¹. Są to więc pytania o:

-    zmienne,

-    relacje występujące między zmiennymi.

Podstawą ich wyróżnienia jest kryterium przedmiotu badań. Pytania pierwszego rodzaju (o zmienne) są stosowane : przede wszystkim w badaniach pedagogicznych o charakterze opisowym. Przykładem tego rodzaju pytań są następujące pytania: ^

-    Jakie kompetencje są niezbędne współczesnemu nauczycielowi?

-    Jaka część absolwentów liceów profilowanych dostaje się na studia w uczelniach publicznych? •

-    Jak realizowane jest w klasach IV-VI szkoły podstawowej kształcenie blokowe?

¹¹⁰ S. Patka: Metodologia..., op. cit., s. 15.

" J. Brzeziński: Metody badań psychologicznych w zarysie. Poznań 1975, s. 7.

61