DSC06352

62 S. Depowski, R. Kotliński

Rys. 3.16. Schemat koparki czeipakowej Źródło: Karlic, 1984.

1 - kadłub; 2 - ładownia; 3 - rura ssąca; 4 - pompa; 5 - instalacja do przepompowania ładunku; 6 — kosz ssący

Rys. 3.17. Koparka ssąca, samozaładowcza

Źródło: Karlic, 1984.

oddzielone od dna i dopiero wówczas poddane są działaniu głowicy ssącej. Głowica frezująca wykonuje w czasie pracy ruchy pionowe i poziome oraz obrotowe, obracając się prostopadle lub równolegle do wału napędowego. W nowoczesnych koparkach na ogół stosowany jest napęd hydrauliczny, co eliminuje wał napędowy i bezstopniową regulację prędkości obrotowej. Używa się także głowic wibracyjnych, względnie głowic z dyszami, z których strumieniami wody pod dużym ciśnieniem spulchniane są osady denne. Szczegółowe omówienie stosowanych urządzeń wydobywczych przedstawione zostało przez R. Plewę [1983].

W ostatnich dziesięcioleciach wzrosło zainteresowanie eksploatacją konkrecji po-limetalicznych występujących głównie na dnie Oceanu Spokojnego, na głębokościach do 4000-6000 m oraz iłów me-talonośnych na dnie Morza Czerwonego, na głębokościach rzędu 2200 m. Potencjalnie największą rezerwę surowców metalicznych stanowią konkrecje polimetaliczne. Występują one w wielu regionach wszechoceanu, ale znaczenie przemysłowe mają ich nagromadzenia na Oceanie Spokojnym i Oceanie Indyjskim.

Od końca lat 60. dokładniej badane są także osady ilaste zawierające znaczne ilości metali, których powstanie wiąże się z działalnością hydro-termalną w rejonie oceanicznych stref ryftowych. Najbardziej interesujące występowanie iłów meta-lonośnych stwierdzono w centralnym rowie Morza Czerwonego, w tzw. głębi Atlantis II. Występujące tam osady ilaste mają miąższości sięgające kilkudziesięciu metrów. Na ogół zawierają one do