DSC06424

136

R. Kotliński

Grupy i rodzaje czynników dominujące na poziomie regionalnym i lokalnym	Dominujący wpływ czynników wg różnych autorów
	J.E. Andrews (1979)	W. Schott (1980)	J.Z. Frezer M.B. Fisk (1981)	D. Cronan (1982)	W.S. Skomiakowa (1989)		S.J. Andriejew (1992)		R. Kotliński (1996)
1.    Zewnętrzne (egzogeniczne), bezpośrednio kształtujące na poziomie globalnym i regionalnym przebieg procesów oceanicznych, pod wpływem zewnętrznych czynników planetarnych (energia promieniowania słonecznego i systemu grawitacyjnego Ziemi, reżim rotacyjny Ziemi): -    strefowość klimatyczna (produktywność biologiczna wód powierzchniowych), -    cyrkulacja oceaniczna wód oraz rodzaj i ilość materiału osadowego dostarczanego do zbiornika, -    reżim geodynamiczny grzbietów śródoceanicznych, sejsmiczność i wulkanizm. 2.    Wewnętrzne (endogeniczne), kształtujące na poziomie regionalnym i lokalnym warunki środowiska sedymentacyjnego, pod wpływem procesów tektonicznych, magmatycznych, hy-drotermalnych, obejmujące bezpośrednie przeobrażenia składników i struktury pokrywy osadowej oraz fundamentu oceanicznego: -    dynamika stref spredingu i' oceanicznych stref spękań, -    aktywność wulkaniczna i działalność hydrotermalnoeks-halacyjna, -    wiek fundamentu oraz budowa pokrywy osadowej i geomorfologia, -    głębokość i rzeźba dna, -    litologia osadów (granulometria, skład mineralnochemiczny, porowatość, konsystencja, przeobrażenia diagenetyczne). 3.    Hydrogeniczne, kształtujące na poziomie regionalnym i lokalnym hydrochemiczną strukturę wód oceanicznych oraz ich dynamikę, wpływające na poziomie lokalnym na aktywność czynników środowiskowych determinujących przebieg procesów sedymentacji: -    niskie tempo sedymentacji, -    głębokość poziomu kompensacji węglanu wapnia, -    nasycenie wód tlenem, dwutlenkiem węgla i krzemionką, -    skład i hydrochemiczne własności wód przydennych i porowych, -    dynamika wód przydennych (intensywne prądy przyden-ne), ‘ -    skład i stopień rozdrobnienia zawiesiny oraz rodzaje roztworów koloidalnych.	1 1 1 1	1 1	1 1	1 1 1

Rys. 5.2. Dominujące grupy i rodzaje czynników w procesach formowania konkrecji oceanicznych Źródło: Kotliński, 1993, 1996, według różnych autorów.

w konkrecjach są produkty podmorskiej działalności wulkanicznej, a Renarda [1891], twierdzącego, że pochodzą one głównie z materiału osadowego dostarczanego do oceanu, została rozszerzona w latach 60. o kosmiczne źródła pochodzenia składników [Peterson, 1959]. Natomiast według Lynna i Bonattiego 11965], decydujące znaczenie w tworzeniu konkrecji mają diagenetyczne przeobrażeniu osadów oceanicznych. Podsumowaniem wyników tej dyskusji była hipoteza D.S. Cronana [1967], który przyjmował, że składniki w konkrecjach pochodzą z różnych źródeł, a więc problem nie polega na tym, żeby ustulić jedyne źródło składników, a na tym, żeby odróżnić konkrecje zawierające składniki pochodzące z odmiennych źródeł.