DSC07203 (3)

nikowy model osobowości, który zostanie przedstawiony w wersji opracowa. nej przez P Szarotę (.Polska Lista Przymiotnikowa..., 1995). Model ten operuje jak sama nazwa wskazuje, pięcioma głównymi czynnikami (cechami) i sześć, dziesięcioma przymiotnikami. Zatem każdy czynnik (cechę) opisuje (cha. rakteryzuje) 12 przymiotników:

l godowość:

Sumienność:

Dynam iczność:

Pobudliwość:

Intelekt:

wielkoduszny, uczynny, ufny, wyrozumiały, dobroduszny troskliwy, czuły, szczodry, gościnny, ofiarny, szlachetny szczery

staranny, skrupulatny, dokładny, systematyczny, solidny pilny, obowiązkowy, sumienny, precyzyjny, pracowity, rozważny, odpowiedzialny

szybki, obrotny, śmiały, zwinny, operatywny, odważny, dynamiczny, energiczny, przedsiębiorczy, aktywny, zręczny ruchliwy

wybuchowy, impulsywny, pobudliwy, gwałtowny, porywczy, zapalczywy, narwany, popędliwy, emocjonalny, nieopanowany, choleryczny, nerwowy

inteligentny, uzdolniony, twórczy, pojętny, oczytany, bystry, myślący, mądry, rozumny, zdolny, utalentowany, odkrywczy (por. także Strelau, 2000).

Wyróżnione przymiotniki pełnią funkcję identyfikatorów czynników osobowości. W badaniach nad standardami podstawowa trudność polega na częściowym zachodzeniu na siebie znaczeń poszczególnych identyfikatorów. I tak np. pracownik przedsiębiorczy to jednocześnie ktoś obrotny, operatywny, energiczny i aktywny. Innego rodzaju trudnością jest przyjęcie skali odnoszącej się do każdego z identyfikatorów; skali umożliwiającej daleko idące zróżnicowanie identyfikatorów, a następnie cech - w zależności od zawodu.

Przedstawione wyżej rozterki terminologiczne dotyczyły głównie elementów strukturalnych standardu kwalifikacji zawodowych i samego pojęcia kwalifikacji. Wydaje się, że są one jedynie wierzchołkiem góry definicyjnej. Truizmem jest twierdzenie, że nie może funkcjonować w praktyce teoria niespójna, pozbawiona czytelnych relacji implikacji między podstawowymi pojęciami. A z taką sytuacją zetknęliśmy się, rozpoczynając nasze badania. Ich celem niebyło tworzenie nowej siatki pojęciowej dotyczącej kształcenia zawodowego, ale bez niej nie mogliśmy rozpocząć nawet badań pilotażowych.

Literatura

Chmiel N.: Psychologia pracy i organizacji. Gdańsk 2003.

Deyelopment of Standards in Vocationat Education and Trainmg - Sepcification, Experien-ce, Emmples.Torino 1999.

14