DSC07350

|I/HN tfiMtUUlA', .JiĄ .il tNY (tu MAMI", j WMtAk/Jr

mc ^u'^v,c,*>, reiiaktorcrii Kultury" w Puryłu, wyjazd ten j^.ł du|s( do skutku Nieoczekiwanie, w styczniu 19^

* Hasko ₄Ji>sial litrriftckif (marudę Polakldgo 1ówar/y*ity_a ¹ iłVVvów kMtt/ck /ii Pierwszy kruk, w chmurach. Prasa przy, kł. *^W ^y^/mcnic uHH.no już wtedy kontrowersyjnego pisarza *7®*!*, a Artur Sandauer w artykule O pewnej nagrodzie

•    ^l'*^vvvMiu_tU)vvaj /asatlno^i nagradzania dzieła, które dwoją _)fod>

¹)'w\*/g_lSv i •’_rewc|_4i-s jno^" zawdzięcza bardzo niedkompllko.

"¹mu i intelektualnie jałowemu zabiegowi prostego odwró-^Ccn,a socrealistycznego schematu, zastąpienia różowego lukru pi>kryW4jm_c„_{u NVV lł}}( przedstawiony literatury pierwd/ej połowy

*    ^dziesiątych - kubłami czarnej farby. Twórczość Marka Hłaski u, |_H) [„ostu „antyschematyczny schematyzm”, zastąpię* ^n,c jednego schematu innym — zawyrokował Sandauer¹³,

Tuż po utrzymaniu nagrody PTWK, w lutym 1958 roku,

Pwy pierwszej nadarzającej się okazji Hładko wyjechał do Paryża. Nikt wówczas nie przypuszczał, źe „bard Października” opuszcza) Polskę na zawsze.

Pu przybyciu do Paryża Hłasko udzielił francuskiej prasie kilku wywiadów, w których krytycznie ocenił rzeczywistość Polski Ludowej oraz sytuację literatury w totalitarnym ustroju} w marcu 1958 roku paryski Instytut Literacki wydał w jed* nym tomie Cmentarze i Następnego do raju, a Cmentarze zostały uhonorowane Nagrodą Literacką paryskiej „Kultury”¹⁴. . To praktycznie zamknęło pisarzowi drogę powrotną do kraju.

Po licznych i bezskutecznych próbach przedłużenia paszportu 9 w Polskiej Misji Wojskowej w Berlinie, 9 października Hłasko poprosił o azyl polityczny w Berlinie Zachodnim.

Reakcja władz polskich była natychmiastowa i zdecydowana.

W „Polityce ’ i „Irybunie Ludu" ukazały się artykuły ostro i

potępiające Hłaskę - miernego, koniunkturalnego pisarza, dezertera i wroga Polski Ludowej³⁵, Autor Cmentarzy opublikował na łaniach paryskiej „Kultury” żarliwą odpowiedź, tłumacząc, że nigdy ojczyzny nie zdradził, nie może jednak milczeć wobec tego, co się w niej dzieje:

wierze w bunt jako punkt wyjścia do znalezienia sobie miejsca w życiu i społeczeństwie. (,,,) Wierzę w bunt, jako w najwyższą lorroę miłości do życia młodych. Wierzę w bunt jako w najwyższą formę nienawiści do terroru, ucisku i niesprawiedliwości

Nazwisko pisarza zostało w Polsce na wiele lat objęte zmową milczenia.

VI, TWÓRCZOŚĆ EMIGRACYJNA

Pierwsze miesiące na emigracji spędził Hłasko w siedzibie redakcji paryskiej „Kultury" w Maisons-La/fhte; odwiedził także w tym czasie większość krajów Europy Zachodniej. W 1959 roku wyjechał do Izraela: pisał tam felietony dla dziennika „Maariv" i zarabiał na życie ciężką pracą fizyczną w skrajnie trudnych warunkach klimatycznych. W 1961 roku opuścił Izrael i kilka następnych lat spędził podróżując po Europie..

W lutym 1966 roku wyjechał do USA i zamieszkał w Los Angeles; po nieudanych próbach zatrudnienia się w hollywoodzkim przemyśle filmowym zapisał się na kurs pilotażu w szkole lotnictwa cywilnego w Santa Monica, utrzymując się z dorywczych zajęć.

tf M. Rodgowtki, Następny do rąju?, „Polityka" 1958, tu 15; Skiz (Z, Wasilcwtkl), Primadonna Jednego tygodnia, „Trybuna Ludu” 1958, nr 95-97,    ^

iń M. Hłasko, Chwileczkę, grabarze..., „Kultan” 1958, ar I (|2g),

143 (Paryż).

1

A. Sandaucr, O pewne) nagrodzie, „Polityka" 1958, nr 6. u w grudniu 1959 Cmrniaru otrzymały tskte — przyznana po wojnie po nu pierwszy nagrodę londyńskich „Wiadomości" za najwybitnlewza knąike polskiego autora powstała na emigracji.    ¹ “