DSC08519 (3)

LIV

W KRAJU

Z^{113 WSfX}'^łbr2,,"^e<-^{4 2} wynalazkami, odkryciami i pt ki dagerotypu i maszyny parowej przygotowywano A

i. iii uc nomie ma pierwszej linii kolejowej z Warszawy) W”^s^ził ~ wyrażała się w tym istota dążeń narodowych (ludo-nowosei nie ma nic WSDÓlneoo 7 fimtjictvlca    ; \Wych)/Toteż jako wyraz „pełni pojęć ludowych” Dembowski w ar-*

SYTUACJA

LV

mienie

^n,e ma mc wspólnego z fantastyką - v

Dawid post u Iowa ł wprowadzenie do literatury, obok ter?«^kule ?    ¹¹¹ “Si- ^Dziadów' Kordiana,

j    ^lc^ai* Dziesięć obrazów Michała Chodźk

;11 > ut _n;^; ' t____•    7    ,    ^LCJhg«''Dziesięć obrazów Michała Chodźki i przede wszystkim Nie-Boską

„; .V7/ 7V!    .    V,7    ⁿ:°^nyCh' P^rawdy ^zaczerPⁿⁱ«<ej>m^. Twierdził, że treścią dzieła narodowego powinno być

.. .^Łr,V ^{swia a}*.    piękno tkwiące w naturze i w w^Aikazywanie walczących racji i postaw;\z przebiegu tych konfliktów

cywilizacji — takie założenia estetyczne mogły podbucloj⁰ińial wyłaniać się ideał, czyli prawda i piękno.(Podobne idee, lecz przykład poetykę obrazka obyczajowego, uzasadnić wpr^dość niejasno, zapisywał o kilka lat wcześniej Ehrenberg.) nie tło literatury elementów reportażu    t [zprzykładania do literatury tego typu kryteriów wynikało pre-

W\ bitną ind v\viduaJnością, także w zakresie filozofii _S7h ■ ferowanie gatunku dramatycznego. Świetny jego rozwój w literata

Edward^DembowskTT W jego stosunku do twórczości arty_s3 odzwierciedlały się poglądy polityczne i społeczne\to one ol^J wymagania, stawiane przed dziełem literackinrr

-.^ree^migracyjnej ukazywaFogromne możliwości, pobudzał krytyków do refleksji, do prób wciągnięcia go w obręb własnej koncepcji °^tj sztuki ..Przed Dembowskim artykuł Uwagi nad dramatem polskim

rv    , -    . -    . .    .    — . . . ;- .opublikował uomimk Magnuszewskij Pisał go jeszcze w 1834 roku

Dembowski, podobnie jak jiajwybitnie^i pisar^e e^J^^    walka o przekładanie

¹1 _ do rangi _poezji .każde twórcze działa ni e człowiekg^ ^dramatu nad epopeję i liryczność” czyli „życia nad gadaninę” była ^ta^ wysokie miejsce przyznawał sztuce. Miała ona pełnić doi^rm czasie, argumentacja także, tylko przykłady — gdy szkic został zadania społeczne: profetyczne (przy czym wieszczenie miajj wydrukowany w 1839 r. — były już nieco przestarzałe: Magnuszew-oparte na gruntOwHej wiedzy "Filozoficznej) ,ędnlęącyjne (ksg, ski rozprawiał się z tragediami Wężyka, Felińskiego, Humnickie-wanie człowieka przyszłości) oraz miała aktywnie uczestni^go...

aktualnym życiu narodu. Stąd koBcepcia^ wieszczi jako naiU | Zachwyty Dembowskiego nad możliwościami dramatu przypo-nego rnfefe-krtuaJisty: wynigafa z przeświadczenia Dembowstl minaj^pewńe"retleksjeMickiewiczŁZ_ty£h lat - Dembowski także że poezja pSWmna spajać rozum i namiętności, przemawiać doi cenił ten gatunek j a ko dynamiczny i otwarty ku przyszłości. Mógł ca — ale przede wszystkim do umysłu. Poeta miał pełnić rolęp jednak świetny rozwój dramatu skłaniać i ku innym sugestiom —np. wódcv; wymagało to jednak od niego odpowiedniej postawy a Michał Grabowski w prywatnym liście do Aleksandra Przezdziec-nej, „dziarskości charakteru” i chęci poświęcenia się dla wołJ §^e8° H ^{zastanawiał si}« ^nad możliwościami wykorzystania go ludu i prawdy; nadto miał być kimś o dużej wiedzy i świej ^dla P^,sania ° przeszłości, miałby dramat Cpcdobme jak powmść!) uczuć, spontaniczność wypowiedzi łączyć z wypełnianiem zJF^edstawiac „prosty a wierny obraz dziejów, obyczajów charakte-

. stawianych programowo przed sztuką. Poezja zaś miała wyrt ) istotę dążeń narodowych i zwracać się ku przyszłości. Pewnezar /szanie terminologiczne wprowadza tu fakt, że Dembowski pojjj narodowości i ludowości traktował niemal wymiennie. Podań.

ru narodowego”

I -^Artykuły krytyczne Dembowskiego były na terenie kraju ostat-nimTgtośnymi wystąpieniami, z których biło romantyczne pojęcie poezji. jP tym, jak zmienia! się stosunek do literatury, świadczy Eilepiei; namłośnietszawtedy kampania — spór o,powieść. Zna-

łudowości podciągał bowiem to, co prawdziwe, postępowe, pa||Hte objawiały się tu ambiwalencje terminologiczne: głównymi tyczne, słowiańskie, czyli wszystko, co cenił w literaturze/gf    ^    ^^ ^