DSC08518 (3)

Ul

W KRAJU

nienarodową właśnie. Goszczyński reprezentował stan

A__1__A__-ts 1-1.1_____ L..1___1___i    • . . J

SYTUACJA

LIII

w obrębie sztuki wyłącznie narodowej.} Stawiał tezę, śdstosunkowo swobodnego rozwojii tej dziedziny, najmniej nara-jest zrozumiała i cenna dla tego tylko narodu, w obm|y Vi°^nei^{na in}8^erenci^e cenzury.|Dwa głównie czynniki zaważyły na

powstała, którego obyczaje opisujeiw którego języku7n\^{<W0lucjimyśIiestetycznejwlatachtrzydziestychi}.^{czterdziestych}‘

...    _ ^J '^l0!!ł.. ''.Mhnu    Aro? nnnloH na alrtiialna GidmriA Irrain naHoianriHA.

ginalnie wyrażona. Ze sprawy języta uczynił    BB^ ^napB ^uację kraju, nadający ide-

przemawiający także za zbędnością literatury t»umaczo^^_oju4_tu/_inarod^ i

własny język posiada właściwe słowa dla nazwania wszyją. I) I Najwybitniejszymi dziełami z tego zakresu były Józefa Kremera bliwości, niesionych przez nasze narodowe dziedzictwem l'Jisty z Krakowa (1843) oraz Karola Libelta Estetyka czyli umnict-zaś literatura nie ma sensu - nie mogą go więc mieć utwory^ wo piękne\t. 1:1849, t. II: 1854), ciekawe dyskusje toczyły się w dane. Rozważania te wplótł Goszczyński w program poezja kręgu krakowskiej szkoły malarskiej. Z punktu widzenia literatury żającej narodowe treści i z ducha narodowego czerpiącej u ’*¹ warto jednak, jak sądzę, zwrócić uwagę na wcześniejszy artykuł nia.    %ustawa Ehrenberga Wstępne myśli o estetyce (1835), powstały

O te „treści narodowe” upominał się także m.in. Doinjaj. pod wpływem idealistycznej filozofii niemieckiej. Inspiracja heglo-nuszewsk' w datowanej 1834, a opublikowanej w 1839 r.    * ^^lc^^teai'^s^^a posłużyły do ogromnego zdynamizowania wizji

sciitak barwnie ożywiony przez wizje walczących sił „ja” i „nie-ja”, in-

nie się w obrębie narodu nowych idei ze starymi, jako

tfwagi nad dramatem polskim. Jego głos o tyle jest i tu interpTⁱl^{,rocesu tw}°^rcze®⁰' ^^ostu*^aty^wny’^w ™^tenci'^autora logicznie i sy-że walczył o ukazanie prawdy historii, którą rozumiał jak_Q J^{steraatycZnie uporządkowany wykład Ehrenber}8^a    J^ednak

,    ³ y . .    ³. *¹ indywidualności i spoleczności itp., że zmagania się tych dialektycz-

uczuc • obłędów^ w umyśle dawnego Pijaka. Dalekie to odej^Ej, antynomii przedstawiają proces kreacji w stylu bliższym ra-statycznego obrazu uczuc naszego odległego przodka z tel^^ej wizyjnemu malarstwu Blake’a niż rzeczowej dyskusji o pięknie Brodzińskiego czy nawet Mochnackiego.    | ^tuce - ale dyskusje takie rozwinęły się dopiero w następnym

Nowe tchnienie do tych dyskusji o narodowości w literatudziesięcioleciu. wniósljRyszard Berwiński, który w Listach z narodowejpielgi^ ,W ogólnych rozważaniach pisarzy i krytyków n sztuce przewijali (1838) uzasadniał potrzebę zbieractwa utworów folklorysifc^st5ewąteknaśIaao^;^5Kma i pytaineóśpóśób odbicia w dzie-nych i wysuwał przed młodzieżą hasła zejścia w lud} stającsię® sztuki fascynującego rozwoju cywilizacji, procesu unowocześnia-patronem popularnych wypraw krajoznawczych z następnych (a świata, potępienie naśladownictwa wyłaniało się zazwyczaj Wkrótce te hasła podejmą inni młodzi, m.in. Zenon Fisz. Jthoćby we wspominanym artykule Goszczyńskiego) przy temacie uzupełniał idee miłośników kraju ojczystego myślą o konieczałtuki namdowej^był to, podobnie jak dawniej odrzucame reguł powiązania poezji z klimatem rodzinnej natury. Z takich inspł^y*¹¹ kiasyczffej; ważki argument za oryginalnością. Nowy, a wyrastała największa praca zbieracka w zakresie folkloru^s'9 że szczególnie często podnoszony w łatach czterdzies-Oskara Kolberga    (pjasgekt tej kwestii pojawia się w studium Wincentego Dawida

KStosunkowo wiele ukazywało się teraz prac z zakresu estelfcff^~lLj^mvygŚ£ a¹ artystęstutie - prawda estetyczna traktowanej jako wydzielona gałąź filozofii, „filozofii kunsżtul^¹)^¹^'^{18 S1}« ^za nowością - dzieło sztuki ma być nie dle określenia Ehrenberga. Wpłynął na to zapewne fakt mo#° ^ory8^inalne>^{lecz nadt0 ma uosabiać} 11 S ^nowocze-