17670 P1010222

Ul WIDOWISKOWOŚĆ: DEKORACJE

dzie w ciągu akcji reprezentowany jedynie marginesowo w osobie Riccarda i w jego awansie uzyskiwanym przez służalczość i spryt. W Marion de Lorme Hugo uwzględni! element komediowy o wiele szerzej: cały pierwszy akt tej sztuki jest aktem komedii, podobnie jak początek drugiego aktu i znacza część trzeciego. Najświetniej zrealizuje Hugo ten postulat w Ruy Bla-sie, którego czwarty akt stanowi arcydzieło komedii romantycznej. W Hernanim akcja jest niemalże jednostajnie poważna o napięciu tragicznym, ale sam fakt rozpoczęcia tej sztuki od sceny komediowej jest znamienny.    \-v * ^;    0,\<

Widowiskowość. Postulat kolorytu lokalnego oraz potrzeba naoczności akcji sprawiają, że Herriani jest nie tylko dramatem o interesującym tekście, ale także jest pomyślany jako ciekawe widowisko.

Dekoracje w Hernanim nie są obojętnym tłem, jak to było w tragedii, Której akcja mogła się rozgrywać na tle kolumn „pałacu dowolnego", ale są organicznie potrzebne dla rozwoju akcji, by wymienić dla przykładu scenę z portretami albo szafę, w której król się chowa w pierwszym akcie. Grobowiec Karola Wielkiego działa sugestywnie i właśnie obecność przy tym grobowcu w przełomowej chwili życia sprowadza w duszy don Karlosa przemianę wewnętrzną. Nastrój pięknej nocy letniej w ostatnim akcie podkreśla natchnione wiersze miłosne wypowiadane przez młodych małżonków.

Nieniniejszą rolę grają stroje osób działających i rekwizyty. Czarne płaszcze i kapelusze, które pozwalają ukryć twarz, strój góralski, a później strój pielgrzymi

Hernaniego, czarne domino Ruy Gomeza odcinające się żałobną plamą na tle barwnych strojów weselnych, order złotego runa, sztylet, który dońa Sol zabiera królowi, szkatułka z klejnotami, wreszcie róg Hernaniego — należą do toku akcji i bez nich nie mogłoby dojść do pewnych sytuacji dramatycznych.

Należy zaznaczyć, że jakkolwiek przy wystawieniu Hernaniego Hugo dbał o dokładność kostiumów, jednak daleko im jeszcze było do autentycznego stroju hiszpańskiego XVI w. Wiemy, że panna Mars jako dońa Sol włożyła na głowę jakiś niezmiernie fantazyjny kapelusz, nie mający nic wspólnego z epoką. Chodziło o to, by na scenie było ładnie i niezwykle, by widowisko wyglądało malowniczo i działało na wyobraźnię, nie chodziło zaś o wierność historyczną, którą potrafiliby ocenić jedynie nieliczni znawcy.

Na tle malowniczych dekoracji przewijają się w Hernanim barwne tłumy: np. orszak królewski w trzecim akcie, goście weselni w ostatnim. Postacie działające przebierają się, ukrywają, pojedynkują w oczach widza. Scenom wzruszenia towarzyszą namiętne gesty: gest i ruch są nieodłącznym uzupełnieniem tekstu, w odróżnieniu od tragedii klasycznej, gdzie słowo jest niemalże samowystarczalne i stanowi jedyny środek oddziaływania na odbiorcę.

Akcja. Akcja dramatu toczy się niezwykle żywo. Trudno przewidzieć jej rozwój, niemal każda bowiem sytuacja wprowadza jakiś nieprzewidziany zwrot. Te właśnie efekty niespodzianki (coups de thedtre) decydują o sensacyjnym charakterze dramatu, który pory-