DSC08763 (4)

28

różnorodne działania mające wpływ na jakość wyrobów, a spełnianie jakości następowało w oparciu o zaprojektowane w organizacji procedury postępowania. Stąd potoczne określenie tych norm jako proceduralne.

Reakcje przedsiębiorstw na te normy i uwagi krytyczne względem ich treści były powodem ich nowelizacji w 1994 r. Celem nowelizacji było takie poprawienie wymagań, aby były one łatwe do zrozumienia i wdrażania również w przedsiębiorstwach usługowych, oraz usunięcie niejasności i niejednoznaczności w ich formułowaniu, rezygnacja z wymagań trudnych do spełnienia i uzupełnienie o pewne nowe wymagania. Były to nadal normy proceduralne, opracowane w sposób umożliwiający ich wdrożenie praktycznie w każdej organizacji, niezależnie od jej wielkości, kompetencji i zakresów działalności. Znowelizowane normy 9001*9003 nadal były podstawą do certyfikowania, norma ISO 8402 zaś została włączona do ISO 9000.

Dalsza obserwacja funkcjonowania organizacji z wdrożonymi i certyfikowanymi systemami jakości oraz uwagi kiytyczne względem ich treści były powodem poważnych zmian tych norm w kolejnej nowelizacji, w 2000 r. Zmniejszono liczbę tych norm do trzech: ISO 9000, ISO 9001 i ISO 9004, przy czym normy ISO 9000 zawierały zasady i ogólne wytyczne wdrażania, ISO 9001 były podstawą certyfikowania, a ISO 9004 zawierały wytyczne do doskonalenia ponad wymagania zawarte w ISO 9001. W normach tych wymagania zostały ukierunkowane na kluczowe procesy wpływające na jakość wyrobów, a nie - jak poprzednio, odrębne działania. Z tych względów zyskały one potoczną nazwę norm procesowych, a w 2008 r. jest przewidywana kolejna nowelizacja tych norm, której celem będzie:

•    zwiększenie ich kompatybilności z normami ISO serii 14000 w celu przyszłego ich zintegrowania,

•    większe poparcie dla opracowanych wymagań zgodnych z ogólnymi założeniami KZJ (TQM),

•    większe powiązanie koncepcji zarządzania jakością z nowymi, rozwijanymi koncepcjami zarządzania (np. LM, Six Sigma, JIT, MRP, OPT i in.). Zmiany te będą jednak niezbyt radykalne, a zasadnicza ich treść i wymagania będą podobne do wersji z 2000 r.

Należy podkreślić zasadnicze podobieństwa strukturalne opracowywanych standardów zarządzania, których podstawą jest tzw. krąg sterowania E. Deminga, przewidujący następującą kolejność wszelkich działań:

•    planowanie (P - plan),

•    wdrożenie (D - do),

•    sprawdzanie (C - check),

•    działanie (A - action),

dla których przyjęto skróconą nazwę PDCA.

Schemat działań według takiej kolejności pokazano na rys. 3.1.

Rys. 3.1. Główne elementy systemu zarządzania

jakością na tle cyklu PDCA

Do głównych elementów mających wpływ na projektowane w organizacjach, celem certyfikowania, systemy zarządzania jakością należy zaliczyć następujące.

1. Sformułowanie w ISO 9000 ośmiu zasad zarządzania jakością, które winny być brane pod uwagę przy projektowaniu systemu. Są to następujące zasady:

1.1.    ukierunkowanie systemu na maksymalne spełnianie wymagań klientów, a nawet przekraczanie w celu zwiększenia ich satysfakcji,

1.2.    ukierunkowanie systemu na skuteczną i efektywną realizację kluczowych procesów w organizacji,

1.3.    ukierunkowanie systemu na przywódczą rolę naczelnego kierownictwa i jego oddziaływanie na procesy realizowane w organizacji,

1.4.    ukierunkowanie na identyfikację istniejących w organizacji systemów (technicznych, ekonomicznych, personalnych i in.) w celu ustanowienia właściwych sposobów zarządzania nimi,

1.5.    ukierunkowanie systemu na potrzeby klientów wewnętrznych (załoga) celem doskonalenia ich kompetencji, zaangażowania, kreatywności itp.,

1.6.    ukierunkowanie systemu na partnerskie i korzystne relacje z dostawcami i innymi interesariuszami,

1.7.    ukierunkowanie systemu na zbieranie i rejestrowanie danych i faktów, które powinny być podstawą podejmowanych decyzji,

1.8.    ukierunkowanie systemu na możliwości stałego doskonalenia: procesów, wyrobów, usług, personelu, infrastruktury, sposobów zarządzania i in.