DSCF0047

, . ▼

³ Koncepcja wiążąca reguły zachowania się lub oceny z „istotą»

turą” zjawiska, a także określenie poglądów stwierdzających obowiązy_Wa H

reguł lub ocen. W okresie Oświecenia przez prawo natury rozumiano

mentarnych ludzkich uprawnień, ocen i norm moralno-prawnych, kt

strzeganie miało stanowić podstawę ładu moralnego i kryterium spr_aw:    j

porządku społecznego. Uzasadnienia tych uprawnień, ocen i norm stano^\ !

pewne niezmienne i powszechne właściwości natury ludzkiej.

⁴    Reces sejmu, to wykaz spraw nie załatwionych przez parłam^ nym roku. Niniejsze powołanie ma służyć przekonaniu czytelnika, że aut_0rJ ^ moriału nie postulują żadnych nowości, lecz jedynie pragną powrócić do <jj, ^ postanowień. Z punktu widzenia prawnego powołanie takie nie ma żadnej ^ gdyż reces sejmu nie zawierał jego uchwał.

⁵    (łac.) nikt nie może być uwięziony bez wyroku sądowego; praw₀ ^ sługujące dotąd tylko szlachcie (por. przyp. 25 do tekstu 7).

⁶    (łac.) dosłownie: nadużycie szlachectwa; tu: rygor utraty szlacbecrt, w wypadku wykonywania nieodpowiednich zajęć.

⁷    (z łac.) — wiedza prawna; tu: „stan” iurisprudencji, tj. adwokaci.

⁸    Por. Volumina legum, t. I, Petersburg 1859, s. 138.

⁹    beneficja — dawniej uposażenia ziemskie przywiązane do pewnych gnj. ności kościelnych.

ekscepcja — wyjątek, wyłączenie.

¹⁰    handlu hurtowego.

¹¹    (łac.) odnośnie, odpowiednio.

^,ł Mowa o Komisjach Porządkowych Cywilno-Wojskowych, organach a-rządu terytorialnego ustanowionych konstytucją Sejmu Czteroletniego z 15 XII1785 (por.    Vołumina legum,t. IX, Kraków 1889, s. 146—156).

¹⁵ W tym czasie był to sąd apelacyjny dla miast królewskich. Istniały osobne Asesorie dla Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego.

¹⁴ Następują podpisy 111 delegowanych reprezentujących 47 miast korconych i litewskich. Jako pierwszy podpis złożył Jan Dekert. Podpisy opublikowano w Materiałach do    dziejów...,t.II, s. 352—357.