DSCF0070

wych oraz wartości AH, licząc je jako dodatnie, gdy leżą powyżej poziomu odniesienia, zaś ujemne, gdy leżą poniżej tego poziomu. Tutaj celowo przyjęto poziom odniesienia —300 m względem poziomu morza. Otrzymamy zatem

P„i = P„,i + AH, - 92+(0,8 * 200 :10) - 108 a ta Podj-P^-A/f* 134 —(0,8 • 300 : 10)= 110 ata Widać, że ciśnienia statyczne odniesione w tych odwiertach są prawie równe, mimo znacznej różnicy w głębokościach odwiertów oraz wysokości głowic ponad poziomem morza.

Ciśnienie pierwotne. W warunkach statycznych ciśnienie denne pierwotne P_ap jest równe ciśnieniu złożowemu pierwotnemu na głębokości dna odwiertu P,_p albo krótko ciśnieniu pierwotnemu P_p. Zaznaczyć należy, że oczywiście pojęcie ciśnienia pierwotnego dynamicznego albo ruchowego nie ma żadnego znaczenia i byłoby nielogiczne; Pomiar lub wyliczenie pierwotnego ciśnienia złożowego P,_p powinien być pierwszą czynnością, jaką należy wykonać przy dowierceniu odwiertu; najczęściej jednak przed tym pomiarem należy przeprowadzić kwasowanie i perforowanie, aby komunikacja spodu odwiertu ze złożem istniała w rzeczywistości i bez żadnych przeszkód. Rzecz jasna, że jeżeli rury okładzinowe zapuszczono i zacementowano w stropie złoża, to należy starannie oczyścić ścianę odwiertu z urobku i części ilastych. Ciśnienie pierwotne jest najważniejszą pozycją w bilansie otwarcia eksploatacji i do tej wielkości trzeba się będzie wielokrotnie odnosić w ciągu całego okresu eksploatacyjnego złoża. Oznaczenie ciśnienia pierwotnego można w pewnych warunkach wykonać nawet przed opróbowaniem albo podczas opróbowania.

Obliczenie ciśnienia dennego pierwotnego (i złożowego pierwotnego). Jakkolwiek pierwsze pomiary ciśnienia w otworze na świeżo nawierconym złożu nic są miarodajne dla wyciągania wniosków odnośnie ciśnienia pierwotnego P_p i można je wysnuć dopiero po ostatecznym dowierceniu, mimo to należy już od początku okresu dowiercania mierzyć ciśnienia dla porównania ich z obliczonym i ewentualnie pomierzonym ciśnieniem pierwotnym złoża, gdyż przyczyni się to do lepszego poznania charakterystyki dowie rcanego złoża.

Omówimy metody oznaczania P_p mając na uwadze, że mogą a niejednokrotnie muszą one być stosowane wielokrotnie w różnych okresach eksploatacji. Najprostszy pomiar będzie wówczas, gdy dowiercony otwór jest suchy, dno i ściana oczyszczone albo perforacja wykonana poprawnie i cały otwór jest wypełniony tylko gazem, a z otworu me odpuszczono jeszcze większych ilości płynu złożowego, poza niewielkimi ilościami (w tym przypadku) gazu dla przeczyszczenia (przedmuchania) otworu w celu upewnienia się, że zawiera on tylko gaz.

Należy tu zaznaczyć, że każdy pomiar ciśnienia statycznego, a więc i ciśnienia złożowego, może być wykonany dopiero po ustaleniu się ciśnienia. Nawiązując do rys. 141 trzeba wyjaśnić, że w omawianym tu przypadku H_gt = H oraz ciśnienie głowicowe statyczne P*, należy mierzyć na manometrze po lewej strome zaworu 3, gdy zarówno rury wydobywcze, jak i okładzinowe są czyste, drożne i dokładnie komunikują się z sobą, a wszystkie zawory są zamknięte. Można by w tych warunkach pomierzyć to ciśnienie na manometrze ó, przy otwartym zaworze 5, a przy zamkniętych wszystkich pozostałych zaworach. W tych warunkach ciśnienie denne statyczne

0.0M1S • i • W

Pd. = P₉, •« ^z<r' ^TfT ata    (102)

184