DSCF0502

JULIAN TUWIM

ZA /> YIUKA

Józefowi Wittlinowi

Senność gęsta jak śnieg i krążąca jak śnieg Zasypujo śniożnomi płatkami sennemi Bezprzyczynny mój dzień, bezsonsowny mój wiek I to ślady bezładnych moich kroków po ziemi.

Jeśli chcę, mogę spać; jeśli chcę, mogę wstać,

Siąść przy oknie z gazetą z zeszłego tygodnia,

Albo iść w senność dnia — wtedy inny, nie ja,

Siedząc w oknie, zobaczy dalekiego przechodnia.

Czy to dobrze czy źle: tak usypiać we mgle?

Szeptać wieści pośnieżne, podzwonne, spóźnione?

Czy to dobrze czy źle: snuć się cieniem na tle Kołującej śnieżycy i epoki przyćmionej?

Śnieg pierzyną mi legł, wiek godziną mi zbiegł W białej drzemce, w puszystym, przyprószonym spacerze. Bezprzyczynny mój dzień, bezsensowny mój wiek Składam wierszom powolnym w ofierze.¹

% odłamkami strzaskanych wioseł,

/ dartą na strzępy grzywą,

Którą na stracenie

Dał wiośnie jakiś srebrny rozbryzgany Iow,

1 zielony chaos leśnych trzow,

Rwanych wesołym wichrom krwi nieposkromionej,

(Cite.rdeieścl minimn)

Czy to dobrze czy źle: tak usypiać we mgle?

Szeptać wieści pośnieźne, podzwonne, spóźnione?

Czy to dobrze czy źle: snuć się cieniem na tle Kołującej śnieżycy i epoki przyćmionej?

(Zadymka)

Wielki Rumak Skrzydłami strzelił, zarżał I śnieżną pianą z pyska bryznął,

(O świcie) ²

1

W tomie poezji Juliana Tuwima Treść gorejąca, który już barwą stylistyczną tytułu ujawniał zawartość pomieszczonych w nim wierszy - wierszy gwałtownych, rozpalonych i rozbuja-łych - znajduje się utwór dla tego zbioru zaskakujący, zaskakujący nawet na tle wierszy bezpośrednio go okalających. Wynotujmy fragmenty tego „poetyckiego spotkania”:

2

gdyby — idąc za sugestią tytułu poetyckiego zbioru - chciało się poszukiwać tropów „treści gorejącej”, nu pierwszy rzut oka trzeba by mówić o niej tylko w wypadku dwóch z zacytowanych fragmentów: pierwszego i trzeciego, Tutuj, istotnie, każde niemal słowo ujawnia gwałtowną wybujałość zjawisk, przekazanych w poetyckim zapisie, każde wybucha z osobna: „odłamkami", „strzaskanych”, „dartą”, „strzępy”, „stracenie”, „rozbryzgany", „chaos”, „rwanych”... Nie trzeba ogarniać nawet całości poetyckiego obrazu, starczy przyjrzeć się pojedynczym, wyrwanym z kontekstu wyrazom: niemal każdy jest nabrzmiały dynamiką, niemal każdy eksploduje gwałtownym, nieokiełznanym ruchem.

Intensywność i kompozycyjna przemyślność tego zjawiska ja-śniojsza stanie się z chwilą, gdy poczynimy drobne, lecz bynajmniej niebagatelne spostrzeżenie. Ruchem nieposkromionym wybucha przede wszystkim pierwszy z cytowanych fragmentów, urywek Czterdziestu wiosen: właśnie tutaj ruchliwość prezentowanych zjawisk poetyckiego świata jest czymś dla poetyckiego obrazu naczelnym, właśnie tutaj przy lekturze powstaje obraz żywiołowego wiru. A przecież zjawisko intensywnego ruchu zostaje wywołane jakby na przekór tendencjom natura)